Μιχάλη Ε. Σκανδαλίδη Λεξικό του Ιδιώματος της Νισύρου

Rodiaki NewsRoom

Η Νίσυρος έχει τα πρωτεία στη συγγραφική και εκδοτική παραγωγή απ’ όλα τα νησιά της Δωδεκανήσου. Αυτό ανέφερε σε ομιλία του στο Εθνικό Θέατρο της Ρόδου πριν από 30 περίπου χρόνια ο αείμνηστος Γιάννης Μαγκλής, ο γνωστός συγγραφέας από την Κάλυμνο.

Είναι γενικά δημιουργικοί άνθρωποι οι κάτοικοι αυτού του νησιού. Από τη Νίσυρο κατάγονται σημαντικοί άνθρωποι των γραμμάτων, πανεπιστημιακοί δάσκαλοι, λαϊκοί καλλιτέχνες, επιτυχημένοι επιχειρηματίες.

Και οι Νισύριοι της διασποράς έχουν να επιδείξουν αξιοθαύμαστες επιδόσεις.
Μέρος της νισυριακής πνευματικής δημιουργίας είναι και το συγγραφικό έργο του Μιχάλη Ε. Σκανδαλίδη, ο οποίος έχει ρίζες στο νησί από τη μεριά της μητέρας του.

Το αναφέρω με αφορμή την κυκλοφορία του 11ου έργου του, του Λεξικού του Ιδιώματος της Νισύρου. Πρόκειται για έναν ογκώδη σκληρόδετο τόμο επτακτοσίων και πλέον σελίδων, ο οποίος παρουσιάστηκε τον προηγούμενο Αύγουστο στη γενέτειρα του συγγραφέα, τη Νίσυρο.

Η έκδοση του λεξικού ανήκει στη δραστήρια εταιρεία Νισυριακών μελετών της οποίας πρόεδρος είναι ο γνωστός μας πρώην Λιμενάρχης Ρόδου Κώστας Χαρτοφύλης. Χορηγοί της οι Μιχάλης και Άννα Φραζή.

Στο τρίτο κατά σειράν κυκλοφορίας λεξικό του ο Μιχάλης Σκανδαλίδης περιλαμβάνει μερικές χιλιάδες λέξεις από τον γλωσσικό πλούτο της Νισύρου με αρχαία, μεσαιωνική και νεότερη καταγωγή. Λέξεις που πέρασαν μέσω της προφορικής παράδοσης από γενιά σε γενιά. Πολλές δε απ’ αυτές έχουν περιέλθει σε αχρησία, άλλες διασώζονται ακόμη στον προφορικό λόγο.

Το έργο αυτό θα κριθεί φυσικά από τους ειδικούς επιστήμονες, γλωσσολόγους, φιλολόγους ή διαλεκτολόγους. Η δική μου, απλή κρίση, είναι ότι σε αυτό το λεξικό του ο Μιχάλης Σκανδαλίδης διασώζει λέξεις και έννοιες που καθόριζαν την επικοινωνία, μεταξύ των ανθρώπων για πολλούς αιώνες. Λέξεις που -με βάση τις παραπομπές του συγγραφέα- δείχνουν και την τακτική επαφή που είχαν οι κάτοικοι των νησιών μας από τα παμπάλαια χρόνια.

Ρίχνοντας μερικές ματιές στις σελίδες του λεξικού διαπίστωσα, ότι αρκετές λέξεις είναι ίδιες με αυτές που χρησιμοποιούμε στο χωριό μου, άλλες διαφορετικές και άλλες αυθεντικά νισύρικες. Θυμούμαι από τα παιδικά μου χρόνια, ότι η ομιλία των κατοίκων της Νισύρου είχε ένα ξεχωριστό, χαρακτηριστικό ήχο.

Τώρα που το σκέφτομαι νομίζω, ότι αυτό οφείλεται στη σωστή φωνητική απόδοση των μακρών και βραχείων φωνηέντων. Εάν κάνω λάθος ας με διορθώσει ο συγγραφέας. Το λεξικό του Ιδιώματος της Νισύρου μαζί με εκείνα της Κω και της Καλύμνου, αλλά και της Χάλκης που θα ακολουθήσει, συνθέτουν ένα τεράστιο πλούτο γλωσσικού υλικού του οποίου συλλέκτης είναι ο Μιχάλης Σκανδαλίδης.

Είναι ο δικός του κάματος και το ερευνητικό του μεράκι που μας κάνει μετόχους αυτής της ανεκτίμητης πολιτιστικής κληρονομιάς. Δεν χρειάζεται να του δώσουμε εμείς τον τίτλο του λεξικογράφου της Δωδεκανήσου. Τον έχει κατακτήσει ο ίδιος με το ευρύ και πολύπλευρο έργο του. Προσωπικά τον θαυμάζω και τον ζηλεύω.

Γράφει ο Θανάσης Καραναστάσης