H γωνιά της γλώσσας μας: 80 χρήσιμες παρατηρήσεις για να μιλάμε σωστά Ελληνικά

Rodiaki NewsRoom

1. Τριάμισι χρόνια, τρεισήμισι μέρες (όχι τρεισήμισι χρόνια).

2. Eδώλιο του κατηγορουμένου (και όχι: το ειδώλιο).

3. Παρεμπιπτόντως (και όχι: παρεπιπτόντως).

4. Γίνονται όλοι δεκτοί ανεξαρτήτως ηλικίας (και όχι: ανεξαρτήτου ηλικίας).

5. Κατ΄αρχήν= στα βασικά σημεία- Κατ΄αρχάς= αρχικά

6. Απλώς= μόνο-Απλά: με απλό, ανεπιτήδευτο τρόπο. Π.χ. «Δεν είναι ζήτημα απλώς προσωπικό, αλλά μας αφορά όλους» (και όχι: απλά).

7. Το «άμεσα» είναι τροπικό επίρρημα και σημαίνει «χωρίς να μεσολαβήσει κάποιος ή κάτι», ενώ το «αμέσως» είναι χρονικό επίρρημα και σημαίνει «τώρα, γρήγορα».

8. Αδιακρίτως= χωρίς διάκριση-Αδιάκριτα= χωρίς ευγένεια.

9. Ευχάριστα= ωραία- Ευχαρίστως= με προθυμία.

10. Το επίρρημα «τέλεια» σημαίνει θαυμάσια, ενώ το «τελείως» σημαίνει εντελώς.

11. Έξοχα= θαυμάσια-Εξόχως= πάρα πολύ.

12. Ιδιαίτερα σημαίνει «κυρίως» (π.χ. όλοι οι μαθητές εντυπωσιάστηκαν ιδιαίτερα με το άγαλμα του θεού Διονύσου). Ιδιαιτέρως σημαίνει «χωρίς την παρουσία άλλων, κατ’ ιδίαν» (π.χ. ο δάσκαλος μου ζήτησε να μιλήσουμε ιδιαιτέρως στο γραφείο του).

13. Η λέξη επικεφαλής είναι άκλιτη π.χ του επικεφαλής, τον επικεφαλής, οι επικεφαλής κλπ (και όχι π.χ οι επικεφαλείς).

14. Δόξα τω Θεώ (και όχι δόξα το θεό).

15. Γενετικό υλικό (και όχι γεννητικό).

16. Πριν από την έναρξη (και όχι πριν την έναρξη).

17. Τέως πρόεδρος: ο μέχρι πρo τινος πρόεδρος, ο προηγούμενος (από το σημερινό) πρόεδρο. Πρώην πρόεδρος: ο πριν από πολύ καιρό πρόεδρος.

18. Έχω κλίση στη μουσική (κλίνω), πήρα κλήση από το δικαστήριο (καλώ).

19. Κλείνω την πόρτα, κλίνω το ρήμα.

20. Η σορός του θα εκτεθεί σε λαϊκό προσκύνημα, ο σωρός από ξύλα.

21. Τι μέλλει (πρόκειται) γενέσθαι; Δε με μέλει (ενδιαφέρει) τι θα γίνει.

22. Φύλλο του δέντρου, το αρσενικό φύλο.

23. Αντισκορικό= προϊόν που προστατεύει από σκόρους, αντισκωριακό= προϊόν κατά της σκουριάς.

24. Λεωφόρος Κηφισιάς (και όχι Κηφισίας).

25. Εν πάση περιπτώσει (και όχι: εν πάσει).

26. Ακατονόμαστος (και όχι ακατανόμαστος).

27. Απογοήτευση (και όχι απαγοήτευση).

28. Εισέπραξα (και όχι είσπραξα).

29. Μεγεθύνω (και όχι μεγενθύνω).

30. Τίθενται (και όχι τίθονται).

31. Ανέκαθεν. Περιέχει τήν έννοια "από ". Συνεπώς είναι λάθος το από ανέκαθεν

32. Ραντεβού στη μία (και όχι στις μία).

33. Η λέξη βράδυ γράφεται με –υ, αλλά οι λέξεις βραδιά, βράδια, βραδιάζει, βραδινός γράφονται με –ι.

34. Στο πλαίσιο ( και όχι στα πλαίσια).

35. Αντικρίζω (και όχι αντικρύζω).

36. Αλαζονεία (και όχι αλαζονία).

37. Η αναπληρώτρια διευθύντρια/υπουργός/γιατρός( και όχι η αναπληρωτής).

38. Αλίμονο (και όχι αλλοίμονο).

39. Συγγνώμη (και όχι συγνώμη).

40. Παρονομαστής (και όχι παρανομαστής).

41. Το παραλείφθηκε αντιστοιχεί στο ρήμα παραλείπω π.χ η φράση παραλείφθηκε από το κείμενο. Το παραλήφθηκε αντιστοιχεί στο ρήμα παραλαμβάνω π.χ το δέμα παραλήφθηκε.

42. Λιμός (πείνα) λοιμός (νόσημα).

43. Βρόχος (θηλιά) βρόγχος (των πνευμόνων).

44. Οι στύλοι του Ολυμπίου Διός (και όχι: οι στήλες).

45. Δίνω το παρών (και όχι: δίνω το παρόν).

46. Παρά πόδα (και όχι παρά πόδας).

47. Μέτρον άριστον (και όχι παν μέτρον άριστον).

48. Εφ’ όπλου λόγχη (και όχι εφ΄ όπλου λόγχης).

49. Ανδριάντας (και όχι αδριάντας).

50. Επαναλαμβάνω (και όχι ξαναεπαναλαμβάνω-πλεονασμός).

51. Κομπλιμέντο (και όχι κοπλιμέντο).

52. Ο σωλήνας (και όχι η σωλήνα).

53. Αυτοκινητικό δυστύχημα (και όχι αυτοκινητιστικό δυστύχημα).

54. Κυκλοφοριακό αναφέρεται στην κίνηση των μεταφορικών μέσων, Κυκλοφορικό (σύστημα) όρος της βιολογίας και της ιατρικής.

55. Πλειονότητα το μεγαλύτερο μέρος ενός συνόλου-Πλειοψηφία το μεγαλύτερο μέρος ενός συνόλου όταν υπάρχει ψηφοφορία.

56. Πρόσκρουση κινητού σε ακίνητο π.χ αυτοκίνητο σε τοίχο-Σύγκρουση κινητού σε κινητό π.χ αυτοκίνητο σε άλλο αυτοκίνητο.

57. Αιτιολογώ=τεκμηριώνω, εξηγώ-Δικαιολογώ= δικαιώνω.

58. Οι νέες μέθοδοι (και όχι οι νέοι μέθοδοι).

59. Μ’εμένα/Μ’εσένα (και όχι με μένα, με σένα).

60. Αντεπεξέρχομαι (και όχι ανταπεξέρχομαι).

61. Ενήλικος (και όχι ενήλικας).

62. Εποχικός (και όχι εποχιακός).

63. Παρευρίσκομαι (και όχι παραυρίσκομαι).

64. Φυσικοθεραπεία (και όχι φυσιοθεραπεία).

65. Άνθηση από το ρήμα ανθώ=ακμάζω - Άνθιση από το ρήμα ανθίζω=βγάζω άνθη.

66. Ανταγωνίζομαι=αγωνίζομαι για να επικρατήσω εναντίον κάποιου. Συναγωνίζομαι=αγωνίζομαι μαζί με κάποιον άλλο.

67.Τεχνητός=ο κατασκευασμένος, ο μη φυσικός-Τεχνικός= αυτός που έχει σχέση

με την τεχνική.

68. Νιώθω (και όχι νοιώθω).

69. Γενεαλογικός (και όχι γενεολογικός).

70. Αβγό και όχι αυγό (τα ωά > ταωά > ταουά > ταγουά > ταουγά > ταβγά).

Ομοίως και αφτί και όχι αυτί.

71. Μετεξεταστέος (και όχι μεταξεταστεός).

72. Όσον αφορά (και όχι όσον αναφορά).

73. Συζητούνται (και όχι συζητώνται).

74. Παράλαβε το, αντίγραψε το (και όχι παρέλαβε το και αντέγραψε το). Οι προστακτικές δεν δέχονται αύξηση

75. Δια της εις άτοπον απαγωγής (και όχι δια της ατόπου απαγωγής).

76. Ασχολούμαστε, ασχολούμασταν (και όχι ασχολιόμαστε).

77. Ανενημέρωτος (και όχι ανημέρωτος).

78. Γι’ αυτό (και όχι γιαυτό).

79. Οποιοσδήποτε, οτιδήποτε (και όχι ο οποιοσδήποτε, το οτιδήποτε).

80. Υπέρ το δέον (και όχι υπέρ του δέοντος).

Επιμέλεια Αλέξανδρος Ν. Κατσαράς
φιλόλογος