Αθάνατη επαρχία: Η μικρή ιστορία της λογοτεχνίας αποκτά αιφνίδια την αίγλη ενός κοσμοϊστορικού γεγονότος

Rodiaki NewsRoom

Μεταφέρουμε στις σελίδες της εφημερίδος μας, κείμενο του γνωστού ποιητή και κριτικού λογοτεχνίας Θανάση Νιάρχου, δημοσιευόμενο στην Αθηναϊκή εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ», της 14-9-2016, το οποίο αναφέρεται στο περιοδικό «Δαφνοκέρασα» το οποίο εκδίδει ο Νίκος Καραμανάβης στην Έδεσσα και εις το οποίο γίνεται εκτεταμένη αναφορά σε κείμενο του συνεργάτη μας Αντώνη Βενέτη:

« Τι χαρά και τι συγκίνηση είναι αυτή σ’ ένα περιοδικό - περιοδικάκι για την ακρίβεια- με το όνομα «Δαφνοκέρασα» που βγαίνει στην Έδεσσα να μην ξέρεις τι να πρωτοδιαβάσεις στις 32 αδέξια -το σημειώνουμε επαινετικά - τυπωμένες σελίδες του τελευταίου του τεύχους. Με τρία κείμενα να λάμπουν ανάμεσα στα 20 - και πολύ αξιόλογα - που περιλαμβάνει συνολικά το περιοδικάκι το αυτοχαρακτηριζόμενο ως όργανο «πνευματικής καλλιέργειας και ελέγχου».

Και αν προσπερνούμε, παρά την εντελώς ιδιαίτερη σημασία τους, με μια απλή αναφορά το ποίημα του Στέλιου Σεφεριάδη (πατέρα του Γιώργου Σεφέρη) με τον τίτλο «Μοιρολόγι»και το συγκλονιστικό, αν και ημιτελές, ημερολόγιο του Περικλή Καρτσιώλη, Εδεσσαίου προφανώς, που έγραψε ως όμηρος στη Γερμανίά από τον Αύγουστο του 1944 έως τον Ιούνιο του 1945, το κάνουμε για λόγους εξίσου τιμητικούς για το «Δαφνοκέρασα», όσο και αν είχαμε επιμείνει σε οποιοδήποτε κείμενο του σχετικού τους τεύχους.

Εννοούμε την αναδημοσίευση στις σελίδες του περιοδικού ενός κειμένου του Μάνου Χατζιδάκι για την ποιήτρια Μάτση Χατζηλαζάρου. Χάρη σε ένα διαφωτιστικό εισαγωγικό σημείωμα του κυρίου Αντώνη Ν. Βενέτη, η συνύπαρξη Έδεσσας, Χατζιδάκι, «Δαφνοκέρασων» και Χατζηλαζάρου, που θα παρέμενε ένας γρίφος, αποκτά την προοπτική μιας αληθινά μαγικής συγκυρίας.

Με στοιχεία που δίνει η αθηναϊκή εφημερίδα «Παλιγγενεσία» της 11-1-1886 «Ο κύριος Περικλής Χατζηλαζάρου διήλθεν εξ Αθηνών ερχόμενος εκ Δρέσδης όπου κατέλιπε τα τέκνα του προς εκπαίδευσιν και αμέσως ανεχώρησε μετά της κυρίας του εις Θεσσαλονίκη».

Ενώ χάρη σε στοιχεία της εφημερίδας «Νέα Εφημερίς» της 28-1-1886 πληροφορούμαστε ότι «Εδόθη εν τη οικία του εν Βράιλα κυρίου Λεωνίδα Εμπερίκου συναυλία υπέρ του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού».

Αν και πρόκειται για γεγονότα που έχουν εξελιχθεί πριν από 130 χρόνια, το να τα διεξέρχεσαι χάρη στις σελίδες ενός αφιλόδοξου περιοδικού της επαρχίας σαν να συνέβησαν μόλις χθες, κάνει τη μικρή ιστορία της λογοτεχνίας να αποκτά αιφνίδια την αίγλη ενός κοσμο-ϊστορικού γεγονότος.

Έτσι όπως προκαθόριζε συμπτώσεις που έμελλε να παίξουν έναν πολύ ευρύτερο ρόλο στην πνευματική ζωή του τόπου μας. Αφού η ποιήτρια Μάτση Χατζηλαζάρου, η γεννημένη στη Θεσσαλονίκη το 1914, υπήρξε εγγονή του «ερχόμενου εκ Δρέσδης, όπου κατέλιπε τα τέκνα του» Περικλή Χατζηλαζάρου, Εδεσσαίου στην καταγωγή, αλλά υπήρξε επίσης και n πρώτη σύζυγος του ποιητή Ανδρέα Εμπειρικού, γιου του Λεωνίδα Εμπειρικού, που την ίδια εποχή δινόταν στο σπίτι του στη Βράιλα «συναυλία υπέρ του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού».

Δεν είναι αλήθεια σαν να έστελνε η Ξάνθη, η γενέτειρα του Μάνου Χατζιδάκι, σε ανύποπτο, χρόνο χαιρετισμό στην Έδεσσα, έναν χαιρετισμό που μπορεί να αντηχεί στ' αυτιά μας εξίσου συγκινητικός όσο ο χαιρετισμός που έστελνε ο Γοργοπόταμος στην Αλαμάνα;».

Γράφει o A. Βενέτης