Επιθυμίες: Πολυτέλεια ή ανάγκη;

Rodiaki NewsRoom

Γράφει η ψυχολόγος Μαρία Καρίκη

Κάθε άνθρωπος, από μικρή ηλικία, έρχεται σε επαφή πρώτα με τα «θέλω» του. Διεκδικεί, επιμένει και απαιτεί σαν παιδί να γίνουν οι επιθυμίες του πραγματικότητα. Οι γονείς στη συνέχεια του μαθαίνουν ότι δεν μπορεί πάντα να έχει αυτό που επιθυμεί, γιατί υπάρχουν και κάποιοι κανόνες, κάποια όρια, κάποιες υποχρεώσεις. Τα «πρέπει» έρχονται νωρίς στη ζωή μας και εκπαιδευόμαστε στο να τα αποδεχτούμε και να τα τηρούμε. Αρχικά, έχουν διδακτικό χαρακτήρα και μας βοηθούν να συνυπάρξουμε αρμονικά με τους άλλους. Τι γίνεται, όμως, όταν τα «πρέπει» κυριαρχούν στη ζωή μας μεγαλώνοντας και γινόμαστε «σκλάβοι» τους;

Τότε είναι που χάνουμε την ανεμελιά μας, τον αυθορμητισμό μας και την αυθεντικότητά μας. Γινόμαστε υπόδουλοι των κανόνων ξεχνώντας τις όποιες επιθυμίες μας, γιατί δεν χωράνε στο βαρύ πρόγραμμά μας ή στις σημαντικές υποχρεώσεις μας. Νιώθουμε ένα μόνιμο άγχος και βιώνουμε την αίσθηση ότι δεν προλαβαίνουμε να τακτοποιήσουμε τις εκκρεμότητές μας. Ο εαυτός μας παραμελείται και τα όνειρα, οι στόχοι, οι επιθυμίες, οι προσδοκίες για ό,τι ωραίο έχουμε φανταστεί μοιάζουν να εξασθενούν. Τα πάντα στο βωμό της υποχρέωσης. Όλα τα άλλα μπαίνουν στην κατηγορία «λιγότερο σημαντικά», «πολυτέλεια», «δεν προλαβαίνω», «δεν γίνεται».

Πόσο απομακρυνόμαστε, όμως, έτσι από την αλήθειά μας; Από αυτό που είμαστε; Αποξενωνόμαστε από τον ίδιο μας τον εαυτό και γινόμαστε αυτό που επιτάσσουν οι κοινωνικές νόρμες. Καμία διαφοροποίηση. Όλοι σχεδόν ίδιοι με όλους. Πίσω από τα ίδια «πρέπει». Με άγχος, με φόβο. Μας κάνουν να αισθανόμαστε ενοχές όταν σκεφτόμαστε περισσότερο τις επιθυμίες μας. Μας χαρακτηρίζουν εγωιστές, μη ρεαλιστές, αναίσθητους και πολλά άλλα επίθετα. Αυτός που επιθυμεί και δεν συμμορφώνεται με τη ζωή του ως έχει μοιάζει με απειλή για τους άλλους. Μπορεί να τους αφυπνίσει, να τους εμπνεύσει, να τους ενθαρρύνει, να τους προτρέψει και αυτό δεν αρέσει και πολύ στο καλά εδραιωμένο status quo.

Όλοι έχουμε «πρέπει» στη ζωή μας. Κάποια από αυτά είναι θεμιτά και αναγκαία για την κοινωνική μας ταυτότητα και απαραίτητα για να ενταχθούμε ομαλά στις διάφορες ομάδες. Ωστόσο, ας μην ξεχνάμε ότι η ανθρώπινη φύση αποτελείται και από εκείνο το άυλο υλικό που δεν μπαίνει σε «καλούπια». Είναι όλα εκείνα που θέλουμε μέσα μας να ανακαλύψουμε, να διερευνήσουμε και να διευρύνουμε.

Είναι το ανεξερεύνητο μέλλον μας και οι προοπτικές που προκύπτουν σε κάθε μας βήμα. Διψάμε να γνωρίσουμε το καινούριο, το διαφορετικό. Θέλουμε να νιώσουμε ότι ρισκάρουμε, ότι τολμάμε, ότι ζούμε. Δεν μπορεί όλα να είναι προγραμματισμένα. Αναζητούμε το απρόοπτο, το απρόβλεπτο, εκείνο που θα μας κάνει να αισθανθούμε ζωντανοί. Πρόκειται για εκείνο το κομμάτι μέσα μας που θέλει να παραμείνει ατιθάσευτο.

Οι επιθυμίες δεν μπορούν να αποσβεστούν. Μπορεί να τις παραβλέπουμε, να τις υποτιμούμε, να τις αποφεύγουμε, αλλά δεν μπορούμε να παύσουμε να τις νιώθουμε. Τα «θέλω» μας όσο κι αν δεν το επιδιώκουμε, έρχονται να μας αναστατώσουν και να μας υπενθυμίσουν ότι πέρα από την ορθή λογική υπάρχει και κάτι άλλο μέσα μας. Κάτι που καίει σαν φωτιά και δεν υποτάσσεται. Είναι η φωνή που μας οδηγεί στο ρίσκο, που μας προκαλεί και μας σπρώχνει όταν νομίζουμε ότι δεν θα τα καταφέρουμε. Οι επιθυμίες μας, όσο «λογικές» ή «παράλογες» και αν είναι, αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι μας και καλό θα ήταν να το σεβαστούμε. Να του δώσουμε χώρο και χρόνο στη ζωή μας.

Πρόκειται για μια ψυχική ανάγκη βασική. Πώς θα αντέξουμε τις τόσες υποχρεώσεις όταν τα «θέλω» μας παραμένουν παραμελημένα; Πώς θα αντέξουμε το τόσο γκρίζο όταν δεν οραματιζόμαστε; Πόσο ελκυστική μπορεί να είναι η ζωή μας μόνο με συμβιβασμούς; Χωρίς επιθυμίες, λοιπόν, δεν θα υπήρχαν ανατροπές, δεν θα υπήρχαν αλλαγές, δεν θα υπήρχαν οι καινοτόμοι άνθρωποι και εκείνοι οι οραματιστές που είδαν πρώτοι όλα όσα οι υπόλοιποι δεν μπορούσαμε ακόμα να δούμε…