Μεσαιωνολόγιο: Παρασκευή και 13… η αποφράδα μέρα
ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΚΕ 715 ΦΟΡΕΣ
Γράφει η Άννα Αχιολά
info@medievalfestival.gr
ΠΑΡΑΞΕΝΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΜΕΣΑΙΩΝΑ …
Μπορεί στην Ελλάδα οι προληπτικοί να τρέμουν την «Τρίτη και 13», σε πολλές άλλες περιοχές του κόσμου όμως, οποιαδήποτε Παρασκευή συμπίπτει με τις 13 ενός μήνα, θεωρείται κακότυχη. Πού οφείλεται όμως αυτή η κοινή προκατάληψη, που οδηγεί τους προληπτικούς ανθρώπους στο δυτικό κόσμο ακόμα και να κλείνονται στα σπίτια τους εκείνη την ημέρα;
Γνωρίζατε ότι ο φόβος της Παρασκευής και 13 έχει και επιστημονική ονομασία; Συγκεκριμένα, ονομάζεται στα αγγλικά paraskavedekatriaphobia (μία λέξη που προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις «Παρασκευή», «δεκατρείς» και «φοβία») και είναι ειδική μορφή της τρισκαιδεκαφοβίας δηλ. του φόβου για τον αριθμό 13.
Η ιστορία της … καταραμένης Παρασκευής
Πριν τον 19ο αιώνα, ο αριθμός 13 θεωρούνταν γενικά ως φέρων κακή τύχη. Την ίδια εικόνα είχε και η Παρασκευή αν και δεν υπήρχε κάποια σχέση μεταξύ των δύο. Στην Αμερική και την Αγγλία μάλιστα, επέλεγαν την ημέρα αυτή προκειμένου να απαγχονίσουν τους θανατοποινίτες – με αποτέλεσμα να αποκαλείται συχνά η Παρασκευή και ως Ημέρα του Κρεμασμένου.
Υπάρχουν πολλές δημοφιλείς ιστορίες σχετικά με την προέλευση της δεισιδαιμονίας:
• Η Σταύρωση του Ιησού συνέβη την ημέρα Παρασκευή.
• Παρασκευή έγινε η μεγάλη πλημμύρα της Βίβλου.
• Η Εύα προσέφερε το μήλο στον Αδάμ την ημέρα Παρασκευή (η πεποίθηση ότι ήταν ένα μήλο πιθανότατα προέρχεται από την ομοιότητα της Λατινικής λέξεις malus = "κακό" και Malum = "μήλο").
Έτσι, έμεινε να θεωρείται πως είναι δυσάρεστη ημέρα για πολλές εργασίες και δραστηριότητες, όπως είναι η γέννηση, ο γάμος, η έναρξη μιας νέας δουλειάς, το ξεκίνημα του πλοίου για ένα νέο ταξίδι, για τις μετακομίσεις, για να κόψει κάποιος τα νύχια του κ.α.
Ο «Μαγικός» Αριθμός 13
Αντίστοιχα με την Παρασκευή, ο αριθμός 13 έχει και αυτός τους δικούς του παράδοξους συμβολισμούς που κάνει αρκετούς να το φοβούνται.
Αν ο αριθμός 12 συμβολίζει την πληρότητα, την κοσμική τάξη και αρμονία γι’ αυτό και 12 οι Θεοί του Ολύμπου, 12 άθλοι του Ηρακλή, 12 φυλές του Ισραήλ, 12 μαθητές του Χριστού, 12 Ιμάμηδες κλπ οπότε ο 13 συμβολίζει το διαμελισμό αυτού του τέλειου κύκλου, την εξαναγκαστική συνέχεια της τάξης που οδηγεί στην ασυμμετρία και το χάος.
Δεν είναι παράλογο λοιπόν, που στον Μυστικό Δείπνο του Χριστού, οι παρευρισκόμενοι δεν ήταν ίσοι με τον αριθμό της ισορροπίας, αλλά ήταν δεκατρείς, με 13ο καλεσμένο τον προδότη Ιούδα Ισκαριώτη!
Σε αυτή την προκατάληψη οφείλεται, ότι πολλές πόλεις δεν έχουν τη 13η Οδό ή Λεωφόρο ως ονόματα δρόμων, πολλοί μηχανικοί αποφεύγουν να χτίσουν 13ο όροφο σε πολυκατοικίες, νοσοκομεία δεν έχουν δωμάτιο με τον αριθμό 13 ή πολλά αεροδρόμια δεν έχουν πύλη 13.
Η πρώτη όμως αναφορά σε μία "Παρασκευή και 13" έγινε μάλλον στις αρχές του 19ου αιώνα, με την έκδοση της ομώνυμης νουβέλας του Thomas W. Lawson, αλλά πήρε μεγαλύτερες διαστάσεις μέσω της ομώνυμης ταινίας τρόμου τη δεκαετία του 1980.
Μία ακόμα από τις πιο δημοφιλείς θεωρίες, ωστόσο, συνδέει την Παρασκευή 13η με την πτώση του Τάγματος των Ναϊτών Ιπποτών ή αλλιώς Ιπποτών του Ναού, τον ύστερο μεσαίωνα.
Το Τάγμα ιδρύθηκε γύρω στο 1118 με μοναστική - στρατιωτική μορφή και αφιερώθηκε στην προστασία των προσκυνητών που ταξίδευαν στους Αγίους Τόπους, μετά τη χριστιανική κατάληψη της Ιερουσαλήμ, κατά τη διάρκεια της Πρώτης Σταυροφορίας. Οι Ιππότες του Ναού έγιναν γρήγορα ένα από τα πλουσιότερα και πιο σημαντικά Τάγματα του Μεσαίωνα, καθώς δέχονταν πλούσιες δωρεές από ηγέτες της Ευρώπης, που υποστήριζαν τους σκοπούς των σταυροφοριών.
Μέχρι τις αρχές του 14ου αιώνα, οι Ναΐτες είχαν δημιουργήσει ένα σύστημα κάστρων, εκκλησιών και τραπεζών σε ολόκληρη τη Δυτική Ευρώπη, που συντέλεσε στη συγκέντρωση ακόμα μεγαλύτερου πλούτου. Και ήταν αυτός ο εκπληκτικός πλούτος που θα οδηγούσε στην πτώση τους…
Για τους Ναΐτες, το τέλος άρχισε τις πρώτες πρωινές ώρες της Παρασκευής, 13 Οκτωβρίου, 1307. Ο βασιλιάς Φίλιππος Β' της Γαλλίας, ζητούσε την περιουσία του Τάγματος για να ενισχύσει τα εξαντλημένα του ταμεία και να μπορέσει να συνεχίσει τα σχέδιά του για πόλεμο. Οι Ναΐτες, αρνήθηκαν να του την παραδώσουν… Ένα μήνα πριν τη μοιραία μέρα, μυστικά έγγραφα εστάλησαν σε όλη τη Γαλλία. Τα χαρτιά περιελάμβαναν θολές πληροφορίες για άσκηση μαύρης μαγείας και σκανδαλώδεις σεξουαλικές τελετουργίες από τους Ιππότες του Ναού.
Ο βασιλιάς, έπεισε τον Πάπα Κλήμη Ε’ και εξασφαλίζοντας παπική εντολή, διέταξε την εξόντωση του Τάγματος.
Τις ημέρες και τις εβδομάδες που ακολούθησαν εκείνη τη μοιραία Παρασκευή, περισσότεροι από 600 Ναΐτες συνελήφθησαν, μεταξύ των οποίων και ο Μεγάλος Μάγιστρος Ζακ Ντε Μολέ και ο ταμίας του Τάγματος. Οι ιππότες κατηγορήθηκαν για ένα ευρύ φάσμα αδικημάτων, μεταξύ των οποίων η αίρεση, η λατρεία του διαβόλου, η προσβολή του συμβόλου του σταυρού, η ομοφυλοφιλία, ο έκλυτος βίος, η απάτη κι η οικονομική διαφθορά.
Σχεδόν όλοι βασανίστηκαν βάναυσα και σφαγιάστηκαν.
Μια κοινή πρακτική που χρησιμοποιούνταν από τους μεσαιωνικούς ανακριτές ήταν αυτή κατά την οποία τα χέρια των κατηγορουμένων δένονταν πίσω από την πλάτη τους και στη συνέχεια ανασηκώνονταν στον αέρα με ένα σχοινί γύρω από τους καρπούς τους, με σκοπό την εξάρθρωση των ώμων. Άλλοι φυλακίστηκαν για χρόνια και εντέλει κάηκαν στην πυρά ή πέθαναν στην απομόνωση. Τα εδάφη και τα χρήματά τους κατασχέθηκαν ενώ όσα πρόλαβαν να διασώσουν οι Ναΐτες, τα παραχώρησαν στο Τάγμα των Ιωαννιτών Ιπποτών της Ρόδου.
Την άνοιξη του 1314, ο Μέγας Μάγιστρος και αρκετοί άλλοι Ναΐτες, που παρέμεναν φυλακισμένοι, κάηκαν στην πυρά στο Παρίσι, θέτοντας τέλος στην αξιοθαύμαστη εποχή τους κι έτσι ξεκίνησε μια ακόμα μακρόχρονη θεωρία για τις κακές επιπτώσεις της Παρασκευής και 13. Σύμφωνα με τον καθηγητή ιστορίας δρ John Walker, η θεωρία αυτή διαδόθηκε περισσότερο, μετά την ευρεία χρήση του ίντερνετ τη δεκαετία του ’90, ενώ το γνωστό βιβλίο του Dan Brown «Κώδικας Da Vinci», που εκδόθηκε το 2003, βοήθησε ακόμα περισσότερο να διαδοθεί η πεποίθηση αυτή...
ΠΗΓΕΣ:
www.sansimera.gr
www.enikos.gr
www.newsbomb.gr
www.history.com
https://en.wikipedia.org
https://news.nationalgeographic.com
Ακολουθήστε τη Ροδιακή στο Google News
