Κάσος: Η παραδοσιακή φορεσιά του νησιού

Rodiaki NewsRoom

H Δωδεκάνησος φοράει τα παραδοσιακά της

Eπιμέλεια - φωτογράφηση Μιχάλης Μαννάκης

Email: mannakis.m@gmail.com

Με τη στήριξη της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου (Τμήμα Πολιτισμού)

H Κάσος είναι γνωστή για τη ναυτική της παράδοση. Αυτό αντανακλάται σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής ζωής του νησιού και κατ’ επέκταση και στη γυναικεία φορεσιά.

Συναντάμε δυο είδη φορεσιών, οι οποίες φοριούνται από το τέλος του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου. Πρώτο είδος, η «βέστα» ένα μονοκόμματο φόρεμα αστικού τύπου το οποίο φόραγαν στην καθημερινή τους ζωή, είτε από βαμβακερό ύφασμα ή από κάποιο άλλο απλό υλικό, διακοσμημένο στο στήθος, τα μανίκια και τον ποδόγυρο, με κορδέλες ραμμένες και στενές δαντέλες χειροποίητες. Εσωτερικά φορούσαν μεσοφόρι λίγο κοντύτερο από το φόρεμα, από άσπρο χασέ με κορδέλα ή λάστιχο στη μέση και δαντέλα στο τελείωμα.

Το άλλο είδος φορεσιάς ήταν το «κουμασί», μονοκόμματο κι αυτό σαν τη «βέστα» ή σε δυο κομμάτια σαν σακοφούστανο, αποτελούμενο από το «σάκο» και τη «φούστα».

Γι’ αυτόν τον τύπο φορεσιάς συνήθιζαν να χρησιμοποιούν πολυτελή υφάσματα από μετάξι και «ταφταδένια» σε ποικίλες αποχρώσεις, μονόχρωμα ή ριγωτά, με ψηλό γιακά διακοσμημένο με δαντέλα όπως και το μπούστο και ο ποδόγυρος που σκέπαζε το παπούτσι, γι’ αυτό οι κοπέλες κρατούσαν τη φούστα τους όταν χόρευαν τον ζερβό, για να μην την πατήσουν.

Για τις Κασιώτισες δεν ήταν δύσκολο να προμηθευτούν αυτά τα πολυτελή υφάσματα , καθώς οι άντρες τους που ταξίδευαν τα έφερναν από διάφορες περιοχές της Μεσογείου και κυρίως από την Πόλη. Με τον ίδιο τρόπο προμηθεύονταν τα κοσμήματα και τα διάφορα είδη στολισμού των φορεσιών.

Ειδικά οι καπετάνισσες, οι λεγόμενες «κυράδες» ξεχώριζαν από τον πλούσιο και πολύτιμο διάκοσμο των φορεσιών τους. Τα μανίκια της φορεσιάς αυτής ήταν φαρδιά κι εσωτερικά φορούσαν άσπρα μεταξωτά υπομάνικα με φαρδιά χειροποίητη δαντέλα (μπιμπίλα), τα λεγόμενα «μανικίτες».

Στόλιζαν δε τα μανίκια εξωτερικά με τα «καλκάνια»(κορδέλες). Στο κεφάλι, εσωτερικά φόραγαν ένα άσπρο σταμπωτό μαντήλι το «χαβλί» κι εξωτερικά λεπτά μεταξένια σκούρα τσεμπέρια με λεπτοδουλεμένες μπιμπίλες, ρίχνοντας τις άκρες του τσεμπεριού άλλοτε μπροστά και άλλοτε πίσω ελεύθερες.

Σήμερα τα χορευτικά συγκροτήματα φορούν καφέ σταμπωτή «γάζα» με μπιμπίλες. Το «χαβλί» το φορούσαν στις καθημερινές τους δουλειές. Οι «κυράδες» έκαναν κότσο τα μαλλιά τους και φόραγαν μόνο το σκούρο μεταξωτό τσεμπέρι έτσι ώστε να φαίνεται ο λαιμός τους και τα σκουλαρίκια τους.

Τα κοσμήματα που συναντάμε στις Κασιωτοπούλες , ανάλογα βέβαια με την οικονομική τους επιφάνεια είναι: χρυσά βραχιόλια, χρυσά κρεμαστά σκουλαρίκια τις «καμπάνες», χρυσά ψιλοδουλεμένα «γιορνταλίκια» του λαιμού τα «καμπανάκια», χρυσά περιδέραια τις «κολλαϊνες», Βενέτικα φλουριά, χρυσές λίρες, μαχμουντιέδες, χρυσοί σκαλιστοί «αμπρακάμοι», «μπετόνια» σφαιρικές χάντρες από τις οποίες κρεμόταν ένα διαμαντένιο εγκόλπιο, χρυσός σταυρός φιλγκράν το λεγόμενο «μερμί».

Η ανωτέρω περιγραφή αφορά στη φορεσιά όπως αποτυπώθηκε από την Αθηνά Ταρσούλη στο έργο της ‘Δωδεκάνησα 1947-1950 εικόνες 1&2 που δείχνουν αντίστοιχα τους δυο τύπους φορεσιών «βέστα» και σακοφούστανο, ενώ στις εικόνες 3, 4 και 5 βλέπουμε τις φορεσιές που σήμερα χρησιμοποιεί ο σύλλογος στις διάφορες εκδηλώσεις του.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΑΣΙΩΤΩΝ ΡΟΔΟΥ ‘Ο ΧΑΔΙΩΤΗΣ’