Η αποστολή του Ιερού Λόχου στην Κάρπαθο

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Μανώλης Δημελλάς στο karpathianrevolution.gr

Τα φώτα στη σκηνή του χρόνου σβήνουν και συνήθως μαζί τους παρασύρουν τα ονόματα και τις ιστορίες των ηρώων, τι κάνουν να μοιάζουν με τρομερά πρωινά όνειρα, εκείνα που με το βούρτσισμα των δοντιών έχουν γίνει κιόλας καπνός.

Έτσι και με την ιστορία του Χιώτη Κωνσταντίνου Ψιλλή, ίσως να την έχετε ακουστά κι όμως πόσοι θυμάστε ότι αυτές τις μέρες συμπληρώνονται 75 χρόνια από τον τραγικό του θάνατο στην Κάρπαθο;

Ακόμη λιγότεροι θα γνωρίζουν τη μάχη και τις ατυχίες των Ιερολοχιτών στο νησάκι Σειρήνακαι ελάχιστοι ενδιαφέρονται για το περιπολικό σκάφος τους, το HDML-1381, τύπου Μέδουσα, αυτό άλλαξε στρατόπεδα κι όμως μέσα του γράφτηκαν πολλές από τις σελίδες της πρόσφατης Δωδεκανησιακής ιστορίας.

Ο ηρωισμός του Ψιλλή δεν χωρά, δεν περιγράφεται με τις λέξεις. Κι αυτό γιατί σκοτώθηκε, για την ακρίβεια έγινε κομμάτια για τις Ιερές αξίες του, λίγο πριν ξημερώσει η 25η Αυγούστου 1944, πάνω στα εντελώς άγνωστα για αυτόν χώματα της Καρπάθου.

Το καλοκαίρι του 1944, όλα δείχνουν πως η Γερμανία καταρρέει, γίνονται πολύνεκρες μάχες, και ο πόλεμος κορυφώνεται με το αίμα αθώων ανθρώπων, που φορούν ή όχι κάποια στολή, να βάφει ανεξίτηλα την ιστορία ολάκερου του πλανήτη.

Στα Δωδεκάνησα επιχειρούσαν 37.138 Γερμανοί στρατιώτες, ενώ στη θάλασσα περιπολούν 52 πολεμικά πλοία τους.

Τα νέα από την Ευρώπη αλλά και οι επιτυχίες του ΕΛΑΣ γεμίζουν με αισιοδοξία όλα τα σκλαβωμένα πνευμόνια.

Οι Συμμαχικές δυνάμεις μετά την απόβαση της Νορμανδίας (6/6/44) ζυγώνουν στο Παρίσι. Στις 25 Αυγούστου, δυνάμεις των Ελεύθερων Γάλλων, με τη στήριξη συμμαχικών στρατευμάτων, μπαίνουν στη γαλλική πρωτεύουσα.

Λίγες μέρες μετά οι Σύμμαχοι φτάνουν ακόμη και στα γερμανικά σύνορα. Ένα 48ωρο νωρίτερα, 23 Αυγούστου 1944, έχουμε και την εμφάνιση των σοβιετικών στρατευμάτων στον ποταμό Προύθο, με την ρουμανική αντιπολίτευση να ανατρέπει το καθεστώς του Αντονέσκου και η νέα κυβέρνηση να συνθηκολογεί και αμέσως συντάσσεται με την άλλη αντιμαχόμενη πλευρά.

Είμαστε λοιπόν λίγες ημέρες πριν την απόφαση του Χίτλερ να αποσύρει τα στρατεύματα από τα Δωδεκάνησα, όταν ο Ιερός Λόχος σε συνεργασία με τους συμμάχους αποφασίζουν και πραγματοποιούν μια σημαντική κατασκοπευτική αποστολή στην Κάρπαθο.

Είναι ο 5ος κατά σειρά Ιερός Λόχος
Ο Ιερός Λόχος ήταν μια επίλεκτη μονάδα που προτάθηκε και συγκροτήθηκε το καλοκαίρι του 1942 από τον Αντισμήναρχο Γ. Αλεξανδρή. Στην αρχή είχε το όνομα “Λόχος Επιλέκτων Αθανάτων”και πρώτο διοικητή τον Επίλαρχο Αντώνη Στεφανάκη.

Η αρχική της δύναμη έφτανε τους 200 άντρες (130 αξιωματικοί, 40 μάχιμοι οπλίτες και 30 βοηθητικοί). Λίγο αργότερα έγινε νέος και οριστικός διοικητής του “Λόχου Επιλέκτων Αθανάτων”,ο πρώην πρωτεργάτης του κινήματος της 1ης Μαρτίου 1935 και καταδικασμένος σε ισόβια που όμως αμνηστεύθηκε, ο Συνταγματάρχης Πεζικού Χριστόδουλος Τσιγάντες (1897-1970). Αυτός πέτυχε την μετονομασία της μονάδας του σε “Ιερόν Λόχον”(τον πέμπτο στην Ελληνική ιστορία) και την αλλαγή της αποστολής του.

Ο Τσιγάντες είχε βρεθεί πολλές φορές στην Κάρπαθο, ήταν προσωπικός φίλος του εκδότη της Καρπαθιακής Γεωργίου Γεωργίου και της συζύγου του Θεοδώρας, μάλιστα ο Τσιγάντες βάφτισε την πρωτοκόρη του Γ. Γεωργίου, την Καλλιρόη Μανωλάκη.

Με την συνεργασία του Τσιγάντε και τον τότε διοικητή του Βρετανικού Συντάγματος S.A.S (Special Air Service) Αντισυνταγματάρχη Ντέιβιντ Στέρλινγκ (David Stirling) και με την έγκριση του Ελληνικού Γενικού Στρατηγείου Μέσης Aνατολής, ο Ιερός Λόχος μεταστάθμευσε, το Νοέμβριο του 1942, στο Καμπρίτ της Αιγύπτου (έδρα και στρατόπεδο του S.A.S), τέθηκε υπό διοίκηση αυτής της Ειδικής Μονάδας και άρχισε να εκπαιδεύεται για εκτέλεση καταδρομικών επιχειρήσεων στα μετόπισθεν των δυνάμεων του αντιπάλου, των Γερμανοϊταλικών δυνάμεων. Από τότε και μέχρι το καλοκαίρι του 1945, ο Ιερός Λόχος έδρασε στη Βόρεια Αφρική και στα νησιά του Αιγαίου Πελάγους, εκεί εξετέλεσε 33 Καταδρομικές Επιχειρήσεις και 207 Περιπολίες.

Οι απώλειες του Ιερού Λόχου, από την εποχή της συγκρότησής του μέχρι το τέλος των επιχειρήσεών του στη Δωδεκάνησο, φτάνουν τους 25 νεκρούς(16 Αξιωματικούς – 9 οπλίτες), 56 τραυματισθέντες (28 Αξιωματικούς-28 οπλίτες), 3 εξαφανισθέντεςκαι 29 αιχμαλώτους.

Η επιχείρηση του Ιερού Λόχου στην Κάρπαθο
Έξι βδομάδες πριν την αποχώρηση των Γερμανών από το νησί και το βρετανικό σκάφος HDML-1381ανοίγει δρόμο μέσα στο Καρπάθιο.

Το σκάφος είναι ένα από τα 480 εγγλέζικα περιπολικά τύπου Μέδουσα. Χτίστηκε στα ναυπηγεία McGruer, Clynder, στη Σκωτία το Νοέμβρη του ‘43. Είχε μήκος 21,94m και έτρεχε με ταχύτητα που φτάνει τα 12 μίλια και φοράει στην πλώρη ένα κανόνι Bofors, 4 εκατοστών, και δύο πολυβόλα Oerlikon, των 2 εκατοστών, στην πρύμνη.

Λίγο πριν τα μεσάνυχτα της 24ης Αυγούστου 1944 το σκάφος προσέγγισε στα δυτικά της Καρπάθου. Στην αποστολή συμμετέχουν 14 Βρετανοί κομάντος και 6 Έλληνες εθελοντές, μέλη του Ιερού Λόχου.

Δυο ώρες μετά τα μεσάνυχτα με αργές και σίγουρες κινήσεις οι Ιερολοχίτες κομάντο γλιστρούν από το σκάφος, φορούσαν πλήρη εξάρτηση και οπλισμένοι σαν αστακοί βγαίνουν στο Σικέλαος. Συνεχίζουν αθόρυβα, ανεβαίνουν στη στεριά, εκεί κάνουν το πρώτο σινιάλο για την αποχώρηση του πλοίου. Στο σχέδιο είχαν προγραμματισμένη επιστροφή για την νύχτα της 27ης Αυγούστου, έπειτα από σήμα που θα έκαναν στο εγγλέζικο σκάφος για να τους παραλάβει.

Στην αποστολή τους είχαν στόχο να έρθουν σε επαφή με ένα δίκτυο έμπειστων καρπάθιων αγωνιστών που ήδη υπήρχει στο νησί. Επίσης θα έπρεπε να καταγράψουν οχυρωματικές θέσεις, να σημειώσουν χάρτες και να φωτογραφίσουν τις περιοχές που φύλασσαν οι Γερμανοί.

Ένα χρόνο πίσω, στις 8 Σεπτεμβρίου 1943, είχε ακυρωθεί το σχέδιο με κωδική ονομασία “Accolade“που προέβλεπε κατάληψη των Δωδεκανήσων από τις συμμαχικές δυναμεις, ωστόσο οι πληροφορίες για τις κινήσεις των Γερμανών στην Κάρπαθο ενδιέφεραν τους συμμάχους και είχαν αναπτύξει ένα σπουδαίο μυστικό δίκτυο. Ο στρατηγός Τσιγάντες στις 18/101964 γράφει στον τύπο και υπερ-τονίζει ότι: “ο Ιερός Λόχος επρόκειτο να πάρει την Κάρπαθο”!

Η κατασκοπεία της Καρπάθου μελετήθηκε και καταγράφηκε από τον Μεσοχωρίτη καθηγητή Θεοχάρη Εμμ. Χαροκόπο. Όπως αναφέρει στο σπουδαίο ομώνυμο βιβλίο του, η πρώτη ομάδα κατασκόπων έδρασε στο νησί από τις 5 έως τις 29 Αυγούστου 1943 (Επικεφαλής ο Άγγλος λοχαγός L. Stephenκαι ο Αυστραλός επιλοχίας ασυρματιστής K. Donny).

Η δεύτερη ομάδα, απαρτίζεται από τον Καρπάθιο θρύλο, τον Βωλαδιώτη Χριστόφορο Λυτό και τον Σαμιώτη ασυρματιστή Ιωάννη Κρασόπουλο.

Οι δυο τους έδρασαν στο νησί από τις 15 Οκτώβρη του 43, μέχρι τις αρχές Απρίλη 1944.
Καταγράφεται και μια τρίτη ομάδα, που βγήκε πάνω στο νησί στις 13 Απριλίου 1944, αλλά δεν κατάφεραν να παραμείνουν στην Κάρπαθο, κυνηγήθηκαν από τους Γερμανούς όμως με την βοήθεια των Ολυμπιτών, κατάφεραν να διαφύγουν και έτσι να γλυτώσουν την σύλληψη.

Εκείνη τη μοιραία νύχτα, στις 24ης Αυγούστου 1944, η ομάδα των 6 Ιερολοχιτών μόλις είχαν βγει στην παραλία Προνί των Πυλών και ανέβαιναν αθόρυβα για την ενδοχώρα του νησιού. Μπροστά πήγαιναν οι Δεκανείς Στέργος Μανωλάς και Κωνσταντίνος Ψιλλής, που ανίχνευαν και άνοιγαν το δρόμο στους υπόλοιπους τέσσερις Ιερολοχίτες, τον επικεφαλή Λοχαγό Δ. Κωστολέτο, τον Ανθ/γο Γ. Οικονομίδη, τον Λοχία Ν. Πρωτονοτή και τον Δεκανέα Γ. Σπανούδη.

Οι Γερμανοί είχαν φροντίσει να σπείρουν με νάρκες και αυτή την παραλία και για τα θαρραλέα παλικάρια ήταν μάλλον θέμα τύχης, να αποφύγουν το θάνατο, να μην πατήσουν επάνω στους κρυμμένους δυναμίτες.

Ακόμη δεν είχε απομακρυνθεί το πολεμικό πλοίο, όταν ο κυβερνήτης και οι Εγγλέζοι κομάντο είδαν μια λάμψη, ολόασπρη σαν αστραπή, να βγαίνει από το σημείο που είχαν αφήσει λίγο νωρίτερα τους Έλληνες.

Για τους έμπειρους πολεμιστές μύρισε ο θάνατος.

Ο εικοσάχρονος Χιώτης δεκανέας Κωνσταντίνος Ψιλλής θα έμενε για πάντα στην Κάρπαθο. Πάτησε πάνω σε μια Γερμανική νάρκη και στη στιγμή έγινε κομμάτια, δίπλα του ο Στέργος Μανωλάς κολυμπούσε στο αίμα και πιο πίσω κρατούσαν τα τραύματα τους από τα θραύσματα ο Προτονωτής και ο Οικονομίδης.

Η αποστολή δεν είχε τύχη, το πολεμικό επέστρεψε και παρέλαβε τους 5 Έλληνες κομάντο, έπειτα τράβηξε δυτικά, αφού πέρασε την Αστακίδα τρύπωσε στο ερημονήσι Σειρήνα (ή Σύρνα), που βρίσκεται κοντά στην Αστυπάλαια (περίπου 40 ν.μ. από την Κάρπαθο), έπρεπε πάση θυσία να αποφύγουν μια συνάντηση με τις Γερμανικές περιπολίες.

Εκεί κρύφτηκαν, θα φρόντιζαν τους 3 τραυματίες και θα γλίτωναν από περίεργα μάτια. Έτσι τουλάχιστον νόμισαν!

Η μια ατυχία μετά την άλλη
Το επόμενο ξημέρωμα, στις 26ης Αυγούστου 1944, 2 περαστικά Γερμανικά ταχύπλοα (E-boats) που ήδη αναζητούσαν Εγγλέζους και Έλληνες σαμποτέρ, βλέπουν το ύποπτο σκάφος αγκυροβολημένο στα βράχια της Σειρήνας. Μετά από εντολή που δίνει ο Υπολοχαγός Bertermann και αφού πρόσεξαν το καμουφλαρισμένο με ένα δίχτυ HDML 1381, πλησίασαν και αμέσως άνοιξαν πυρ.

Εκεί τα πράγματα πήγαν εντελώς ανάποδα, ο κυβερνήτης έβαλε μπροστά τις μηχανές και με μια κίνηση οι κομάντο έκοψαν τα σκοινιά, ταυτόχρονα ξεσκέπασαν τα κανόνια. Μέσα στον πανικό προσπάθησαν να απαντήσουν στα Γερμανικά πυρά και προσπαθούσαν να ξεφύγουν, ενώ κάποιοι άλλοι από την ομάδα, κατέστρεφαν το υλικό, ημερολόγιο, φωτογραφίες, χάρτες και απόρρητα στοιχεία που είχαν μαζέψει. Οι Γερμανοί ακολουθούσαν, όμως το δίχτυ του καμουφλάζ έπεσε στη θάλασσα και μπλέχτηκε στη προπέλα,έτσι το πολεμικό δεν μπόρεσε να αναπτύξει ταχύτητα και να ξεφύγει.

Οι 14 Βρετανοί και οι 5 Έλληνες καταδρομείς, που ήταν πάνω στο HDML 1381, δεν είχαν άλλη επιλογή, έτσι παραδόθηκαν.

Αιχμάλωτοι πια, πέρασαν από τη Λέρο στην Αθήνα και στη συνέχεια ταξίδεψαν για ένα στρατόπεδο αιχμαλώτων πολέμου. Κατά την μεταφορά τους το τραίνο κάπου έξω από το Βελιγράδι δέχθηκε αεροπορική επίθεση, μέσα στην αναστάτωση και την αναμπουμπούλα τρεις Έλληνες από τον Ιερό Λόχο και ένα μέλος του SBS κατάφεραν να αποδράσουν (Κωστελέτος, Πρωτονότης, Σπανούδης).

Οι Οικονομίδης και Μανωλάς οδηγήθηκαν στο γερμανικό στρατόπεδο συγκεντρώσεως και απελευθερώθηκαν λίγους μήνες αργότερα.
Το παράδοξο της ιστορίας είναι μια φωτογραφία που κάνει το σκάφος (HDML 1381) διάσημο!

Όταν οι Γερμανοί έκαναν έρευνα βρήκαν και 2 ανεμφάνιστα αρνητικά φωτογραφικά φίλμ. Πριν λίγα χρόνια δόθηκε στη δημοσιότητα μια φωτογραφία που σήμερα κάνει τον γύρο του κόσμου, σε αυτήν φαίνονται έξι άτομα από την ομάδα να ποζάρουν μπροστά στο πυροβόλο του σκάφους τρώγοντας καρπούζι και μάλιστα κάποιος να φορά και ένα φέσι! Να είναι κάποιος από αυτούς ο Ψίλλης;

Σημειώστε ότι το μικρό και άσημο εγγλέζικο σκαρί θα ξαναφωτογραφηθεί, όμως την επόμενη φορά θα είναι Γερμανικό και θα σημάνει το τέλος του πολέμου!

Ο Χιώτης ήρωας έμεινε στην Κάρπαθο
Όσο για τα κομμάτια από το σώμα του Κωνσταντίνου Ψιλλή, αυτά παρέμειναν για ενάμιση μήνα αμάζευτα!
Αν και τα είχε δει πρώτος ο περαστικός από το Προνί, ο Πηλιάτης Κωνσταντίνος Καραξής και αμέσως μετέφερε την είδηση στο χωριό, ο γιατρός και πατριώτης Μηνάς Χαλκιάς πρότεινε να περιμένουν την αποχώρηση των Γερμανών, διαφορετικά θα μπορούσαν να βρουν τον χειρότερο μπελά.
Οι Γερμανοί λίγο πριν φύγουν είχαν αφηνιάσει, έφταναν και οι πληροφορίες για τις θηριωδίες στην Κρήτη, έτσι η κατάσταση γινόταν όλο και πιο δύσκολη.

Λίγο μετά την αποχώρηση των Γερμανών, που ολοκληρώθηκε στις 4 Οκτώβρη του 1944, και το πετυχημένο επαναστατικό κίνημα της 5ης Οκτωβρίουπου εκδηλώθηκε στις Μενετές, ακολούθως και στα υπόλοιπα χωριά και έφερε το νησί οκτώ μήνες νωρίτερα στην Ελλάδα, ο Πυλιάτης Μιχάλης Λαχανάς και ο γαμπρός του Βασίλης Οικονομίδης, έτρεξαν στην ερημική παραλία (Προνί) και μάζεψαν ότι επέμεινε από το κορμί του αγνώστου ακόμη στρατιώτη, έπειτα το ανέβασαν στις Πυλές.

Το έβαλαν μέσα στην εκκλησία της Παναγίας. Εκεί οι γυναίκες του χωριού περιποιήθηκαν και μοιρολόγησαν το νεκρό σα να ήταν παιδί τους.

Οι Πυλιάτισσες ήταν οι πρώτες που απέδωσαν τις τιμές στον ήρωα που έπεσε στην Κάρπαθο, για την Κάρπαθο!

Στις 8 Οκτωβρίου 1944, ο 21χρονος Κων. Ψιλλής τάφηκε στο νεκροταφείο των Πυλών με όλους τους κατοίκους του χωριού, ολάκερης της Καρπάθου, να αποδίδουν κάθε τιμή και να ακολουθούν το κιβούρι με το παράξενο συναίσθημα της χαρμολύπης να κυριαρχεί στις ψυχές και να βγαίνει με δάκρυα πάνω στα μάτια τους.

Πρώτα ήταν η ανείπωτη χαρά, γιατί η Κάρπαθος θα ντυνόταν επιτέλους τη γαλανόλευκη. Και ακολουθούσε η λύπη, ο αβάσταχτος πόνος μα και απερίγραπτη περηφάνια γιατί ένα άγνωστο παληκάρι, που αντάλλαξε τη ζωή του για τα ιδανικά του, το νησί τους, την πατρίδα.

Το ταλαίπωρο πολεμικό σκαρί
Τα πλοία τύπου Μέδουσα σχεδιάστηκαν από τον WJ Holt, το κουφάρι τους ήταν από ξύλο, από μαόνι και αργότερα από πεύκο. Αν και ο αρχικός προορισμός τους ήταν η υπεράσπιση των λιμένων από υποβρύχια, χρησιμοποιήθηκαν και ως ναρκαλιευτικά, συνοδεία νηοπομπών, αλλά και σε πολλές επιδρομές κομάντο.

Το σκάφος της ιστορίας μας, HDML-1381,ζούσε και πλήρωνε τις δικές του αμαρτίες! Τώρα θα περνούσε στα χέρια των Γερμανών, άλλαξε όνομα και στρατόπεδο και θα επιχειρούσε γύρω από τη Ρόδο.
Τράβηξε για το ναύσταθμο Λέρου και ξαναβαφτίστηκε, έγινε το Γερμανικό KJ 25, και θα εξυπηρετούσε τις επιχειρήσεις των ειδικών δυνάμεων (Brandenburger).

Μερικούς μήνες αργότερα, την 1 Νοέμβρη ‘44, το KJ25 μετέφερε Γερμανούς κομάντο (Lt ZSBRANDT & Fw WEBER) και θα επιτεθούν στη Χάλκη. Αναζητούσαν τον Λοχαγό Διογένη Φανουράκη που ήταν σε μυστική αποστολή. Αρχικά πήραν 10 όμηρους και απειλούσαν να τους σκοτώσουν. Ο Χαλκίτης ήρωας βγήκε μπροστά, σε μια σύντομη μάχη τραυματίστηκε και για να μην πέσει στα χέρια των Γερμανών σύρθηκε στο πατρικό του και εκεί μπροστά στα μάτια της μάνας του, τράβηξε την περόνη μιας χειροβομβίδας και αυτοκτόνησε.

Το πτώμα του, κατά διαταγή του Γερμανού Αξιωματικού, μεταφέρθηκε στην πλατεία όπου του αποδόθηκαν στρατιωτικές τιμές. Γερμανοί στρατιώτες σε παράταξη, αποχαιρέτησαν τον νεκρό με σειρά πυροβολισμών, ο δε αξιωματικός με θαυμασμό σε στάση προσοχής είπε “μόνο με τέτοιους στρατιώτες κερδίζεται ο πόλεμος”.

Ηταν ο πρώτος Έλληνας αξιωματικός που έπεσε στη Δωδεκάνησο για την ελευθερία της πατρίδας του.
Ακολούθησαν αρκετές αποστολές για το βαρύ ξύλινο σκάφος με το παράτερο παρατσούκλι “Θωρηκτό”, αφού ήταν από τα τελευταία αβύθιστα σκάφη που έμειναν στα χέρια των Γερμανών και έμελλε να γράψει την ιστορία της τελευταίας σελίδας και να κλείσει τον πόλεμο.

Γέμισαν ακόμη και με τσιμέντο τα αμπάρια του και έπειτα τριγυρνούσε τα Δωδεκάνησα, ψάχνοντας για Εγγλέζους και Έλληνες πατριώτες. Άλλωστε είναι καταγεγραμμένος ο εμβολισμός και η βύθιση του βρετανικού LS 43 σε τουρκικά νερά. Στη συνέχεια αιχμαλώτισαν και μετέφεραν το πλήρωμα στη Ρόδο.
Επίσης χρησιμοποιήθηκε για την μεταφορά τροφίμων, αλλά ακόμη και ζωντανών αρνιών και κατσικιών από την Τουρκία στην Ρόδο.

Η προ-τελευταίαχρήση του KJ25 έγινε στις 8 Μαΐου 1945, όταν μετέφερε τον Γερμανό διοικητή του Ανατολικού Αιγαίου OttoWagener στη Σύμη, για την υπογραφή της παραδόσεως των νησιών.
Ο Γερμανός Στρατηγός έφθασε στη Σύμη και μπροστά στην Επιτροπή Συμμάχων, τον Ταξίαρχο Μόφατ, τον Γάλλος Εκπρόσωπος και τον Συν/ρχη Τσιγάντε, υπέγραψε το πρωτόκολλο άνευ όρων, άφησε το πιστόλι του στο Τραπέζι και έφυγε.

Τότε ο Βρετανός ταξίαρχος James Moffat πήρε το πιστόλι του Γερμανού και στράφηκε στον Τσιγάντε και του είπε: “Το Τρόπαιο αυτό ανήκει στον Ιερό Λόγο, τον Απελευθερωτή των Νήσων”.

Την επόμενη μέρα το πλοίο θα μεταφέρει τους πρώτους Εγγλέζους στρατιώτες στη Ρόδο και εκεί θα κλείσει τη στρατιωτική καριέρα του.

Η διατήρηση της μνήμης
Λίγα χρόνια αργότερα, μέσα στη δεκαετία του ‘60, κατασκευάστηκε στην Κάρπαθο ένα μνημείο Ιερολοχιτών. Τότε επιλέχθηκε, μάλλον βιαστικά, να ξηλωθεί ένα διαφορετικό μνημείο-σύμβολο των Πηγαδίων, το Συντριβάνι και ακριβώς σε εκείνη τη θέση να χτιστεί ένα αφιέρωμα στους Ιερολοχίτες.

Όμως εκείνο το μνημείο δεν άντεξε στο χρόνο, αρκετά χρόνια αργότερα γκρεμίστηκε και ξαναγύρισε το Συντριβάνι.

Πράγματι εκείνη η θέση ίσως να ανήκει δικαιωματικά σε ένα Συντριβάνι, άραγε κάπου αλλού δεν χωρούσε το μνημείο των Ιερολοχιτών;

Η πράξη δείχνει την ουσιαστική στάση μας απέναντι στην ιστορία μας. Δείτε και την κατάληξη του Ιταλικού και του Ινδικού νεκροταφείου που υπήρχαν στο νησί.

Όσο για τα κομμάτια του πρώτου μνημείου των Ιερολοχιτών, αυτά παρέμεναν παρατημένα για πολλά χρόνια στον περιβάλλοντα χώρο του Επαρχείου Καρπάθου.

Στις αρχές του 2003, ο τότε πάρεδρος του τοπικού διαμερίσματος Πυλών, ο Γιάννης Ζαμαλής και ο τοπικός σύμβουλος, ο Γεώργιος Ασλανίδης, πήραν μια γενναία απόφαση, τα μετέφεραν και τα έστησαν στο Προνί Πυλών, στο σημείο όπου σκοτώθηκε ο Ιερολοχίτης Ψιλλής και τραυματίστηκε ο Μανωλάς.

Ενδιαφέρουσα είναι και η ιστορία μιας επίσκεψης της λέσχης καταδρομέων και Ιερολοχιτών στη Κάρπαθο, το Μάη του 2000. Τότε και έπειτα από πρωτοβουλία του Αρχιμανδρίτη Καλλίνικου Μαυρολέοντα, οι επισκέπτες πληροφορήθηκαν την ιστορία και τη θέση που έπεσε ο Ψιλλής.

Στις 10 Μαΐου του 2003, έγιναν τα αποκαλυπτήρια του νέου μνημείου, αφιερωμένο στον Κωνσταντίνο Ψίλλη και σε όλη την ομάδα. Ένα μνημείο που δημιουργήθηκε έπειτα από πρόταση της λέσχης Ιερολοχιτών. Ξεχωριστή παρουσία σ΄αυτή την τελετή ήταν ο αδελφός του Ιερολοχίτη Γεώργιος Ψιλλής και ο πρώτος εξάδελφός του Κων/νος Ψιλλής, οι οποίοι ήρθαν καλεσμένοι από τους Πυλιάτες ειδικά γι’ αυτή την τελετή.

Ευτυχώς αρκετοί Καρπάθιοι, κυρίως οι κάτοικοι των Πηλών, δεν έβαλαν στο αρχείο την υπόθεση.
Θυμούνται, τιμούν και προπαντός μεταφέρουν με σεβασμό την ιστορία του Ψιλλή και των συντρόφων του με σταθερότητα μέσα στον χρόνο, αποδεικνύοντας ότι τίποτε δεν πεθαίνει αν πρώτα δεν το διαγράψουμε από το μυαλό μας.

Μαρτυρίες
Αρχιμανδρίτης Καλλίνικος Μαυρολέων

Πηγές
Καρπαθιακή, 6/1955
Θεοχάρη Εμμ. Χαροκόπου, Η ΚΑΤΑΣΚΟΠΕΙΑ ΣΤΗ ΚΑΡΠΑΘΟ (Το Μεσοχώρι Κέντρο της Κατασκοπείας), Κάρπαθος 2013
Ντίνος Αντ. Μελάς, Ιστορία του Επαν. Απελευθ. Κινήματος Καρπάθου, 5η Οκτ 1944, Αθήνα 2012
http://www.hmsmedusa.org.uk/medusa_trust.html
Χρ. Τσιγάντες, Το προανάκρουσμα της Απελευθέρωσης, Εφημ. Ελευθερία, 18/10/1964
http://www.navypedia.org/ships/germany/ger_mine_kj25.htm
http://www.worldnavalships.com/forums/showthread.php?p=165173
ταξίαρχος K. Καλημερίδης στην Ροδιακή http://www.rodiaki.gr/article/264676/loxagos–diogenhs–fanoyrakhs–epese–hrwika–sth–xalkh–thn-1-noembrioy-1944
http://dimotikopylon.blogspot.gr/2008/11/blog–post.html.