Ελευθερία Φτακλάκη: Η χρεοκοπία του Thomas Cook

Rodiaki NewsRoom

Τι σηματοδοτεί • Ανακατατάξεις στον τουρισμό;

Γράφει η Παρασκευή Ελευθερία Φτακλάκη
Πολιτικός Επιστήμων/Διεθνολόγος Σύμβουλος Περιφερειακής Ανάπτυξης, Υποψήφια διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αιγαίου και Πολιτευτής στα Δωδεκάνησα

Ούτε που θα μπορούσε να σκεφθεί ο ξυλουργός Τόμας Κουκ, το 1841 πως το πρώτο οργανωμένο ταξίδι στο Ηνωμένο Βασίλειο, με ένα aller-retour τρένο από το Λέστερ στο Λουμπόροου της κεντρικής Αγγλίας για 500 άτομα με προσυμφωνημένη ενιαία ταρίφα, θα αποτελούσε την απαρχή για τη δημιουργία μία από τις μεγαλύτερες διεθνώς εταιρείες διοργάνωσης ταξιδίων (Tour operator) και που μετά από 178 χρόνια θα κατέρρεε.

Τα άμεσα αποτελέσματα από αυτή την κατάρρευση αφορούν αφενός τους εκατοντάδες χιλιάδες ταξιδιώτες (γύρω στους 600 χιλ.) που πρέπει να επαναπατρισθούν και αφετέρου τους 22.000 εργαζόμενους της εταιρείας που θα μείνουν άνεργοι καθώς και τους ξενοδόχους, πράκτορες και προμηθευτές που θα μείνουν απλήρωτοι.

Η αναζήτηση των αιτιών είναι σύνθετη και σίγουρα όχι μονοσήμαντη και αφορά παράγοντες όπως η απελευθέρωση των αερομεταφορών με τη συμφωνία των «ανοιχτών ουρανών»*, όπου δόθηκε η δυνατότητα να ευδοκιμήσουν οι low cost εταιρείες, όπως η ΕasyJet, η Raynair, στην ανάδειξη του διαδικτύου ως εργαλείο κρατήσεων και οργάνωσης των διακοπών, στην αύξηση των καυσίμων, στις γεωπολιτικές εξελίξεις, στις καιρικές συνθήκες κα.

Σαφώς, και η μέχρι σήμερα αναποτελεσματική διαδικασία του Brexit, συνέτεινε στην επιδείνωση του προβλήματος και στην απουσία ενός οργανωμένου σχεδίου διάσωσης της βρετανικής εταιρείας.

Τι μέλλει γενέσθαι
Η κατάρρευση του βρετανικού ταξιδιωτικού οργανισμού Thomas Cook έρχεται να προστεθεί σε μια σειρά από πτωχεύσεις - Air Berlin, Monarch Airlines, NIKI, και της Germania προσφάτως- όπου σαφώς δημιουργούν ερωτήματα ως προς τη βιωσιμότητα των αεροπορικών εταιρειών όπως συμβαίνει και στην περίπτωση του Thomas Cook που όμως στην τελευταία έχουμε ένα πιο σύνθετο πακέτο καθώς η εταιρεία αποτελεί μια εταιρεία που διαθέτει και διαχειριζόταν μέχρι πρότινος και ένα μεγάλο τμήμα του ξενοδοχειακού κλάδου παγκοσμίως.

Η χρεοκοπία μια μεγάλης τουριστικής εταιρείας αποτελεί ένα σύνθετο και πολυεπίπεδο ζήτημα καθώς οι παρενέργειες είναι πολλαπλές και αφορούν αφενός τους ταξιδιώτες (κόστος επαναπατρισμού και κόστος διαμονής) και αφετέρου τις υποχρεώσεις της εταιρείας προς τους εργαζόμενους και προς τρίτους. Άλλη μια διάσταση αφορά τη λειτουργία του αθέμιτου ανταγωνισμού και τον κίνδυνο δημιουργίας μονοπωλιακών καταστάσεων…

Εγείρονται θέματα ως προς τους μηχανισμούς προστασίας και διασφάλισης τόσο των εργαζομένων, όσο και της αγοράς από τέτοιες διαδικασίες και σαφώς ως προς τον κίνδυνο δημιουργίας μονοπωλιακής αγοράς καθώς ένας μεγάλος ανταγωνιστής του Thomas Cook, όπως είναι η TUI είδε τις μετοχές της να αυξάνονται περισσότερο από 6% στο Χρηματιστήριο του Λονδίνου, ενώ η αεροπορική EasyJet είδε κέρδη 5%.

Σημειωτέον, η βρετανική κυβέρνηση δεν προέβη σε καμία πολιτική απόφαση προκειμένου να συμβάλει σε ένα σχέδιο διάσωσης της εταιρείας, παρά την παρότρυνση του Εργατικού Κόμματος.

Επειδή η κατάρρευση του Thomas Cook μπορεί να γίνει ντόμινο για τις θυγατρικές του σε άλλες χώρες, η διεθνής τουριστική κοινότητα παρακολουθεί με ενδιαφέρον τη στάση που θα κρατήσουν άλλα κράτη, όπως π.χ. η Γερμανία, το Βέλγιο, οι σκανδιναβικές χώρες όπου δραστηριοποιείται ο Thomas Cook, προκειμένου να μην έχουν την ίδια τύχη με τη βρετανική “μαμά” εταιρεία.

Παραμένει ζητούμενο κατά πόσο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα λειτουργήσει άμεσα για την άντληση πόρων από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Προσαρμογής στην Παγκοσμιοποίηση, το οποίο παρέχει στήριξη σε αντίστοιχες περιπτώσεις αποχώρησης μεγάλων επιχειρήσεων από την αγορά, εξ’ αιτίας αλλαγής συνθηκών στο παγκόσμιο εμπόριο, όσο και από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ).

Εν κατακλείδι, όμως αυτό που προκύπτει από την πορεία του Thomas Cook αφορά βαθύτερα ζητήματα που εγείρονται ως προς την τουριστική “βιομηχανία” παγκοσμίως και τις ριζικές αλλαγές που επέρχονται στην ανάπτυξη του τουριστικού προϊόντος.

Αλλαγές που θα οδηγήσουν σε χρεοκοπία κι άλλες μεγάλες τουριστικές επιχειρήσεις καθώς ο τουρισμός αλλάζει άρδην και το κλασικό μοντέλο του tour operating δίνει τη σκυτάλη σε άλλα μοντέλα, όπως είναι οι individual travelers κα.

*Συμφωνίες "ανοικτών ουρανών: βλ. https://europa.eu/rapid/press-release_IP-02-1609_el.htm