Δικαιώματα και fake news στον πόλεμο με την πανδημία

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Μάξιμος Χαρακόπουλος*

Η πλανητική έκρηξη της πανδημίας του COVID-19 επέβαλε σε όλα σχεδόν τα κράτη τη λήψη έκτακτων μέτρων, με σκοπό την αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση της διάδοσης της ασθένειας. Ωστόσο, οι αποφάσεις αυτές, μοιραία, οδήγησαν σε περιορισμούς των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Την περίοδο αυτή βιώσαμε, μεταξύ άλλων, την αναστολή της ελεύθερης μετακίνησης εντός και εκτός του κράτους, της ελεύθερης συνεύρεσης σε κλειστούς και σε ανοικτούς χώρους, της εκδήλωσης της θρησκευτικής πίστης σε χώρους λατρείας, της λειτουργίας της εκπαίδευσης, της ανεμπόδιστης ψυχαγωγίας.

Επρόκειτο, ασφαλώς, για μια πρωτόγνωρη κατάσταση, ιδιαίτερα για τους πολίτες των φιλελεύθερων χωρών, οι οποίοι έως τώρα δεν μπορούσαν να διανοηθούν την εφαρμογή του συνόλου αυτών των απαγορεύσεων.

Όπως, όμως, προκύπτει από καταγγελίες που γίνονται γνωστές στη διεθνή κοινότητα, σε πολλές περιπτώσεις, ιδίως εκ μέρους αυταρχικών καθεστώτων, οι περιορισμοί των δικαιωμάτων των πολιτών ήταν υπερβολικοί, και υπερέβαιναν τον στόχο της αναχαίτισης της πανδημίας.

Όπως επισήμανε η Ύπατη Αρμοστής του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα Μισέλ Μπατσελέτ «αν δε γίνεται σεβαστό το κράτος Δικαίου, η υγειονομική κατάσταση έκτακτης ανάγκης κινδυνεύει να μετατραπεί σε καταστροφή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, οι επιβλαβείς επιπτώσεις της οποίας θα ξεπεράσουν χρονικά κατά πολύ την ίδια την πανδημία».

Τα στοιχεία δείχνουν ότι, μεταξύ άλλων, η συγκυρία λειτούργησε ως πρόσχημα για τη φίμωση Μέσων Ενημέρωσης και φωνών αντιφρονούντων. Συγκεκριμένα, από την εμφάνιση της επιδημίας στην Κίνα στα τέλη του 2019, έχουν καταγραφεί πάνω από 130 περιστατικά προσβολής των δικαιωμάτων του Τύπου σε όλο τον κόσμο και σχεδόν 40 δημοσιογράφοι συνελήφθησαν ή έχει ασκηθεί δίωξη σε βάρος τους επειδή αμφισβήτησαν τον τρόπο διαχείρισης της πανδημίας από τις χώρες τους ή τον επίσημο απολογισμό του αριθμού των κρουσμάτων και των θανάτων.

Αναφέρω ενδεικτικά τις διώξεις δημοσιογράφων στην Τουρκία, όπως του Φατίχ Πορτακάλ, επειδή άσκησε κριτική στον Ερντογάν για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Την ίδια ώρα, η τουρκική κυβέρνηση έδωσε αμνηστία σε 90.000 κρατούμενους, συμπεριλαμβανομένων δραστών σεξουαλικών εγκλημάτων, όχι όμως σε δημοσιογράφους και πολιτικούς κρατουμένους.

Ωστόσο, η άλλη πλευρά του ίδιου νομίσματος ήταν η διόγκωση του φαινομένου των fake news, των παραπλανητικών ή ψευδών ειδήσεων, σχετικά με την πραγματική φύση της ασθένειας και τους σκοπούς των μέτρων αντιμετώπισής της. Δυστυχώς, αυτό συνέβη και στη χώρα μας, κατά κόρον, με την πλημμυρίδα δημοσιευμάτων στο διαδίκτυο με συνωμοσιολογικές θεωρίες που, με πρόσχημα την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, επιχείρησαν να υπονομεύσουν τα μέτρα ασφάλειας για τη δημόσια υγεία.

Οι συγκεντρώσεις σε πλατείες χωρίς κανένα μέτρο ασφάλειας, στο όνομα της ελευθερίας συναθροίσεων, ήταν τελικά πράξη ανευθυνότητας που έθετε σε κίνδυνο τη ζωή όχι μόνον των παρευρισκομένων αλλά και των οικείων τους, που πιθανόν να είναι πιο ευπαθείς από τους ίδιους.

Εν πάση περιπτώσει, σε ό,τι αφορά στη χώρα μας, θεωρώ ότι το κράτος Δικαίου, τα ανθρώπινα δικαιώματα και η συνταγματική νομιμότητα δεν κινδύνευσαν, ούτε κινδυνεύουν. Η συντριπτική πλειονότητα των πολιτών συνειδητά τήρησε τα προληπτικά μέτρα που έλαβε η πολιτεία, αναγνωρίζοντας την προσωρινότητά τους και ότι αυτό που προέχει επί του παρόντος είναι η διασφάλιση του υπέρτατου αγαθού της υγείας.

* Ο Μάξιμος Χαρακόπουλος είναι πρόεδρος της Διαρκούς Επιτροπής Δημόσιας Διοίκησης, Δημόσιας Τάξης και Δικαιοσύνης της Βουλής, βουλευτής Λαρίσης της Νέας Δημοκρατίας.