Η περιπέτεια της γνώσης

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Ευστράτιος Παπάνης
Επίκουρος καθηγητής Πανεπιστημίου Αιγαίου

Ποιος μεγαλύτερος πόθος από την έλλειψη που οδηγεί στη γνώση. Ποια ανήκε στη επιθυμία τούς ζηλωτές της ορίζει, ώστε στο καθημερινό να διακρίνουν το απρόσμενο, στη λεπτομέρεια την πρωταρχική σύλληψη και στο ακαθόριστο το σχεδιασμό ατόφιο.

Ποιος έρωτας παράφρονας στο ασήμαντο αποκαλύπτει την υπόσχεση, στο παρωχημένο διαφυλάσσει την εξέλιξη και στο ελάχιστο κωδικοποιεί το σκοπό ανόθευτο. Ακατέργαστη δύναμη ο νους, ανάγκη έχει να μεταγλωττίζει τα σημάδια του κόσμου, να ερμηνεύει τους οιωνούς της καρδιάς και να αναπλάθει με τα ανθρώπινα μέτρα τις θελήσεις του Αιώνιου. Κι ίσως αυτό να είναι η πεμπτουσία της παίδευσης, η ύστατη ελπίδα της ύλης να καταχραστεί την απεραντοσύνη του πνεύματος. Και ο πολιτισμός η μόνη απολογία για το καθ’ ομοίωση.

Τη βεβηλώσαμε στους καιρούς μας την έννοια, από τότε που την αναγάγαμε σε θεσμό, σε βιοπορισμό και σε αξία, γιατί οι κανόνες δεν είναι παρά ρυθμίσεις χωρίς ψυχή, οδηγίες ανενημέρωτες, που παλιώνουν και οδηγούν σε ατραπούς αδιέξοδες, καθώς γεννούν Προμηθείς, που λυγίζουν μπροστά στον Καύκασο.

Ιδιότροπη ερωμένη η γνώση: Την αδιαπραγμάτευτη, εκούσια δέσμευση απαιτεί και στην ελαφρότητα του εφήμερου ανενδοίαστα ενδίδει. Συγκομιδές πλούσιες υπαινίσσεται και με τα απρόβλεπτα χαλάζια της απελπίζει. Λιτά κοσμεί τις αλήθειες της και στα παζάρια της οικουμένης φτιασιδωμένη περιφέρεται. Σαλώμη τα πέπλα της απερίσκεπτα απεκδύεται, σε όσους την καρδιά φάρο αμόλευτο στην ενόραση έθεσαν και πεισματικά τα κάλλη της αποκρύπτει σε εκείνους που λυσσαλέα και συστηματικά τα αποζήτησαν. Στη γλώσσα την πανανθρώπινη συνδιαλέγεται, πύργους της Βαβέλ καθώς θεμελιώνει. Με την απλότητα σαγηνεύεται στης έπαρσης τα μέλαθρα ενώ κατοικεί. Σε όσους δεν την κολάκευσαν παραδίδεται και στους δοκησίσοφους απροσπέλαστη φανερώνεται.

Με χίλιες μορφές της αρμονίας τη μελωδία σιγοτραγουδά στους αυθεντικούς και τους ανεπιτήδευτους, που με την αρετή ζυμώνουν τις προσδοκίες της. Στις παραδόσεις και τους μύθους των λαών η καθέδρα της και στου παιδιού την άγνοια τα απεικάσματά της. Στης απορίας της ενδόμυχης τα είδωλα και στην αστραπή της έμπνευσης τα πολλαπλά προσωπεία της. Ερμηνείες εναλλακτικές μηχανεύεται, την οδό τη μοναδική στου μηδενός το χάος καθώς χαράσσει.
Και αυτό ας είναι το πραγματικό μας όνειρο και χρέος: Σε εκείνους, που οι περιστάσεις και οι συγκυρίες από αυτήν τούς απέκοψαν, με τρόπους νηφάλιους και διορατικούς της γνώσης τη μέθεξη να εγγυηθούμε.