Aνοικτή επιστολή στον υπουργό Περιβάλλοντος για τα οικόπεδα εκτός σχεδίου

Rodiaki NewsRoom

Αγαπητέ κύριε Χατζηδάκη,
Όταν ετοιμάζεστε να ψηφήσετε ένα νόμο με τον βαρύγδουπο τίτλο «Εκσυγχρονισμός της Χωροταξικής και Πολεοδομικής Νομοθεσίας» και οι τίτλοι που τον χαρακτηρίζουν οι εφημερίδες είναι: «καταργούνται οι παρεκκλίσεις και τα άρτια οικόπεδα των 4.000 μ. αντί να κτίζουν 200 τ.μ. θα κτίζουν 160», πρέπει να παραδεχτείτε ότι μάλλον έχετε πρόβλημα στόχευσης...

Θα τοποθετηθώ κάπως «μπακαλίστικα», αλλά είναι ο μόνος τρόπος για να μπορέσω να αντιπαρατεθώ στα όσα προτείνει το σχέδιο νόμου σας.

Από το πρώτο πολεοδομικό διάταγμα του 1923 μέχρι το 2001, για να οικοδομήσεις εκτός σχεδίου, δεν απαιτούνταν πρόσωπο επί δρόμου και το σύστημα λειτουργούσε έτσι για 80 χρόνια. Την περίοδο όμως του 2001, ήρθε η Κα Βάσω Παπανδρέου και θεσμοθέτησε την υποχρέωση προσώπου 25 μ. των άρτιων οικοπέδων σε «αναγνωρισμένο δρόμο». Έχετε αντιληφθεί κάποια θετικά αποτελέσματα μετά από αυτό, που να σας δίνουν την ελπίδα ότι η κατάσταση θα βελτιωθεί ακόμα περισσότερο αυξάνοντας την υποχρέωση του προσώπου σε 45 μ.; Υπάρχει κάποιο νέο επιστημονικό δεδομένο που να αποδεικνύει ότι τη δεκαετία του 2000 ήταν αρκετό το πρόσωπο των 25 μ. ενώ σήμερα απαιτούνται 45 μ.; Και επιτέλους, δεν έχετε ακούσει τη ρήση: «Είναι ανόητο να περιμένει κανείς διαφορετικό αποτέλεσμα, όταν επαναλαμβάνει τα ίδια πράγματα;».

Αποκρύπτεται βέβαια το γεγονός ότι η απαίτηση του προσώπου δεν είναι σε οποιονδήποτε δρόμο, αλλά σε «αναγνωρισμένο δρόμο» από την Ελληνική γραφειοκρατία. Αποκρύπτεται, διότι όταν οι πολίτες αντιληφθούν τι σημαίνει αυτό, θα ξεσηκωθούν και οι πέτρες.

Έτσι η κα Ρηνιώ Κατσοτούρχη, μοναδική κάτοικος της Κινάρου, δεν θα μπορεί να κτίσει ένα νόμιμο σπίτι στο νησί. Το ίδιο και η «αυριανή» κυρά της Ρω. Όχι γιατί τα οικόπεδά τους δεν θα έχουν πρόσωπο σε «αναγνωρισμένο δρόμο», αλλά γιατί σε αυτά τα νησάκια δεν υπάρχει καθόλου δρόμος!!!! Και δεν είναι τα μόνα. Μαράθι, Τέλενδος, Φαρμακονήσι, Καλόλιμνος, Νίμος, Γυαλί, Σύρνα, Σαρία, Αλιμιά κ.ά είναι μόνο μερικά, που βρίσκονται στα Δωδεκάνησα.

Αλλά και στα μεγαλύτερα νησιά που υπάρχουν δρόμοι, αυτοί δεν είναι «αναγνωρισμένοι», δηλαδή δεν ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις του νομοσχεδίου σας. Οι γείτονές μας στα ανατολικά θα διαβάζουν το νόμο σας και θα είναι όλο χαρά. Γιατί κάθε φορά που θα θέλουμε να χτίσουμε μια στάνη και μια κατοικία για ένα τσοπάνη πάνω σε αυτά, για πραγματικές ανάγκες ή για ευνόητους λόγους, θα πρέπει να εκδίδουμε προεδρικά διατάγματα. Όπως προεδρικά διατάγματα θα πρέπει να εκδίδονται και για την «αναγνώριση δρόμων» στο μεγαλύτερο μέρος των νησιών του Αιγαίου, μιας και είναι προστατευμένες ζώνες. Τώρα αν την πληροφορία για το «κόστος» σε χρόνο και χρήμα που απαιτεί αυτή η διαδικασία την πήρατε από τον υφυπουργό σας, ο οποίος θεωρεί ότι για μια δήλωση αυθαίρετου χρειάζονται δυο λεπτά, τότε σας έχουν «παραμυθιάσει»…

Εγώ, όπως και ο κάθε μηχανικός της χώρας, καταλαβαίνουμε ξεκάθαρα ότι όλα αυτά είναι για να καταργήσετε με πλάγιο τρόπο την εκτός σχεδίου Δόμηση και να ικανοποιήσετε τον εδώ και χρόνια «δογματισμό» των υπαλλήλων του Υπουργείου σας και όχι μόνο. Αφού σας θυμίσω ότι ο «δογματισμός» και ο «φιλελευθερισμός» είναι δυο έννοιες που δεν συμβαδίζουν και αφού έχετε επιλέξει να γίνετε δογματικός, δεν θα ήταν πιο έντιμο να βγείτε και να το πείτε ξεκάθαρα; Πιστεύετε πραγματικά ότι με αυτό τον τρόπο, στο τέλος θα καταφέρετε να μην έχετε την πολιτική ευθύνη για την τεράστια δυσαρέσκεια που θα πληρώσει σε υστεροφημία ο Πρωθυπουργός και η κυβέρνησή του, όταν ο κάθε Έλληνας αντιληφθεί ότι στην πράξη έχει εκμηδενιστεί ο πλούτος του σε γη, που πίστευε ότι είχε;

Αλήθεια, αυτή η πολιτική που δυσκολεύει τους ακρίτες να κτίζουν και να αναπτύσσονται στα παραμεθόρια νησιά, την θεωρείτε ορθή εθνική πολιτική; Γιατί χωροταξικές μελέτες και σχέδια πόλης, έχουμε δεκαετίες να δούμε να προωθούνται και να εγκρίνονται από το υπουργείο σας. Έτσι η μόνη διέξοδος ήταν και είναι η εκτός σχεδίου δόμηση. Θα μου πείτε: Και πού θα πάει αυτή η δουλειά να χτίζουμε σε χώρους που δεν έχουμε μελετήσει και οργανώσει; Α γεια σου…

Αυτό ακριβώς είναι αυτό που θέλω να σας πω και εγώ, κύριε Χατζηδάκη μου. Ξεκινήστε επιτέλους να μελετάτε και να οργανώνετε. Θεσμοθετήστε ένα τρόπο που να εγκρίνονται άμεσα οι χωροταξικές και πολεοδομικές μελέτες. Και τότε δεν θα χρειαστεί να απαγορεύσετε την εκτός σχεδίου δόμηση, γιατί δεν θα υπάρχει εκτός σχεδίου περιοχή. Θα είναι όλος ο Ελληνικός χώρος μελετημένος και σε κάθε κομμάτι του θα υπάρχουν οι επιτρεπόμενες χρήσεις και οι ειδικοί κανόνες δόμησης, που θα είναι διαφορετικοί στην Κίναρο απ’ ό,τι στη Ρόδο ή στα Γρεβενά.

Θα σας μιλήσω τώρα για τα στελέχη του υπουργείου σας που σας προετοίμασαν το νομοσχέδιο. Γιατί αν ξέρεις ποιος σου προτείνει κάτι, τότε ξέρεις και τι να περιμένεις. Πολλοί απ’ αυτούς μπορεί να έχουν και δίπλωμα αρχιτεκτονικής, αλλά στην πραγματικότητα είναι απλώς δημόσιοι υπάλληλοι. Ενίοτε με μπόλικα μεταπτυχιακά, αλλά χωρίς κανένα «μεροκάματο» στη χωροταξία, στο ενεργό σχέδιο πόλης, στο δημόσιο και ιδιωτικό κτήριο, στον δημόσιο χώρο. Χωρίς «νταλαβέρι» με τους ανθρώπους και τις ανάγκες τους. Αυτοί μου δίνουν την εντύπωση ότι αν βγουν έξω από το υπουργείο, περιμένουν να δουν μια κόκκινη και μια πράσινη γραμμή χαραγμένες στη πόλη, εκεί που προβλέπεται η ρυμοτομική και η οικοδομική γραμμή.

Με μια νοοτροπία και έναν δογματισμό που μεταλαμπαδεύουν από γενιά σε γενιά τέτοιων δημοσίων υπάλληλων και που και «καλός» να μπεις, σε πολύ γρήγορο χρόνο γίνεσαι βασιλικότερος του Βασιλέως. Από αυτούς έχει δημιουργηθεί η ισχύουσα «Ελληνική πολεοδομική Νομοθεσία», που αποτελείται από 24.000 σελίδες.Θα το επαναλάβω: 24.000 σελίδες. Αποτέλεσμα: Ο τελευταίος νόμος των αυθαιρέτων να έχει καταγράψει ήδη πάνω από ενάμισι εκατομμύριο αυθαίρετα και ο κατάλογος καλά κρατεί.

Ένας νόμος αυθαιρέτων που τον συνέταξαν αυτοί οι ίδιοι δημόσιοι υπάλληλοι του υπουργείου σας και που αν και απευθύνεται σε μηχανικούς-δηλαδή εξειδικευμένο επιστημονικό προσωπικό- χρειάστηκαν ήδη 2.321 διευκρινιστικές ερωτήσεις. Θα το επαναλάβω και αυτό το νούμερο: 2.321 διευκρινιστικές ερωτήσεις...

Ξέρετε, αν κατάφερναν να ψηφιστεί ένας νόμος με τον θεαματικό τίτλο «Διαχείριση και εξοικονόμηση των υδάτινων πόρων» και που θα απαγόρευε να πίνουμε νερό, δεν θα έφταιγε το σύνολο του Ελληνικού λαού που την ίδια στιγμή θα παρανομούσε, αλλά το ανόητο μυαλό που θα θέσπιζε ένα τέτοιο νόμο.
Ρωτήστε τους λοιπόν: Πόσα ανολοκλήρωτα σχέδια υπάρχουν από την πριν 40 χρόνια «Επιχείρηση πολεοδομικής ανασυγκρότησης 1982-84 του Αντώνη Τρίτση;

Πόσα χρόνια κατά μέσο όρο χρειάζεται να περάσουν, για την υλοποίηση και εφαρμογή ενός σχεδίου πόλης; Αν σας πουν λιγότερο από 40 χρόνια, είναι ψεύτες.
Έτσι ο Έλληνας πολίτης αναγκάζεται να «πίνει νερό» αυθαιρετώντας. Και τώρα θέλουν να επιδεινώσουν την κατάσταση, καθιστώντας το πρόβλημα πιο εκρηκτικό, πετσοκόβοντας άγαρμπα και οριζόντια την εκτός σχεδίου δόμηση, που είναι η μόνη βαλβίδα εκτόνωσης μιας απαράδεκτης κατάστασης έλλειψης χωροταξικών και πολεοδομικών σχεδίων.

Κύριε Χατζηδάκη μου, φαντασθείτε λίγο τη θέση σας κατά την έκδοση ενός προεδρικού διατάγματος στην Ελλάδα, έχοντας υποχρέωση να περάσετε από όλες τις απόψεις και εντολές όλων των προαναφερόμενων σημερινών υφισταμένων σας, όταν δεν θα είστε πια υπουργός, ως απλός δικηγόρος και όταν ο εντολέας σας δεν θα είναι κάποιος γνωστός εφοπλιστής με μεγάλη οικονομική και κοινωνική επιφάνεια. Έχετε καθόλου εμπειρία για το πόσο μπορεί να σεργιανίζει στα συρτάρια, στα γραφεία και στους διαδρόμους του υπουργείου σας, ένας φάκελος ενός απλού μηχανικού ή ενός δικηγόρου; Έχετε καθόλου εμπειρία των αφ’ υψηλού απόψεών τους και των απαιτήσεών τους; Πιστεύετε ότι τους νοιάζει να ασκήσουν χωροταξική πολιτική ή απλώς να μην έχουν το Συμβούλιο Επικρατείας μέσα στα πόδια τους;

Αυτό που σας παρουσιάζουν είναι οριζόντιο και απλό. Το άλλο, το σωστό, θέλει δουλειά. Πολλή δουλειά. Μα πάρα πολλή δουλειά. Τώρα εσείς τι πιστεύετε ότι θα διάλεγαν; Ανάμεσα στη λογική «πονάει κεφάλι κόβει κεφάλι» και στην λογική «πονάει κεφάλι γιατρεύει κεφάλι», που πιστεύετε ότι σας φέρνουν πιο κοντά;

Ρωτήστε τους: «Από τον πρώτο πολεοδομικό νόμο μέχρι σήμερα, πόσοι νόμοι περί αυθαιρέτων ψηφίστηκαν στην Ελλάδα. Αν σας πουν κάτω από 25, λένε ψέματα.
Αλλά τώρα επιτέλους βρήκαν το «εμβόλιο» ενάντια στη μάστιγα της έλλειψης χωροταξίας στην Ελλάδα. Και αυτό το λένε «κατάργηση της εκτός σχεδίου δόμησης…». Εμπρός λοιπόν. Προχωρήστε να σας γράψει η Ιστορία...

Ειρήσθω εν παρόδω, στη γειτονιά μας ο πρωθυπουργός της Αλβανίας, έγινε διάσημος με τον τρόπο «ανάπλασης» στη Χειμάρρα και ο πρόεδρος της Τουρκίας έγινε διάσημος με τον τρόπο «ανάπλασης» στην Πλατεία Ταξίμ. Και οι δύο ανάκρουσαν πρύμναν. Με τα θέματα περιβάλλοντος δεν είναι να παίζεις, κύριε Χατζηδάκη μου...

Γύρω μας συμβαίνουν κοσμογονικά γεγονότα. Γνωρίζετε για τον εξ ανατολών κίνδυνο. Πιστεύετε ότι η μοναδική του αντιμετώπιση είναι τα όπλα; Έχετε ακούσει για νησιωτικότητα, για στοχευμένη στρατηγική ανάπτυξης, για εδαφοποίηση των θαλασσών και για πάρα πολλά άλλα που δεν τα αραδιάζω για να μην σας κουράσω; Και εσείς αντί να συμβαδίσετε με αυτή τη νέα εποχή, έρχεστε απλώς να καταργήσετε την εκτός σχεδίου δόμηση. Σε μια περίοδο που η έκδοση οικοδομικών αδειών είναι στα τάρταρα-επομένως και ο μέχρι τώρα γνωστός τρόπος επένδυσης- πως θα υπάρξει άλλου είδους ανάπτυξη στα νησιά;

Από αυτό το νόμο «φυσικά» εξαιρούνται οι μεγάλες επενδύσεις, στους οποίους οι μικροί θα θυσιάσουν την απαξιωμένη «μη άρτια» πλέον περιουσία τους σε γη, προσφέροντας την για ένα κομμάτι ψωμί. Όμως αν σκοτώσουμε τους μικρομεσαίους σε αυτή τη χώρα, δεν θα υπάρχει χώρα. Άστε που δεν θα υπάρχουν -και δικαίως- ψηφοφόροι για να σας ψηφίσουν. Γιατί φιλελεύθερη πολιτική είναι να δίνεις ίσες ευκαιρίες σε όλους. Το να απαξιώνεις την ιδιοκτησία του «μικρού», για να την δώσεις βορά στον «μεγάλο», μάλλον στημένο Σταλινικό παιχνίδι μου ακούγεται… Εκτός του ότι κάποιες μικρομεσαίες επενδύσεις αποδείχτηκαν πιο ευέλικτες, πιο φιλοπεριβαλλοντικές και πιο προσοδοφόρες από κάποια σούπερ μεγαθήρια, όπως είναι στον τομέα του τουρισμού οι μικρές εκτός σχεδίου μονάδες τύπου μπουτίκ Hotel.

Ελπίζω, κύριε Χατζηδάκη μου, να διαβάσατε το κείμενο μου και με μια δόση χιούμορ. Γιατί είναι τόσο αστεία αυτά που σας πρότειναν να νομοθετήσετε, που αν τα εκλάβουμε σοβαρά, θα πρέπει όλοι να βάλουμε τα κλάματα… Να σας ενημερώσω ότι είναι γνωστό στους παροικούντες την Ιερουσαλήμ, ότι εδώ και δεκαετίες στο υπουργείο Περιβάλλοντος υπήρξαν δυο μόνον πραγματικοί υπουργοί. Ο κος Μάνος και ο αείμνηστος Τρίτσης. Όλοι οι άλλοι συγκαταλέγονται στην κατηγορία «λιμά». Η επιλογή για τη μελλοντική σας κατάταξη, είναι δική σας.

Τον υφυπουργό σας τον έχουμε ήδη κατατάξει. Και επί τη ευκαιρία απευθύνετε του μια ερώτηση με όλο το σεβασμό στην ακαδημαϊκή του κατάρτιση. Τι θα απαντούσε στον φουκαρά που με τις οικονομίες μιας ζωής αγόρασε «χθες» ένα οικοδομήσιμο οικόπεδο με αξία 100.000 Ευρώ και με τις ενέργειες σας «αύριο» θα κοστίζει 5.000; Ξέρετε η χωροταξία δεν είναι “MONOPOLIS”, ούτε ασκήσεις επί χάρτου. Το μείγμα όπου το ιδανικό μπλέκεται με το εφικτό, ονομάζεται πολιτική. Το ορθό σε μια χώρα δεν είναι να την κυβερνούν και να θεσμοθετούν οι καθηγητές, αλλά οι πολιτικοί…

Και ακούστε τώρα και την πρότασή μου, που για μας τους Αρχιτέκτονες είναι δεδομένη, απλή και πρόδηλη. Αφού πετάξετε αυτό το νομοσχέδιο στον κάλαθο των αχρήστων, αναγκάστε τους συντάκτες του να σας παρουσιάσουν ένα άλλο, που θα επιβάλλει τη δημιουργία και τάχιστη έγκριση χωροταξικών και πολεοδομικών σχεδίων. Και αυτό να γίνει με αποκεντρωμένο τρόπο, ενεργοποιώντας το κομμάτι του κράτους που είναι πιο κοντά στον τόπο και στις ιδιαιτερότητές του, δηλαδή στις Περιφέρειες. Άμεσα και χωρίς γραφειοκρατικές απαιτήσεις. Θα το επαναλάβω γιατί είναι η ουσία:
Άμεσα και χωρίς γραφειοκρατικές απαιτήσεις. Θα σας πω δε ότι στην Αυστραλία σε έξι μήνες σχεδιάζονται και υλοποιούνται σχέδια πόλεως…

Νικόλαος Κουμνάκης
Αρχιτέκτων
και Πολιτικός Μηχανικός.