Γιορτάζει ο πολιούχος μας Άγιος Νεομάρτυρας Κωνσταντίνος ο Υδραίος

Rodiaki NewsRoom

Με τα πρωτόγνωρα της πανδημίας μέτρα... Η ζωή και το μαρτύριό του...

Γράφει ο Πρωτοπρεσβύτερος
Κυριάκος Αναστ. Μανέττας
Κληρικός-εκπαιδευτικός, εφημέριος
Ιερού Ναϋδρίου Αγίας Ειρήνης-
Τριών Ιεραρχών Παν/μίου Αιγαίου Ρόδου

Κάθε χρόνο στις 14 Νοεμβρίου η Αγία μας ορθόδοξη εκκλησία τιμά τις ιερές μνήμες: Του Νεομάρτυρα Κων/νου του Υδραίου που μαρτύρησε στη Ρόδο το έτος 1800 μ.Χ., του Αποστόλου Φιλίππου από τους 12 μαθητές του Κυρίου του 1ου μ.Χ. αιώνα και του Αγίου Γρηγορίου Αρχιεπισκόπου Θεσσαλονίκης του Παλαμά που κοιμήθηκε το έτος 1340 μ.Χ.

Η Ύδρα η γενέτειρα του νεομάρτυρα Κων/νου του Υδραίου και η Ρόδος ο τόπος ζωής και μαρτυρίου του εορτάζουν τον πολιούχο και προστάτη Άγιό τους. Με τη λυπηρή αυτή εικόνα της πανδημίας παγκοσμίως του κορωνοϊού ζούμε όλοι μας κλήρος και λαός μια πρωτοφανή εμπειρία, για την οποία έχω την πεποίθηση ότι το παιδαγωγικό αυτό μέτρο το επιτρέπει ο Θεός παγκοσμίως, γιατί κάτι ζητά από όλους μας.

Φυσικά από εκκλησιαστικούς, πολιτικούς, επαγγελματικούς και κοινωνικούς φορείς, ανεξαρτήτως φυλής, καταγωγής, εθνικότητας και θρησκεύματος γιατί τα πάντα εξαρτώνται από Εκείνον τον παντοδύναμο Θεό. Εκείνος κατευθύνει και διοικεί τα πάντα, τη ζωή, την πορεία και τα έργα μας. Επομένως τουλάχιστον ας χαμηλώσουμε τις κεραίες των μεγάλων απαιτήσεων, των υπερβολών και των προκλητικών αποδείξεων, γιατί στο έπακρον επαληθεύονται οι προφητικοί λόγοι, του οσίου Γέροντα Εφραίμ της Αριζόνας, του ιερομονάχου Γερβασίου Ραπτόπουλου, του αγωνιστή ανυποχώρητου Επισκόπου Φλωρίνης Αυγουστίνου Καντιώτη, του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, για αυτά ακριβώς που βιώνουμε όλοι μας σήμερα.

«Ας τρέξουμε να προλάβουμε τον ανελέητο χρόνο για έργα καλά, με ταπείνωση και προσευχή γιατί ο επίγειος χρόνος της ζωής μας φεύγει γρήγορα χωρίς επιστροφή. Λόγια σοφά, γεμάτα αλήθειες του γέροντα Ιερομονάχου προστάτη των φυλακισμένων Γερβάσιου Ραπτόπουλου. Με το σκεπτικό αυτό, έζησαν και μαρτύρησαν οι αληθινοί φίλοι του Χριστού μας, οι άγιοι, οι μάρτυρες, οι όσιοι, οι ομολογητές, οι νεομάρτυρες, γυναίκες και άνδρες, μικροί, μεγάλοι, γέροντες, νήπια.

Μαζί ας περπατήσουμε με τον εορταζόμενο νεομάρτυρα Κων/νο τον Υδραίο, το βλαστάρι της Ύδρας που γεννήθηκε το έτος 1770 από τον Μιχάλη και τη Μαρίνα Δημαρά. Φτωχοί οι γονείς του Κων/νου, πρώην ναυτικός ο πατέρας του και η μητέρα του Μαρίνα ξενοδούλευε για την επιβίωσή τους. Αυτό το βίωμα στέρησης και ανέχειας οδήγησε τον Κων/νο να βρει εργασία βοηθώντας τους γονείς του και την οικογένειά του. Περίοδος οθωμανικής κατοχής, όλοι οι νέοι έφευγαν στην ξενιτιά και σε μεγαλύτερα μέρη για καλύτερη τύχη. Σε ηλικία 17 χρονών και μετά την αποτυχημένη του προσπάθεια για εργασία και εξέλιξη αποφασίζει παρά τις μεγάλες αντιρρήσεις των γονιών του να φύγει από την Ύδρα. Μπήκε έτσι σε ένα εμπορικό καράβι και ήρθε στη Ρόδο όπου υπήρχαν πολλοί Υδραίοι που δούλευαν στον ταρσανά του νησιού. Η Ρόδος την εποχή εκείνη ήταν μεγάλο εμπορικό και ναυτικό λιμάνι στη Μεσόγειο και όχι μόνο.

Παρά τη φιλότιμη προσπάθεια των συμπατριωτών του Υδραίου να εργαστεί ως εργάτης του Ταρσανά δεν ικανοποιούσε τις ανάγκες του ίδιου για να μπορεί να βοηθήσει τους ανήμπορους και φτωχούς γονείς του στην Ύδρα. Εργάζεται ως υπάλληλος στο εμπορικό κατάστημα του Νικόλαου Καλόγλου κοντά στην εκκλησία των Αγίων Αναργύρων. Η τιμιότητα η εργατικότητα, η ευγένεια, το φιλότιμο έκαναν τον Κων/νο αγαπητό σε ντόπιους χριστιανούς σε Υδραίους ακόμα και στους κατακτητές αλλόθρησκους Τούρκους. Αυτά τα προσόντα του Κων/νου, προπαντός η άδολη και απονήρευτη ψυχή του, έφεραν τους Τούρκους κοντά του κάνοντας παρέα στον ελεύθερο χρόνο του στο ψάρεμα σε εορτές και εκδηλώσεις τους. Το γεγονός αυτό λύπησε το αφεντικό του Καλόγλου, που τον απέλυσε. Χωρίς δουλειά, χωρίς χρήματα απελπισμένος σε αδιέξοδο, προθυμοποιήθηκαν και μουσουλμάνοι και τον πήρανε στον ανώτατο Διοικητή τον Χασάμπεη που τον προσέλαβε αρχικά να φυλάει τα άλογα τους στους σταύλους. Τα προσόντα του εκτιμήθηκαν γρήγορα, ο μισθός ικανοποιητικός και χάρηκε που θα βοηθούσε τους δικούς του στην Ύδρα.

Σε μια επίσημη γιορτή ο χασάμπεης φωνάζει τον χότζα. Κάνουν ειδική τελετή τον ντύνουν με φέσι και τούρκικη περιβολή και τον ονόμασαν Χασάν. Έγινε ο εκλεκτός του χασάμπεη με μεγάλη θέση.
Σαν αστραπή διαδόθηκε η θλιβερή είδηση της αλλαξοπιστίας του. Πρώτα οι συμπατριώτες του Υδραίοι μετά οι χριστιανοί Ρωμαίοι της Ρόδου, μα προπαντός η πατρίδα του η Ύδρα, οι γονείς και οι συγγενείς του. Απέκτησε χρυσάφι, χρήμα, αλλά τον περιφρόνησαν οι πάντες. Ζαλισμένος ο Χασάν χωρίς να καταλάβει τι έκανε παίρνοντας πίσω τα χρήματα που έστειλε με δικό του άνθρωπο στους γονείς του και την καταλυτική απάντησή τους. Εμείς παιδί με το όνομα Χασάν δεν έχουμε. Κωνσταντής είναι ο γιος μας και πέθανε.

Στην απόφασή του να πάει ο ίδιος στην Ύδρα πληροφορήθηκε τον θάνατο του πατέρα του Μιχάλη, την άρνηση της αδερφής του και της οικογένειάς του να τον δεχτούν. Η μάνα του δεν άνοιξε την πόρτα να περάσει μέσα. Άκουγε μόνο γοερό κλάμα στην Παναγία για το χαμένο και ακριβό γιο της. Δίψασε και όταν ζήτησε επίμονα από τη νονά του νερό του δίνει μια πήλινη στάμνα και όταν ήπιε εκείνη την έσπασε γιατί είπε: «Δεν θέλω να μολυνθούν οι χριστιανοί από τους προδότες αλλόθρησκους».

Έφυγε ο Χασάν ταπεινωμένος και ήρθε στη Ρόδο. Η διαδρομή αυτή από την Ύδρα στη Ρόδο του έδωσε την ευκαιρία να καταλάβει το λάθος του. Επίσης η συνεχής περιφρόνηση στη Ρόδο από όσους γνώριζε. Ο καρδιογνώστης Χριστός που γνώριζε τα κίνητρα και τις προθέσεις του, του έδωσε το φως να φύγει από το σκοτάδι της αλλαξοπιστίας του. Πετάει άμεσα την τουρκική περιβολή και με φτωχικά ρούχα πηγαίνει στον πνευματικό γέροντα που ζούσε στη σπηλιά στο Ροδίνι. Εκεί που πρωτοξεκίνησε μικρός ερχόμενος από την Ύδρα. Με λυγμούς μετάνοιας και με την ευχή του γέροντα του ξεκινά πραγματικά ένας μαραθώνιος δρόμος για την επιστροφή του στον δρόμο του Θεού. Πήγε στην Κων/πολη, συνάντησε τον εθνομάρτυρα οικουμενικό πατριάρχη Γρηγόριο τον Ε’, πήρε την ευχή και την ευλογία του και με την καθοδήγησή του φτάνει στην Κριμαία, εργάζεται για 3 χρόνια σκληρά ως εργάτης ταλαιπωρώντας το σώμα του και μετά προσευχή και μετάνοιες ολονύχτιες.

Συναντά και πάλι τον μεγάλο πατριάρχη Γρηγόριο τον Ε’ και με την ευχή του πηγαίνει στο Άγιο Όρος στην Ιερά Μονή Ιβήρων όπου εκεί μονάζει και ο πατριάρχης ως εξόριστος των Τούρκων, δοκιμάζεται και γίνεται μοναχός με το όνομα Κων/νος και πάλι. Γνωρίζει άγιες μορφές που τον συμβουλεύουν και τον καθοδηγούν: τον Άγιο και πολιούχο μετέπειτα της Πάρου Άγιο Αρσένιο και τον μεγάλο ασκητή και λόγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη της Νάξου το καύχημα.

Οριστικά πανέτοιμος με την πανοπλία της πίστης και την απόφασή του να ομολογήσει μέχρι θανάτου την ορθόδοξη πίστη του έρχεται από το Άγιο Όρος στη Ρόδο.

Παίρνει τα ρούχα της οθωμανικής περιβολής στον διοικητή Χασάμπεη εμφανώς αλλαγμένος και εμφανισιακά και πνευματικά τους ομολογεί το μεγάλο λάθος του και ότι χριστιανός γεννήθηκε και χριστιανός θα πεθάνει. Στην αρχή πίστευαν όλοι τους πως ήταν ένα κακόγουστο αστείο. Η παρρησία όμως του Κων/νου και η θεόπνευστη ομολογία του, δημιούργησε μίσος και εκδίκηση στον Χασάμπεη που βλέποντας ότι δεν υποχωρούσε σε καλοπιάσματα και δελεαστικές προτάσεις, διέταξε τον άγριο και ανελέητο ξυλοδαρμό του και μετά τη φυλάκισή του στα υγρά και απαίσια κελιά των φυλακών στο Καστέλλο Ρόδου που λειτουργούσαν εκεί.

Δύο ιερείς και άλλοι φυλακισμένοι ομολογητές χριστιανοί είδαν θείο φως και φωνή αγγελική να ενισχύει το μαρτύριο του μοναχού Κων/νου. Και εφόσον εξακρίβωσαν οι Αγαρηνοί αιμοχαρείς Oθωμανοί και ο Χασάμπεης την ακλόνητη πίστη και θέση του Κων/νου, αιμόφυρτο και μισοπεθαμένο τον οδήγησαν στη μουριά στην παλιά πόλη πριν το λιμάνι και τον απαγχόνησαν.

Η νύχτα της 13ης Νοεμβρίου του 1800 μ.Χ. έγινε ημέρα από το φως και τις ψαλμωδίες. Ο 30χρονος μεγάλος νεομάρτυρας Κων/νος Υδραίος, δικαίωσε την ηρωική καταγωγή του, τη μάνα, τη νονά, τα αδέρφια και τους πνευματικούς του πατέρες. Ο Μητροπολίτης Ρόδου Αγάπιος αφού ειδοποιήθηκε παρέλαβε με υπερηφάνεια και δάκρυα τιμής το σώμα του και το ενταφίασε στο ιερό του ναού των Εισοδίων της Θεοτόκου στο Νιοχώρι. Ο συμπατριώτης του Υδραίος καπετάνιος Κων/νος Καφάς, του έφτιαξε ειδική σκαλιστή μαρμάρινη πλάκα όπου την τοποθέτησε στο μνήμα του τιμητικά.

Μέχρι σήμερα διασώζεται στον ναό αυτό στο Νιοχώρι. Το έτος 1803 μετά από τρία χρόνια έρχεται στη Ρόδο από την Ύδρα η μητέρα του νεομάρτυρα Κων/νου για να παραλάβει με τις πρέπουσες τιμές τα λείψανα του γιου της Κων/νου μοναχού. Ο Μητροπολίτης Ρόδου Αγάπιος με συγκίνηση με κλήρο και πιστό λαό συγχαίρει και προσφέρει τα ιερά λείψανά του. Στο ναό των Εισοδίων της Θεοτόκου στο Νιοχώρι υπάρχει η ωλένη από το χέρι για ευλογία των πιστών στον τόπο που μαρτύρησε. Με συγκίνηση και τιμές δέχτηκε η γενέτειρα του Ύδρα τα σεπτά λείψανά του που υπάρχουν σε μεγαλοπρεπή ναό του.

Και ενώ τιμόταν ως άγιος από το 1814 που υπάρχει στη Βενετία η ακολουθία της μνήμης του από τον Άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη και μετέπειτα και από άλλους υμνογράφους στη Ρόδο όπως και στην Ύδρα, την περίοδο μακράς κατοχής και υποδούλωσης γινόταν εορτασμοί πολύ απλοί.
Η Ρόδος αναδείχτηκε παγκοσμίως και από διασκέψεις και οικουμενικά συνέδρια πανορθόδοξα όταν από το 1951 Μητροπολίτης Ρόδου αναδείχθηκε ο φωτισμένος και ξεχωριστός ιεράρχης Σπυρίδωνας Συνοδινός από το Ληξούρι Κεφαλονιάς. Ένας Άρχοντας και μια πολυεδρική προσωπικότητα από το 1951-1988 επί 38 χρόνια Μητροπολίτης Ρόδου με έργο και μια έντονη εκκλησιαστική μορφή.

Από τις 30 Οκτωβρίου του 1952 με επίσημες επιστολές και διαβήματα του το 1955, με βασιλικό διάταγμα και κάθε επισημότητα έγινε ο νεομάρτυρας Κων/νος ο Υδραίος ο πολιούχος της νήσου Ρόδου. Αργίες, σε υπηρεσίες, παρουσία Αρχών, στρατού, σχολείων, μεγαλοπρεπής παρέλαση των λειψάνων και της εικόνας του νεομάρτυρα με τη συμμετοχή δεκάδων Αρχιερέων, της Δωδ/σου και άλλων περιοχών της Ελλαδικής επικράτειας. Κατόρθωσε επί Δημαρχίας ενός μεγάλου ευεργέτη της Ρόδου του ιατρού δημάρχου Μιχαήλ Πετρίδη να διοργανώσει Πανορθοδόξους διασκέψεις τρεις φορές: 1961, 1963, 1964 και παγκόσμιο Συμβούλιο εκκλησιών το 1959.

Ίδρυσαν το μοναδικό στην ελλαδική επικράτεια Ναΰδριο μέσα στο Δημαρχείο Ρόδου με βιτρώ του νεομάρτυρα Κων/νου του Υδραίου, όπου και καταλήγει εκεί μπροστά στο μεγαλοπρεπές Δημαρχείο η λιτανεία του. Σ’ αυτό το τρίδυμο του μεγαλοπρεπούς άρχοντα αξέχαστου πνευματικού μου πατέρα και ευεργέτη Μητροπολίτη Ρόδου Σπυρίδωνα Συνοδινού στον επί 30 χρόνια λαμπρό πρωτοσύγκελλο του 1952-1982 Αλέξανδρο Θεοδωρακόπουλο, που άφησε εποχή η παρουσία τους στη Μητρόπολη της Ρόδου και όσο περνούν τα χρόνια αντί να ξεθωριάζει φουντώνει και ξαναζωντανεύουν οι μορφές τους σε παλιούς και νέους βλέποντας τη διαφορά προσώπων και καταστάσεων ασύγκριτες σε μέγεθος και βυζαντινό μαγαλείο, οφείλει η ιστορία και ο τόπος πολλά. Επίσης στο μεγάλο δήμαρχο Μιχαήλ Πετρίδη σε ιερείς, ιεροψάλτες, επιτρόπους και άρχοντες Ροδίτες της πόλης μας που διατήρησαν αυτά τα μεγάλα και ωραία. Στον αείμνηστο παππού μου παπα- Κυριάκο Μανέττα που κρατούσε με καμάρι το ιερό λείψανο του Αγίου Κων/νου. Υπηρέτησε επί πολλές δεκαετίες στο Παραδείσι, τον Άγιο Φανούριο, στην Παλιά Πόλη που τον άνοιξε και τον ναό των Εισοδίων στο Νιοχώρι με πολύ μεγάλη κοινωνική και εθνική προσφορά ως πρακτικός γιατρός θεραπεύοντας πονεμένους χωρίς διάκριση εθνικής θρησκευτικής καταγωγής.

Είμαστε ευγνώμονες που γνωρίσαμε και ζήσαμε τέτοιες φωτισμένες και ξεχωριστές πνευματικές μορφές. Μεγάλη η ευλογία και στη ζωή μας, γιατί μας δημιούργησαν αισθήματα, γεμάτα ιερές αναμνήσεις, ήχους, μουσικές και πολλά και ιερά σκιρτήματα. Λυπόμαστε όμως, γιατί αν και από τις 23 Οκτωβρίου του 1994 που θεμελιώθηκε στη Μητροπολιτική κατοικία ο ναός του πολιούχου Ρόδου από τον οικουμενικό πατριάρχη μητροπολίτη Βαρθολομαίο και επί Μητροπολίτη Ρόδου Αποστόλου Διμέλη, δεν έχει βρεθεί ακόμη ο χώρος του Αγίου Κων/νου του Υδραίου. Δεν μας εκπλήσσει το γεγονός αυτό
... Καλή Σαρακοστή των Χριστουγέννων, αδέλφια μου. Καλή υπομονή στα δύσκολα και οι άγιοι βοήθειά μας.
Αμήν.