Σχολικός εκφοβισμός «Έχεις φωνή, μίλα τώρα»

Rodiaki NewsRoom

Από τη
Σοφία Μαλιώρα
Καθηγήτρια Αγγλικής Φιλολογίας στο Δημοτικό Σχολείο Έμπωνα

Ο σχολικός εκφοβισμός ή bullying (μπούλινγκ) στα αγγλικά, όπως είθισται να αναφέρεται, πρόκειται για μια σύγχρονη πραγματικότητα που, δυστυχώς, απασχολεί πολλούς μαθητές και κατ’ επέκτασιν γονείς, σε όλες τις βαθμίδες της δημόσιας εκπαίδευσης. Ο σχολικός εκφοβισμός είναι η χρήση βίας (ψυχολογικής, λεκτικής και σωματικής) και στην καλύτερη περίπτωση η χρήση κακεντρεχών, πικρόχολων και ταπεινωτικών σχολίων από «δυνατούς και ισχυρούς» μαθητές προς ανίσχυρους και συνεσταλμένους μαθητές, με σκοπό να τους προκαλέσουν πόνο και αναστάτωση.

Κάποτε τα περιστατικά βίας και παραβατικότητας των ανηλίκων αποτελούσαν κάτι τελείως άγνωστο για την ελληνική πραγματικότητα. Τα τελευταία χρόνια, όμως, παρουσιάζονται όλο και πιο συχνά περιστατικά βίας και παραβατικότητας σε Γυμνάσια, Λύκεια, αλλά πλέον και σε Δημοτικά σχολεία, σε ποσοστό που φτάνει το 78%.

Σύμφωνα με ψυχολόγους, αποκαλώντας τα παιδιά «θύτες» και «θύματα», τους αποδίδουμε -άθελά μας- χαρακτηρισμούς από τους οποίους θα δυσκολευτούν να βγουν. Ειδικά στην περίπτωση του στιγματισμού ενός παιδιού και μάλιστα από το/στο σχολικό περιβάλλον, οι αρνητικές ψυχολογικές επιπτώσεις στη ζωή του μπορεί να είναι έντονες και καθοριστικές. Τα παιδιά που εκφοβίζουν ενδέχεται να επιδεικνύουν γενικότερα επιθετική συμπεριφορά, να έχουν ηγετικές τάσεις, να έχουν ανεπτυγμένες κοινωνικές δεξιότητες, να δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν και να διαχειριστούν συναισθήματα ή ακόμα να δυσκολεύονται να σεβαστούν όρια και κανόνες που τους τίθενται. Τα παιδιά που εκφοβίζονται ενδέχεται να είναι πιο μοναχικά, να έχουν χαμηλότερη αυτοπεποίθηση, να δυσκολεύονται να προσαρμοστούν και να μην εξωτερικεύουν το συναίσθημά τους.

Κύριο μέλημα γονιών και εκπαιδευτικών θα πρέπει να είναι να βοηθήσουμε το παιδί που δέχεται bullying να αποκτήσει μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στον εαυτό του και τις δυνάμεις του, καθώς και τις αναγκαίες κοινωνικές δεξιότητες, ώστε να αναπτύξει περισσότερο τις διαπροσωπικές του σχέσεις και να μπορέσει να αντιμετωπίσει τις όποιες δυσκολίες και δυσχερείς καταστάσεις.

Στο παιδί που λειτουργεί εκφοβιστικά, από την άλλη, πρέπει να θέσουμε όρια και συνέπειες στη συμπεριφορά του, να του δείξουμε τις αρνητικές επιπτώσεις του τρόπου με τον οποίο συμπεριφέρεται προς έναν ή περισσότερους συμμαθητές του και να το βοηθήσουμε να διαχειριστεί καλύτερα τα συναισθήματά του και να αναδείξει τα θετικά στοιχεία και συνεργατικές μορφές έκφρασης προς την ομάδα.

Τα δεδομένα μπορεί να είναι ή να φαντάζουν αποκαρδιωτικά, εν τούτοις, η αποτελεσματική διαχείριση περιστατικών σχολικού εκφοβισμού μπορεί να γίνει λαμβάνοντας υπόψη κάποιες βασικές παραμέτρους. Η κουλτούρα του σχολείου είναι ένας βασικός παράγοντας ο οποίος εμπεριέχει την ενημέρωση παιδιών και γονέων για τους κανόνες του σχολείου σε σχέση με το φαινόμενο (ενημέρωση με εκδηλώσεις, δράσεις κ.λπ.), Επίσης η δικαιοσύνη του σχολείου συμβάλλει θετικά στην αντιμετώπιση, και αναφέρομαι στην ικανότητα του σχολείου να παρεμβαίνει άμεσα όταν παραβιάζονται οι κανόνες του, και να γίνεται χωρίς καμία εξαίρεση παιδιού. Τέλος, τα προγράμματα και οι δράσεις που ευνοούν το θετικό κλίμα μέσα στην τάξη αποτελούν, το δίχως άλλο, ένα απαραίτητο βήμα για την πρόληψη και αντιμετώπιση του φαινομένου.

Εν κατακλείδι, υπάρχει φως στο τούνελ με την εφαρμογή “Live Without Bullying” (www.livewithoutbullying.com) «Ζωή χωρίς εκφοβισμό», όπου μέσω της σχετικής διαδικτυακής πλατφόρμας και αντίστοιχης εφαρμογής για κινητά, μαθητές (13 έως 18 ετών), γονείς και εκπαιδευτικοί έχουν τη δυνατότητα να λάβουν ανώνυμα και δωρεάν υπηρεσίες συμβουλευτικής και πληροφόρησης.
Πρόκειται για τη μοναδική αντίστοιχη εφαρμογή messaging υποστήριξης στη χώρα μας, παρέχεται δωρεάν και έχει παρουσιαστεί και διακριθεί διεθνώς ως βέλτιστη πρακτική.