Το δημοψήφισμα που απείλησε τη θέση της χώρας στην Ευρωπαϊκή Ένωση

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Σωτήρης Ντάλης*

Από το 1979, η Ελλάδα ακολούθησε μια στρατηγική επιλογή που οδήγησε στη βαθύτερη ενσωμάτωσή της στην ευρωπαϊκή ενοποιητική διαδικασία. Φέτος γιορτάζουμε 40 χρόνια συμμετοχής της χώρας στην ενοποιητική διαδικασία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και 20 χρόνια συμμετοχής στην Ευρωζώνη.

Πρόκειται για τη σημαντικότερη στρατηγική επιλογή της Ελλάδας στον μεταπολεμικό κόσμο. Μια επιλογή που συνέδεε το μέλλον της χώρας με το σχέδιο ενοποίησης των πιο αναπτυγμένων κρατών της Ευρώπης.
Αυτή τη στρατηγική επιλογή της χώρας, επιχείρησε να ακυρώσει τον Ιούλιο του 2015 με ένα «κουτοπόνηρο» δημοψήφισμα η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα.

Την επομένη του δημοψηφίσματος της 5ης Ιουλίου, επικράτησε στην ελληνική κοινωνία ένα αίσθημα απαισιοδοξίας, απογοήτευσης και φόβου. Είχαν ακυρωθεί οι τεράστιες θυσίες του ελληνικού λαού όλων των προηγούμενων χρόνων.

Στις 27 Ιουνίου 2015, στη Βουλή, στη συζήτηση και διεξαγωγή ονομαστικής ψηφοφορίας για τη λήψη απόφασης, σύμφωνα με το άρθρο 44 παρ. 2 εδ α’ του Συντάγματος και 115 του ΚτΒ, επί της από 26/6/2015 απόφασης και πρότασης του Υπουργικού Συμβουλίου για διεξαγωγή Δημοψηφίσματος για κρίσιμο εθνικό θέμα, Πρωθυπουργός και Κυβέρνηση δήλωναν ότι ήξεραν τι έκαναν, ότι υπήρχε ένα σχέδιο το οποίο οδηγούσε τη χώρα σε κάποια λύση, ότι με ένα δημοψήφισμα, ο ελληνικός λαός μαζικά, με μεγάλη πλειοψηφία, θα απέρριπτε τις υποτιθέμενες ισχύουσες και ισχυρές προτάσεις των πιστωτών και ότι κατόπιν αυτού η Κυβέρνηση θα επαναδιαπραγματευόταν και θα επιτύγχανε κάτι καλύτερο. Από τι; Από τις προτάσεις των πιστωτών που θεσμικά είχαν πάψει να υφίστανται, μετά το Eurogroup της ίδιας ημέρας ή σε σχέση με το δικό της έγγραφο το οποίο στην πραγματικότητα ήταν σχεδόν το 90% των προτάσεων των πιστωτών, τόνιζε στην ομιλία του εκείνη τη μέρα ο Ευάγγελος Βενιζέλος και υπογράμμιζε χαρακτηριστικά:

«Τι είναι αυτό το οποίο θα συμβεί μετά; Τι λέει στον Έλληνα πολίτη ο κ. Τσίπρας και η Κυβέρνησή του; «Σε καλώ, Έλληνα πολίτη, να πεις «ΟΧΙ» στις προτάσεις της τρόικας» και μετά, θα γίνει τι; Πόσο ποσοστό ΟΧΙ προτείνει ο κ. Τσίπρας; Διότι από τα έγγραφα που καταγγέλλει και των οποίων την καταψήφιση προτείνει, το 90% το δέχεται. Άρα προτείνει ένα ΟΧΙ που είναι «Όχι» 10% και 90% «Ναι», επειδή αυτό είναι η αποδοχή των δικών του προτάσεων και της δικής του βάσης διαπραγμάτευσης;».

Αυτό ήταν το «πνεύμα» Τσίπρα εκείνες τις μέρες. Βέβαια πρέπει να θυμίσουμε πως τα χρόνια που προηγήθηκαν, ο ΣΥΡΙΖΑ ως αντιπολίτευση, εμφάνιζε την εθνική κυριαρχία ως έννοια ασύμβατη με το ευρωπαϊκό σχέδιο.
Πρέπει λοιπόν να εξηγηθεί και σήμερα ότι η ελληνική κυριαρχία διασφαλίζεται μέσα από την ενίσχυση της συλλογικής ευρωπαϊκής κυριαρχίας. Αυτό πρέπει να το καταλάβουν κι εκείνοι που στερούνται ευρωπαϊκού οράματος για τη χώρα και θεωρούσαν το ευρώ αιτία της ελληνικής κρίσης και υποστήριζαν το 2015 την αποχώρηση της Ελλάδας από την Ευρωζώνη.

Σαν να μην συνέβη τίποτα, τέσσερα χρόνια αργότερα ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ σε ομιλία του στο Παρίσι το Νοέμβριο του 2019, αποκάλεσε εκείνη την περίοδο της ένταξης της χώρας στην Ευρωζώνη και στον σκληρό πυρήνα της ΕΕ, «κορύφωση» της δομικής παθογένειας του ελληνικού καπιταλισμού.

Πρέπει να του θυμίσουμε πως η χώρα δεν κατέρρευσε κατά τη διάρκεια της δικής του διακυβέρνησης, γιατί εκείνη η ένταξη στην Ευρωζώνη δημιούργησε ένα δίχτυ ασφαλείας, η χρησιμότητα του οποίου αποδείχτηκε καθοριστική.

Στη μετα-ΣΥΡΙΖΑ εποχή ας αποφύγουμε τους μοιρολατρικούς τρόπους σκέψης, ας επιχειρήσουμε έναν εθνικό αναστοχασμό και ας πορευτούμε σε μια ευρωπαϊκή κανονικότητα με γνώμονα έναν εξωστρεφή πατριωτισμό που θέλει την Ελλάδα να προκόβει σε μια ισχυρή και ενωμένη Ευρώπη.

Η οποία ενωμένη Ευρώπη για να ανταποκριθεί στις σημερινές και μελλοντικές προκλήσεις είναι να εξοπλιστεί με την απαραίτητη κυριαρχία τόσο στο οικονομικό επίπεδο με την ολοκλήρωση της ΟΝΕ όσο και στο πολιτικό επίπεδο με την ανάπτυξη μιας κοινής άμυνας που θα της εξασφαλίζει τη στρατηγική της αυτονομία και θα εγγυάται τα εξωτερικά σύνορά της.
Σε αυτή την κρίσιμη καμπή, χρειαζόμαστε μια νέα φιλόδοξη Ένωση με μεγαλύτερη πολιτική ενοποίηση και ισχυρή αλληλεγγύη.

* Ο Σωτήρης Ντάλης είναι αν. καθηγητής Διεθνών Σχέσεων και Ευρωπαϊκής Ενοποίησης στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου.