Οι αρνητικές επιπτώσεις της πανδημίας στην απασχόληση στη Ρόδο και την περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου

Rodiaki NewsRoom

Έρευνα των: Άννας Σαρούκου και Στέλιου Γκιάλη
Ομάδα “e-AegeanResLab”, Πανεπιστημίου Αιγαίου*

Αποκαλυπτικό για τον αρνητικό αντίκτυπο της πανδημίας Covid-19 στην απασχόληση στο Νότιο Αιγαίο είναι το τακτικό Δελτίο Ενημέρωσης που εξέδωσε το «Παρατηρητήριο Τεχνολογιών και Αναλύσεων για την Εργασία και την Ανθεκτικότητα στον Μεσογειακό Ευρωπαϊκό Νότο» [e-Aegean ResLabObservatory], το οποίο καταδεικνύει την περιορισμένη ανάκαμψη της απασχόλησης μεταξύ 2019 και 2021, παρά το «άνοιγμα» των περισσότερων οικονομικών κλάδων.

Η εν εξελίξει πανδημία COVID-19 επέφερε σημαντικές υγειονομικές, κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις τόσο σε εθνικό επίπεδο, όσο και σε επίπεδο περιφέρειας. Ειδικά όμως για την περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, το 2ο τρίμηνο κάθε έτους (Απρίλιος έως Ιούνιος) είναι ιδιαίτερα σημαντικό καθώς αποτελεί την έναρξη και επέκταση της τουριστικής περιόδου.

Αναψυχή, εστίαση και καταλύματα αποτελούν εξάλλου τους κομβικούς κλάδους τοπικής εξειδίκευσης, των οποίων η επίδοση καθορίζει τη συνολική πορεία απασχόλησης και εισοδημάτων στη Ρόδο και στα υπόλοιπα νησιά.

Ενόψει της έναρξης ενός νέου β’ τριμήνου (2022), το Δελτίο του Παρατηρητηρίου συμβάλλει στο να αναστοχαστούμε τις τάσεις των προηγούμενων δύο «πανδημικών» ετών, να εξάγουμε χρήσιμα συμπεράσματα και να χαράξουμε πολιτικές.

Στο επίπεδο των υγειονομικών επιπτώσεωντης πανδημίας, το Νότιο Αιγαίο παραμένει μια από τις περιφέρειες με λίγασυνολικά κρούσματα (57.314 στις 09/02/2022), τα οποία όμως συγκρινόμενα με τον πληθυσμό της περιφέρειας αναδεικνύουν ότι περισσότεροι από 15 στους 100 κατοίκους έχουν ήδη διαγνωστεί θετικοί στον Covid-19.

Τα μεγέθη αυτά αποκτούν ιδιαίτερη σημασία εάν αναλογιστεί κανείς ότι τον Ιούνιο του 2020, μετά από σχεδόν ένα τρίμηνο πανδημίας, τα κρούσματα στην περιφέρεια ήταν μόλις 11!

Φαίνεται πως η μερική άρση των μέτρων περιορισμού της διασποράς του ιούη οποία είχε ως απώτερο στόχοτην ανάκαμψη της οικονομίας, ειδικά κατά τις θερινές περιόδους που μεσολάβησαν έκτοτε, σε συνδυασμό με τους σχετικά βραδείς ρυθμούς εμβολιαστικής κάλυψης, οδήγησαν σε μια εκθετική αύξηση των κρουσμάτων.

Παρά την αύξηση αυτή, το Νότιο Αιγαίο είναι σήμερα μια από τις περιφέρειες της χώρας με σχετικά «καλές επιδόσεις». Πέραν των κρουσμάτων, και ο σκληρός δείκτης των θανάτων είναι από τους χαμηλότερους στη χώρα.

Ειδικότερα, 214 συμπολίτες μας κατέληξαν από την αρχή της πανδημίας, δηλαδή 62 θάνατοι ανά 100 χιλιάδες κατοίκους, όταν στην Αττική έχουμε 200 θανάτους και στην Κεντρική Μακεδονία πάνω από 400 ανά 100 χιλιάδες κατοίκους!

Δυστυχώς, αυτή η «θετική επίδοση» όσον αφορά τους δείκτες της πανδημίας ανατρέπεται πλήρως όταν κοιτάξει κανείς τα μεγέθη της απασχόλησης.

Οι εργαζόμενοι στο Νότιο Αιγαίο, και ειδικά στα αστικά του κέντρα, όπως η Ρόδος, έχουν πληγεί δυσανάλογα σε σύγκριση με τις υπόλοιπες ελληνικές περιφέρειες.

Ενδεικτικά, μεταξύ 2019 και 2020, ο συνολικός αριθμός των απασχολουμένων μειώθηκε κατά 28%. Αυτή η μείωση είναι η μεγαλύτερη σε όλη τη χώρα για εκείνη τη περίοδο.

Ωστόσο, δεν αποτελεί έκπληξη, καθώς οφείλεται στη φύση των περιοριστικών μέτρων που εφαρμόστηκαν και τη μείωση της τουριστικής κινητικότητας, και όχι μόνο. Οι εργαζόμενοι σε αναστολή ανήλθαν εκείνη την περίοδο σε 87.721 και άγγιξαν το 80% του συνόλου των εργαζομένων του νότιου ελληνικού αρχιπελάγους!

Η δεινή κατάσταση, στην οποία βρέθηκε η αγορά εργασίας της περιφέρειας το 2020, δυστυχώς δεν ξεπεράστηκε ούτε το 2021. Συγκεκριμένα, αν και υπήρξε μια τάση ανάκαμψης της συνολικής απασχόλησης, αυτή ήταν τελικά ασθενική και δεν κατάφερε να υπερκεράσει τις απώλειες του προηγούμενου έτους.

Τα πιο πρόσφατα διαθέσιμα δεδομένα μαρτυρούν ότι για το β’ τρίμηνο του 2021, οι εργαζόμενοι στο Νότιο Αιγαίο είναι περίπου 108.000, καταγράφοντας μείωση -36.000 θέσεων εργασίας σε σχέση με το 2019! Πρόκειται για μια πραγματικά αποκαρδιωτική εικόνα, η οποία αν συνδεθεί με άλλα ανησυχητικά ευρήματα, καθιστά αναγκαία την άμεση παρέμβαση μέσω κατάλληλων πολιτικών στήριξης των εργαζομένων και της απασχόλησης.

Χαρακτηριστικό ανάμεσα στα αρνητικά ευρήματα είναι αυτό της επιδείνωσης της θέσης των νέων λόγω των επιπτώσεων της πανδημίας. Οι νέοι ηλικίας 15-29 ετών που είναι άνεργοι ενώ ταυτόχρονα δεν παρακολουθούν κάποιο πρόγραμμα εκπαίδευσης/κατάρτισης, οι λεγόμενοι «ΝΕΕΤs», ανέρχονται στους 12.700 στο Νότιο Αιγαίο, αυξημένοι μάλιστα κατά περίπου 4.500 σε σχέση με το 2019.

Με άλλα λόγια, με βάση τις επίσημες στατιστικές, χιλιάδες νέοι άνθρωποι ούτε εργάζονται ούτε σπουδάζουν, την ώρα που πολλοί εξ αυτών δηλώνουν ότι δεν αναζητούν καν εργασία στις παρούσες συνθήκες.

Το φαινόμενο αυτό δεν αφορά μόνο το Νότιο Αιγαίο αλλά και άλλες αντίστοιχες νησιωτικές και παράκτιες περιφέρειες του Ευρωπαϊκού Νότου (Κρήτη, Καλαβρία, Βαλεαρίδες Νήσοι κ.λπ.), δεν παύει όμως να απαιτεί άμεση αντιμετώπιση σε νησιωτικές κοινότητες όπως αυτές της Ρόδου, της Μυκόνου ή της Κω, που άλλοτε αποτελούσαν πόλο έλξης πολλών νέων εργαζομένων από άλλες περιοχές καθώς το «ντόπιο» εργατικό δυναμικό δεν επαρκούσε για να καλύψει τις ανάγκες.

Περισσότερες πληροφορίες και επικοινωνία: https://reslab.aegean.gr/observatory
Email: e-ResLab@aegean.gr

* Η ομάδα “e-Aegean ResLab” αποτελείται από τους:
Γκιάλη Στέλιο, Αν. Καθηγητή
Γουρζή Κώστα, Μεταδιδάκτορα Ερευνητή
Δήμου Ιωάννη, Ειδικό Πληροφορικής
Κανελλέα Άκη, Ειδικό GIS
Καπιτσίνη Νίκο, Μεταδιδάκτορα Ερευνητή
Παπαγεωργίου Γιάννη, Δρ. Πολ. Κοινωνιολογίας
Σαρούκου Άννα, Γεωγράφο
Συκά Γιώργο, υπ. Διδάκτορα
Χιωτέλλη Γαβριήλ, Ειδικό Πληροφορικής
Ψαρολόγο Δημήτρη, MSc, Γεωγράφο