Η νέα κενή εποχή

Φίλιππος Ζάχαρης

O καθωσπρεπισμός και ο άκρατος συντηρητισμός κυριαρχούν στη σημερινή εποχή, με αποτέλεσμα να χάνονται οι πραγματικές αξίες για έναν άλλο κόσμο, μακράν του σημερινού που βρίθει από επιπολαιότητα, φαιδρότητα και αδράνεια.

Οι σημερινές νοοτροπίες καθορίζονται από το μέτρο του επιτηδευμένα εφικτού στο όνομα μιας ανίερης συμμαχίας με την κατεστημένη ιδέα των πραγμάτων, που ενίοτε μοστράρει ως αντιμαχόμενη το κατεστημένο, υπό την προστατευτική ασπίδα της υποκριτικής επαναφοράς ψευδο-ονειρώξεων που έκανε κάποιος όταν ήταν έφηβος, και που στην ώριμη ηλικία τις ξεθάβει ή τις εφαρμόζει κατά το δοκούν μονάχα όταν θέλει να ψυχαγωγηθεί.

Η μοίρα της κοινωνίας, ο προορισμός και οι στόχοι της έχουν προ πολλού τροποποιηθεί, εν ολίγοις αυτό που φαντασιώνεται κανείς δεν είναι παρά το γεμάτο τραπέζι που δεν του λείπει τίποτε, μαζί με τα κάθε λογής «βοηθήματα» που αναστατώνουν και αναθερμαίνουν τάχα συνειδήσεις.

Το πρότυπο του σημερινού ανθρώπου είναι ο μη άνθρωπος, ο εκάστοτε επιτηδευματίας και τυχοδιώκτης που ιεραρχεί τις αξίες αναλόγως των κερδών που αποφέρουν.

Και όλα αυτά σε μία κοινωνία όπου ο κερδισμένος δράττεται της ευκαιρίας να μετουσιώσει το ζωτικό ψεύδος σε μοναδική και ύψιστη αλήθεια, την παράδοση του συμβιβασμού σε υποβολιμαία εκτόνωση χάριν μιας εποχής που απεχθάνεται την ουσία και το φαντασιακό. Μια απόκοσμη κενή εποχή.

Θέλω να πω με αυτό ότι η προσπάθεια να γυρίσουμε το χρόνο πίσω δεν επαναφέρει με τίποτε τις χαμένες αξίες που εξουδετερώθηκαν από τους ίδιους τους φορείς τους κατά τη διαδρομή.

Μεγαλώνει λοιπόν ο καθένας, προχωρά σε άλλους δρόμους και δεν επιθυμεί πια να τραβήξει το ίδιο μονοπάτι γιατί πολύ απλά το μονοπάτι αυτό έχει χαθεί.

Στη νέα δε διαδρομή προστίθενται και νέες ψευδαισθήσεις στο όνομα των οποίων σταχυολογείται η νέα στάση ζωής διά των αποσυντεθημένων ιδεών που σκόρπισαν από καιρό στους πέντε ανέμους.

Πολλοί ενθουσιάζονται με το γεγονός ότι υπάρχει μια ολόκληρη βιομηχανία προώθησης πεπαλαιωμένων αξιών στο όνομα της σημερινής συνταγής επιβίωσης, χάριν μιας υποτιθέμενης αναμνησιακής παράστασης για χρόνια που πέρασαν και δεν θα ξανάρθουν.

Μπορεί να φαντάζει μελαγχολική ή απαισιόδοξη αυτή η στάση, όμως δεν είναι παρά η αλήθεια. Ούτε βαδίζει κανείς με τους ίδιους συνοδοιπόρους, ούτε κομίζει απόψεις του χθες, ούτε συμπεριφέρεται με την ίδια θέρμη όταν βλέπει πως η κοινωνία χάνει για πολλοστή φορά τον προσανατολισμό της και το ζωτικό ψεύδος βασιλεύει στις συνειδήσεις νέων οπορτουνιστών, που βέβαια δεν χάνουν την ευκαιρία να παραμορφωθούν για μια ακόμα φορά ειδικά κατά την ώρα της εργασίας τους.

Τι σχέση μπορεί να έχει κάποιος με τον περίγυρό του μετά από δεκαετίες; Πώς και με ποιο τρόπο επαναξιολογεί τον εαυτό του και επανατοποθετείται ιδεολογικά συγκριτικά με την παρελθούσα στάση ζωής;

Αυτό είναι ένα από τα βασικότερα προβλήματα που απασχολούν κοινωνιολόγους και ψυχολόγους αλλά και άλλους ειδικούς επί των ανθρώπινων σχέσεων.

Ο άνθρωπος όμως αλλάζει και δεν το αντιλαμβάνεται Αλλάζουν οι συνήθειες, τα γούστα, οι προτιμήσεις, οι ίδιες οι ιδέες.

Μαζί με όλα αυτά χάνεται και η αυθεντικότητα των αλλοτινών παραστάσεων, γιατί πολύ απλά οι συμμετέχοντες συμβαδίζουν με τα νέα δεδομένα, κάτω από την προστατευτική ομπρέλα της διαφημιστικής βιομηχανίας που για να προλάβει να συγχρονιστεί με τη νεολαία, εφευρίσκει νέα κόλπα και παγίδες.

Μας δίδεται λοιπόν σήμερα η ευκαιρία να νεκρολογήσουμε ή να αναστήσουμε αυτό που δεν υπάρχει πια. Μας προσφέρουν την δυνατότητα για μια ακόμα φορά να μετουσιώσουμε τον εαυτό μας, να εξιλεωθούμε από τη μαζική αποβλάκωση των γκάτζετ, προβάλλοντας ως αντίδοτο μια εποχή που έχει οριστικά χαθεί.

Μας παραχωρούν για μια ακόμα φορά λίγο χώρο να αισθανθούμε τον αυθορμητισμό του χθες, τα εφηβικά και παιδικά μας χρόνια, την εποχή όπου το αυτό το «κάτι» έκανε τη διαφορά. Ματαιοπονία.

Αυτό αποκαλείται απλώς ισοπέδωση. Καθετί που γίνεται, δεν επαναλαμβάνεται. Κάτι που περνά, πρέπει να αντικαθίσταται από κάτι άλλο.

Ο αγώνας πρέπει να επικεντρώνεται ενάντια σε αυτήν ακριβώς την αυταπάτη, ότι μπορείς τάχα να κάνεις τα ίδια που έκανες κάποτε. Όχι, δεν μπορείς. Και σύμμαχός σου σε αυτό τον αγώνα είναι η στενή παρακολούθηση της πορείας των νέων κομισάριων του ζωτικού ψεύδους που προσφέρουν απλόχερα ψυχαγωγία κααι επιτήδευση για την κατασπατάληση του χρόνου σε ξεχασμένες νοοτροπίες.

Η αντίσταση στο ξεπούλημα του παρελθόντος, όταν οι αντικομφορμιστικές ιδέες του χθες υιοθετούνται σήμερα από τη βιομηχανία της ψυχαγωγίας για να μην υπάρξει ποτέ ξανά ο παραμικρός κίνδυνος αμφισβήτησης.