Εφτά (και μισό...) παραδοσιακά παραμύθια της Κάσου

Rodiaki NewsRoom

Σε διασκευή και σύγχρονη απόδοση από τον Μανώλη Μαυρολέων

Μερικά από τα παραμύθια αυτού του βιβλίου μπορούν να θεωρηθούν μοναδικά, ή σπάνια, αφού δύσκολα, έστω και σε παραλλαγές, τα συναντάμε σε άλλους τόπους.

Το σίγουρο πάντως είναι πως τα βιβλία με κασιώτικα παραμύθια είναι από καιρό εξαντλημένα. Ο συγγραφέας αυτής της πρωτότυπης συλλογής έχει την τύχη να κουβαλά, στις ζωντανές ακόμα παιδικές του αναμνήσεις, τα δικά του ακούσματα παραμυθιών, κυρίως από τη μητέρα και τη γιαγιά του.

Η προσπάθεια εδώ (που αν πέτυχε ή απέτυχε θα το κρίνει ο αναγνώστης) είναι να συνδυαστούν αυτά τα ακούσματα με τα παραμύθια που διάβασε στα (εξαντλημένα από καιρό) βιβλία.

Το στοίχημα είναι να έγιναν οι ιστορίες πιο συμπαγείς ως αφηγήματα και, ενδεχομένως, πιο ενδιαφέρουσες, πιο «ζωντανές», πιο «σημερινές», χωρίς να «ξεφεύγουν» από τον αρχικό πυρήνα των παραδοσιακών παραμυθιών της μακρινής (και, για πολλούς, άγνωστης) Κάσου.

Αν περιδιαβαίνοντας τις σελίδες αυτού του βιβλίου νιώσετε ένα πρωτόγνωρο άρωμα, αν, διαβάζοντας, ακούσετε τους ψιθύρους των γιαγιάδων να τα αφηγούνται, αν «δείτε» τους ήρωες των ιστοριών να περνούν έστω σαν σκιές από μπροστά σας, τότε το εγχείρημα του «παντρέματος» των διασκευών με την παράδοση πέτυχε. Άλλωστε, τι σημαίνει τελικά παράδοση;

Στο ερώτημα αυτό απαντά, με τον πιο χαρακτηριστικό τρόπο, ο Γιώργος Σεφέρης: «...παράδοση δεν σημαίνει συνήθεια. Αντίθετα, μας ενδιαφέρει για την ικανότητα που έχει να σπάει τη συνήθεια: έτσι αποδείχνει τη ζωντάνια της». Τον λόγο έχουν τώρα τα εφτά (ή μάλλον εφτάμισι…) κασιώτικα παραμύθια! Για νέες και νέους από 8 έως 118 ετών* *στα 7 «παγώνεις», στα 119 «καίγεσαι!.

Ο συγγραφέας, ιστορητής, αφηγητής, παραμυθάς και φαρμακοποιός Μανώλης Μαυρολέων γεννήθηκε στη Ρόδο το 1958 και έμαθε τα πρώτα γράμματα στην ιδιαίτερη πατρίδα του, την Κάσο της Δωδεκανήσου. Εκεί άκουσε και τα πρώτα παραμύθια, τα βράδια στις αποσπερίδες.

Σπούδασε φαρμακευτική στα πανεπιστήμια της Γένοβας και της Αθήνας. Παρακολούθησε σεμιναριακούς κύκλους σπουδών πάνω στη μελέτη της προσέγγισης ιστορικών πηγών με καθηγητή τον Βασίλη Κρεμμυδά στο Ίδρυμα Ελληνικού Πολιτισμού, καθώς και πάνω στις σχέσεις του γραπτού με τον προφορικό λόγο μέσα από τη λαϊκή αφήγηση και το παραμύθι, με δάσκαλο τον πρώτο σύγχρονο αφηγητή («επαγγελματία παραμυθά») Στέλιο Πελασγό στο Ίδρυμα Γουλανδρή-Χορν. Γράφει από την πρώιμη παιδική ηλικία.

Διατηρεί φαρμακείο, ενώ καταπιάνεται κατά καιρούς με θέματα πολιτισμού. Ιδρυτικό μέλος της Εταιρίας Κασιακών Μελετών και εισηγητής των Διεθνών Συναντήσεων Λύρας και Οργάνων με Δοξάρι στην Κάσο, καθώς και των Διεθνών Συναντήσεων Ασκαύλων και Ποιμενικών Πνευστών στην Κάρπαθο. Είναι μέλος της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών Δωδεκανήσου.

Από το 2002 ασκεί όποτε το επιτρέπει η δουλειά του, το λειτούργημα του αφηγητή-παραμυθά σε σχολεία, δήμους, πλατείες χωριών, εκθέσεις βιβλίων και σε άλλες εκδηλώσεις σε όλη την Ελλάδα, όπου τον καλέσουν.

Έργα του: η συλλογή στιχουργημάτων Χωματένιοι Δρόμοι, ανεξάρτητη έκδοση, 1978, η τριλογία αντιποιημάτων Προ-λόγος, εκδόσεις Πενταδάκτυλος, 1990, το μυθιστόρημα Να σου κάμω την ιστορία μου, εκδόσεις Κέδρος, 1997, και τα παραμύθια Το αφηρημένο αστέρι, εκδόσεις Κέδρος, 2002, Ο Χρονομάστορας, εκδόσεις Άγκυρα, 2005, Κίκο, η κότα που έμαθε να πετάει, εκδόσεις Πατάκη, 2006, και Η Κίκο ταξιδεύει και γνωρίζει τον κόσμο, εκδόσεις Πατάκη, 2008, «…ΦΑΡΜΑΚΟ ΓΙΑΝΕ ΤΗΝ ΠΛΗΓΗ!» Το φάρμακο στο λαϊκό παραμύθι. Το παραμύθι σαν φάρμακο, εκδόσεις Κέδρος, 2017. Έχει εργαστεί στη συγγραφή κειμένων για θεατρικές παραστάσεις και μουσικοθεατρικά δρώμενα (1779, Γαλλικό Ινστιτούτο Αθήνας, 1998, Θολά Νερά-Νίκος Καββαδίας, Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, 2001, και Προσοχή! Το φαρμακείο διανυκτερεύει, Θέατρο Τόπος Αλλού, 2010).

Επιμελήθηκε τις ανθολογίες του ποιητή Δ.Ι. Αντωνίου, εκδόσεις Ερμής, 1998, και των Δωδεκανησίων Πεζογράφων με τίτλο Εν Δωδεκανήσω, εκδόσεις Κέδρος, 2002. Το 1977 τιμήθηκε με το Πανελλήνιο Βραβείο Μαθητικού Διηγήματος (με κριτική επιτροπή τους Ν. Βρεττάκο, Α. Δημαρά, Ε. Κομνηνού, Κ. Μητροπούλου, Α. Πανσέληνο, Κ. Μουρσελά, Μ. Κουμανταρέα, κ.ά.).

Το 2011 τιμήθηκε με το Πανδωδεκανησιακό Λογοτεχνικό Βραβείο «Βαλσάμη» για τις παραμυθοϊστορίες 1 πού + 1 πώς = 2 μαγικές ιστορίες, Πού βρίσκουμε νέες μουσικές, Πώς φτιάχτηκε η πρώτη λύρα, εκδόσεις Εύμαρος.

(Πηγή: “Εκδόσεις Κέδρος”, 2022)