Μαρία Καροφυλλάκη- Σπάρταλη: «Σήμερον κρεμάται επί ξύλου...»

Rodiaki NewsRoom

Γράφει η
Μαρία Καροφυλλάκη-Σπάρταλη
Φιλόλογος

Γολγοθάς, ο Σταυρός του μαρτυρίου.

Ο πόνος για τα ανθρώπινα πάθη που σηκώνει με το σταυρικό του μαρτύριο ο Θεάνθρωπος, ο επίγειος θάνατος του ανθρώπου που με τη χαρμονή του φωτός της Ανάστασης αλλοιώνεται και παίρνει την αιώνια μορφή της πνευματικής αφθαρσίας, είναι η πεμπτουσία της θρησκείας μας. Ο Θεός γίνεται οικείος και αυτόν τον οικείο Θεό αισθανόμαστε την ανάγκη να υμνήσουμε στις λαμπρές γιορτές της χριστιανοσύνης.

Σήμερα έχουμε τον παρόντα κόσμο του μαρτυρίου, γεμάτο από μεγάλα και ομαδικά εγκλήματα, που δεν ανακαλούν μόνο τον παρελθόντα χρόνο, αλλά έχουν την ίδια ένταση όπως αυτός.

Πρόκειται για τις παραλλαγές που μόνο χρονικά μεταβάλλονται, που διατηρούν μια μοναδική ελευθερία να αντιπαραβάλλονται, αλλά και ταυτόχρονα να σμίγουν με τις προθέσεις που τις θέλησαν να υπάρχουν.

Όλη μας η ζωή περνά σε μια σκηνή μέσα σε λίγα λεπτά, ελάχιστα δευτερόλεπτα, ανοίγεται μέσα σε μια θάλασσα, όπως ανοίγει η μέρα τη νύχτα κάθε πρωινό.
«Τοιούτος ο βίος ημών… εωθινή δρόσος, άνθος καιρώ φυόμενον και καιρώ λυόμενον», λέει ο Γρηγόριος ο Θεολόγος.

Παρά τον πλουραλισμό, υπάρχει μια κοινή πίστη που δίνει ζωή στους περισσότερους ανθρώπους στον κόσμο αυτό. Η θρησκεία λειτουργεί ως βάλσαμο για να επουλωθούν οι πληγές όσων έχουν πληγωθεί και καταφύγιο για να ζήσουν με τιμή.

«Την πάσαν ελπίδα μου εις σε ανατίθημι», γράφει ο υμνωδός απευθυνόμενος εις την υπεραγίαν Θεοτόκον τη μάνα του Χριστού και των ανθρώπων.

Ο Μονογενής έλαβε σάρκα και οστά και έγινε όμοιός μας σε ζωή, σε μοναξιά και σε θάνατο.

Η θρησκεία μας διδάσκει ότι από την εκούσια σταυρική θυσία του Χριστού εκπηγάζει η σωτηρία του κόσμου, η θεραπεία και η αποκατάσταση της αμαρτίας του ανθρώπου.

Σε κάθε αδικία και συμφορά ο Χριστός ξανασταυρώνεται. Εκεί όπου ο αδελφός Χριστιανός δολοφονεί ομόθρησκό του, εκεί όπου εκκλησίες πυρπολούνται, αθώοι άνθρωποι και μικρά παιδιά βιώνουν τη φρίκη του πολέμου, άγγελοι λαβωμένοι, εκεί ο Χριστός ξανασταυρώνεται.

Ο πόλεμος στην Ουκρανία, ένα χρόνο και πλέον μετά την εισβολή, επιταχύνει τον κατακερματισμό του κόσμου σε ανταγωνιστικά μπλοκ μεγάλων δυνάμεων που θα δικαιώσει τους στίχους στο ποίημα «Κεμάλ» του Ν. Γκάτσου «δεν αλλάζουν οι καιροί με φωτιά και με μαχαίρι πάντα ο κόσμος προχωρεί». Ο Θεός της ειρήνης και της αγάπης δακρύζει.

Τα ζύγια που μπαίνουν στο κενό τάσι της ζυγαριάς, ο αιώνιος πόλεμος μεταξύ του μίσους και της αγάπης, πρέπει να βρει την ισορροπία της δικαιοσύνης. Οι Ουκρανοί περιμένουν να ανατείλει ο ήλιος της δικαιοσύνης πάνω από την πατρίδα τους, ανάμνηση ξεχασμένη από τις 24 Φλεβάρη 2022 και θρηνούν τα χαμένα νιάτα του στον «Τοίχο» του Κιέβου.

Κάθε μακρύς και σκληρός χειμώνας κρύβει τον σπόρο της Άνοιξης, επίμονος ανιχνευτής των βημάτων του χρόνου.

Καίρια ερωτήματα νοηματοδότησης του βίου ταλανίζουν την ανθρώπινη φύση, η ζωή, ο θάνατος, η μετά θάνατον ζωή, η αρρώστια, το ήθος, η στάση ζωής που επιλέγει καθένας.

Κάθε εποχή έχει τον καθρέφτη της, που κάποια στιγμή μπορεί να γίνει θρύψαλα. Θρυμματίζεται ο καθρέφτης της χώρας μας απ’ άκρου εις άκρον πριν τα μεσάνυχτα της Τρίτης 28 του Φλεβάρη, στην αδιανόητα αναχρονιστική τραγωδία των Τεμπών. Η κοινωνία ψάχνει το ήθος της μέσα στα συντρίμμια και τα καρβουνιασμένα πτώματα.

Στη βάναυση βεβήλωση της ζωής, της ομορφιάς και της μοναδικότητας, στην αμετάκλητη απώλεια όσων χάνουν αγαπημένους, εκεί ο Χριστός σταυρώνεται ξανά και ξανά και ακούγεται κάθε φορά και πάλι ο ψίθυρος του ληστή «Μνήσθητί μου Κύριε».

Η κραυγή της ψυχής των πονεμένων ανθρώπων διαπερνά το σύμπαν και καλπάζει στο άγνωστο σ’ ένα χώρο ιδεατό, αλλά μακρινό «Ο νους μακραίνει», λέει ο Παπαδιαμάντης.

Η ψυχή αναζητά γαλήνη και αγαλλίαση μπροστά στην αγαπημένη μορφή του Χριστού και της Παναγίας της πονεμένης μάνας που θρηνεί το παιδί της μπροστά στον Σταυρό, που κατανοεί τον ανθρώπινο πόνο και χαρίζει γαλήνη στην ψυχή.

Μητέρες πρόωρα γερασμένες από τα λόγια που κράτησαν μέσα τους, από τα δάκρυα που δεν άφησαν να τρέξουν ψιθυρίζουν «Μακρύ ταξίδι διάλεξες να πας, να με θυμάσαι και να μ’ αγαπάς».

Αμετάκλητη απώλεια όσων χάνουν αγαπημένους. Ο άδικος χαμός είναι ένα ατελείωτο και δραματικό γεγονός. Η ζωή πυρίκαυστη και ο θάνατος πυράντοχος.

Είναι αμαρτία να ξεχνάς το κακό, γιατί δίνεις το δικαίωμα να ξαναγίνει. Ο Κ. Χατζόπουλος γράφει: «Όλα τα ανομολόγητα στοιβάζονται στο πατάρι της συνείδησης όπου δεν τολμάμε ν’ ανεβούμε». Εκεί που οι άνθρωποι βασανίζονται, εκεί ο Χριστός ξανασταυρώνεται. Οι αιώνες της αναμονής δεμένοι με βαριές αλυσίδες καταδίκης με τη θυσία του Θεανθρώπου λύνονται.

Στο σώμα μας κουβαλάμε χιλιάδες Σταυρούς. Σταυρούς άλλους δεν έχεις εκτός από αυτούς που ο ίδιος στήνεις, συνοδοιπόρος και συνδαιτημόνας στα τετριμμένα, συναρμολογώντας ξεβιδωμένες προσδοκίες.

Ζούμε στο λυκόφως μιας εποχής που πρέπει να αγρυπνούμε, να μην εξαφανιστεί ο πολιτισμός και η ανθρωπιά μας. Οι εποχές αλλάζουν, τα τριαντάφυλλα πάντα μαραίνονται.

Ερωτήματα ανακύπτουν: Καταφέρνει ποτέ το μέλλον να ξεπεράσει τις στάχτες του οδυνηρού παρελθόντος; Μπορεί η μνήμη να γίνει τόπος όπου τα λόγια γίνονται σιωπή; Δύσκολες ερωτήσεις φέρνουν επίπονες απαντήσεις.

Η αιώνια θύμηση είναι χρέος και μνημόσυνο ιερό για τους αγύριστα ταξιδεμένους μέσα απ’ τους δρόμους της καρδιάς. Ας τους νανουρίζουν αγγέλων φτερουγίσματα. «Χάθηκε αυτός ο οδοιπόρος. Είχε συνάξει λίγα φύλλα, ένα κλαδί γεμάτο φως, είχε πονέσει. Και τώρα χάθηκε αγγίζοντας αληθινά πουλιά στο έρεβος, αγγίζει νέους ουρανούς. «Έαρ μικρό, Έαρ βαθύ – Έαρ συντετριμμένο», γράφει ο Ν. Καρούζος στο ποίημά του «Άσμα μικρό».

Σε κάθε τραγωδία που είναι μείξη σφαλμάτων και αδικημάτων, ερειπώνεται ο ψυχικός κόσμος, τραυματίζεται η ψυχή και ναυαγεί κάθε σχέδιο ζωής. Η μνήμη παραμένει άθικτη και εξιστορεί τα πάθη εκείνων που έφυγαν αναίτια και τη λεηλατημένη νιότη τους. Πώς αντέχει κανείς τόσες απώλειες;

Μέσα στον ορυμαγδό της απώλειας η μάνα, μια ύπαρξη υποκείμενη «εις Θεού τινός επιστασίαν», όπως λέει ο Παπαδιαμάντης, πασχίζει σαν υπερφυσική οπτασία να ανάψει ένα κεράκι στο σκοτάδι και από το ύψος της καρδιάς της να ανυψωθεί στο υπερβατό φάσμα του μύθου, να θρηνήσει τα παιδιά της, να υπερβεί τον εαυτό της και τις δυνατότητές της, ακολουθώντας τον δρόμο της ευθύνης και του χρέους.

«Κύριε φώτισόν μου το σκότος», λέει στην προσευχή του ο Άγιος Γρηγόριος Παλαμάς.

Στις εκκλησίες της Ουκρανίας που δε θα γιορτάσουν τη Σταύρωση και την Ανάσταση του Χριστού και στην Αγιά Σοφιά, εκκλησία ιδιαιτέρου κάλλους και σημείο αναφοράς της Ορθοδοξίας, που βεβηλώθηκε χάριν εντυπωσιασμού και επίδειξης δύναμης, χωρίς να το αποτρέψουν ηγέτες ομόθρησκοι, εκεί ο Χριστός ξανασταυρώνεται. Ο Don Dellilo στη «σιωπή» γράφει «Άγιοι και Άγγελοι στοιχειώνουν τις άδειες εκκλησίες τα μεσάνυχτα, λησμονημένοι από τα άφωνα σμήνη των τουριστών της μέρας».

Είναι καλύτερα να βλέπουμε τον κόσμο στην αληθινή διάσταση, παρά με τους ανακριβείς όρους των ρομαντικών ιστοριών. Ο Καζαντζάκης στον «Ανήφορο» γράφει:

«Αφού ο κόσμος αυτός είναι κατώτερος από την καρδιά μας ας ονειρευτούμε δικό μας κόσμο στο μπόι της καρδιάς μας, φανταστικό, ανάερο, απόλυτα δικό μας, απόρθητο».

Μέσα στη σκληρότητα των αισθημάτων που δημιουργούνται όταν το κακό κυριαρχεί ψηλαφούμε τα σημάδια της συγχώρεσης, της έγνοιας, της τρυφερότητας, που εκδηλώνονται για να καθησυχάσουν, να γιατρέψουν, να επαναφέρουν την κομμένη ανάσα.

Το ιλαρό φως της Χριστιανικής ευλογίας φέγγει και δεν επιτρέπει στη στέρηση να φέρει την απελπισία και τον θάνατο, αλλά τιθασεύει το κακό και επιτρέπει τον θρίαμβο της ζωής, αυτό που μας διδάσκει η Σταυρανάσταση.

Κάτω από τον Σταυρό όπου η Παναγία θρηνεί τον Μονογενή της, προστρέχουμε με πίστη και ταπείνωση στη θεομητορική αγκαλιά της και παρακαλούμε να μας ενδυναμώνει, να παρηγορεί τους συνανθρώπους μας και να διαβιβάζει τα αιτήματά μας προς τον υιόν της και Θεό μας.

Προσπέφτουμε ευλαβικά στα πόδια του Εσταυρωμένου, αποθέτουμε ταπεινά τον δικό μας Σταυρό και ζητούμε συγχώρεση.
«Μνήσθητί μου Κύριε».