Φίλιππος Ζάχαρης: Οράματα και παρεμβάσεις

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Φίλιππος Ζάχαρης

Μπορεί κανείς να τοποθετηθεί σε όλα αυτά που συμβαίνουν καθημερινά και μάλιστα να εκφράσει τις ενστάσεις και τις αντιθέσεις του.

Σε μία εποχή όπου η ελεύθερη επιλογή λανσάρεται πομπωδώς από πολλές πλευρές, με την μόνη διαφορά ότι οι διαθέσιμες επιλογές είναι συνήθως περιορισμένες από άποψη ενδιαφέροντος ή βαθμού της ίδιας της δυνατότητας παρέμβασης, κάθε προσπάθεια μπορεί και να μην έχει το ανάλογο αποτέλεσμα στην αλλαγή του τρόπου ζωής από το γεγονός και μόνο της μετρήσιμης παρεμβατικής έντασης ή της ίδιας της ουσίας του παρεμβατικού λόγου. Για να μην χαθούμε μέσα στην εμβάθυνση των εννοιών, λέω απλά πως ενώ μπορεί κάποιος / α να παρέμβει στις εξελίξεις, εντούτοις η παρέμβασή του περιορίζεται απλά και μόνο στην έκφραση της γνώμης γιατί το να ακουστεί πιο μακριά δεν εξαρτάται από εκείνον. Οι δυνάμεις διάχυσης της γνώμης είναι περιορισμένες γιατί τα δίκτυα των πληροφοριών είναι ελεγχόμενα και καθορισμένα να επιτελούν συγκεκριμένο έργο και λειτουργία. Επομένως δεν μετρά τόσο η ίδια η γνώμη αλλά τι πώς θα διαδοθεί. Αλλά ακόμη κι αν αυτό γίνει, υπάρχουν οι ανάλογοι ανασχετικοί μηχανισμοί, που μπορούν να μετατρέψουν μία αθώα παρέμβαση σε σκηνοθετημένη.

Είναι το ίδιο λοιπόν λάθος που κάνουν οι άνθρωποι, να νομίζουν πως πάντα έχουν το πάνω χέρι ή και να πιστεύουν ακόμη πως μπορούν ν’ αλλάξουν τον ρου της ιστορίας. Ακόμη όμως και αν αυτό ήταν δυνατό, θα έπρεπε να μιλάμε για πρωτοφανή μαζικότητα σε εποχές που δεν φημίζονται γι’ αυτήν παρά μόνο για θέματα που άπτονται της ατομικής εξέλιξης ή ανέλιξης. Αν ολίγοις, όλοι επιθυμούν κατά βάθος πως θα διαφεντεύουν μια κατάσταση και όχι το πώς θα μπορέσουν να υπερκεράσουν τις αντιφάσεις στη διατύπωση μίας έντασης ή διαμαρτυρίας. Ο κόσμος έχει την αυταπάτη να νομίζει πως μπορεί να διορθώσει τα πράγματα αν καταθέσει τη γνώμη του ο ένας στον άλλο. Ποιος είναι όμως ο αποδέκτης και γιατί θα πρέπει να κάτσει με σταυρωμένα τα χέρια;

Οι πιο θερμοκέφαλοι θεωρούν πως έχουν τη δύναμη να υπερβούν τα εσκαμμένα με συντονισμένες κινήσεις και αλληλεγγύη. Όλα καλά και άγια, αν δεν υπήρχε το ίδιον συμφέρον που δεν συνοδεύεται πάντα από οικονομικό όφελος παρά μόνο από θεληματική προβολή που θα τον ξεκουράσει από τις καθημερινές ασυμφωνίες στο ατομικό του περιβάλλον. Δεν θέλω να προκαταβάλω κάποιους που αναμένουν, για παράδειγμα, τις εκλογές για να αισθανθούν κυρίαρχοι του παιχνιδιού, ούτε στοχεύω στην αποθάρρυνση. Όμως οι εποχές που ζούμε δεν ακυρώνονται ούτε από ψηφίσματα διαμαρτυρίας ούτε από πικετοφορίες.

Είναι τόσο πολύπλοκες, θέλω να πω, οι εποχές όπου η πρώτη ακύρωση θα πρέπει να έχει διαπροσωπικό χαρακτήρα. Πόσοι όμως το κάνουν αυτό; Ποιοι είναι εκείνοι που αποκαθαρμένοι από τον εγωισμό και τη φιλαυτία αναλαμβάνουν από ψυχής να σώσουν τον κόσμο από τις αδικίες έχοντας πρώτα κάνει οι ίδιοι τη δέουσα αυτοκριτική;

Και τελικά, πώς είναι δυνατόν όλες αυτές οι επαναστάσεις ανά τους αιώνες να οδήγησαν σε τούτη την κατάντια όπου το μόνο που δεν διακυβεύεται, είναι η εκτόνωση και το εσωτερικό ατομικιστικό μεγαλείο;

Οι άνθρωποι θέλουν να πιστεύουν σε κάτι, το έχουν ανάγκη, όπως απαραίτητο τους φαίνεται να διασπείρουν με τον έναν ή τον άλλο τρόπο τις αγαθές τους προθέσεις. Μέχρι εδώ όλα καλά.

Ξέρετε όμως πολλούς ν’ αγιάζουν έξω από τα μοναστήρια και τις μονές; Έχουμε άραγε πολλά παραδείγματα αυτοθυσίας που δεν καταλήγουν στον αυτοεμπαιγμό; Και στην περίπτωση που κάτι γίνεται αποσπασματικά, μήπως δεν υπάρχει το επίσημο κράτος που όλοι και όλες συντηρούν με τη σημερινή του μορφή, ένα κράτος που έχει πάρει ρητή εντολή να παρακολουθεί τις εκάστοτε παρεμβάσεις των πολιτών;

Δεν πιστεύω δε ότι υπάρχουν και τόσο αγαθές προθέσεις από τους ίδιους τους πολίτες που σε άλλες περιπτώσεις άλλα θα έκαναν προφανώς για να δαμάσουν την αυτοικανοποίησή τους. Για να το πω καθαρά: οι προθέσεις διαφέρουν από το πραγματικό θέλω, που δεν συνδέεται με μία μη αναστρέψιμη «συμφωνία κυρίων». Το λάθος ξεκινά από αλλού κι αυτό πρέπει να ψάξει κανείς να το βρει μόνος του.

Εκεί ίσως βρεθούν και οι απαντήσεις για την διαιώνιση του παιχνιδιού κυριαρχίας. Γιατί η κάθε παρέμβαση στα τεκταινόμενα ξεκινά από κάπου αλλά καταλήγει κάπου αλλού όταν δεν υπάρχει συνολική κοινωνικο-πολιτική ενόραση. Όταν γι’ αυτό που θέλεις να χτίσεις δεν έχεις τα κατάλληλα υλικά και εργαλεία.