Δημήτρης Προκοπίου: Θαλάσσιος τουρισμός και κρουαζιέρες

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο
Δημήτρης Προκοπίου

Ο θαλάσσιος τουρισμός είναι τύπος τουρισμού που έχει τις ρίζες της στην αρχαιότητα όσον αφορά στη θαλάσσια περιήγηση.

Ως πρώτες μορφές θαλάσσιου τουρισμού θεωρήθηκαν οι περιηγήσεις στην αρχαία Ελλάδα καθώς και οι ομαδικές ναυλώσεις πλοίων που μετέφεραν Ρωμαίους πολιτες για να παρακολουθήσουν θεάματα. Ο Μεσαίωνα υπήρχαν περιηγήσεις για θρησκευτικούς λόγους.

Τον 19ο αιώνα, ξεκίνησε στη Μεγάλη Βρετανία η σύγχρονη πλέον μορφή θαλάσσιας περιήγησης με τη μορφή της κρουαζιέρας, ενώ στην Ελλάδα η ανάπτυξη του θαλάσσιου τουρισμού στις ελληνικές θάλασσες και με ελληνικά πλοία ξεκίνησε τη δεκαετία του 50’ όταν οι θάλασσες καθαρίστηκαν από τα ναρκοπέδια. Τότε, εμφανίζεται και ο Τουρισμός σκαφών αναψυχής με ιδιωτικά σκάφη ή ενοικιαζόμενα μικρού μεγέθους σκάφη αναψυχής.

Ως θαλάσσιο τουρισμό μπορούμε να ορίσουμε «κάθε τουριστική δραστηριότητα που έχει ως κυρίαρχο κίνητρο τη θάλασσα και τις ακτές της – είτε ως πεδίο δραστηριοτήτων τουρισμού είτε ως ειδικό ενδιαφέρον, συχνά με αθλητική ή πολιτιστική διάσταση».

Στη συγκεκριμένη μορφή Τουρισμού δεν συμπεριλαμβάνονται ανάλογες δραστηριότητες σε υδάτινες επιφάνειες, όπως για παράδειγμα εναλλακτικές μορφές τουρισμού σε λίμνες και ποτάμια μιας και δεν γίνονται στη θάλασσα. Ο θαλάσσιος τουρισμός μπορεί να χωρισθεί σε παράκτιο αθλητικό τουρισμό, όπως κολύμβηση, θαλάσσιο σκι, windsurfing, σε υποβρύχιο τουρισμό, όπως κατάδυση, σε θαλάσσιο τουρισμό φύσης που περιλαμβάνει δραστηριότητες, όπως παρατήρηση θαλάσσιων θηλαστικών, επίσκεψη σε ενυδρεία, σε θαλάσσιο αλιευτικό τουρισμό μέσω παρακολούθησης της διαδικασίας αλιείας, σε θαλάσσιο πολιτιστικό τουρισμό, όπως επίσκεψη σε ναυτικά μουσεία, πλοία – μουσεία, σε θαλάσσιο αθλητικό τουρισμό με αγώνες σκαφών καθώς και σε περισσότερο διαδεδομένες μορφές, όπως ο τουρισμός γιότινγκ και κρουαζιέρας.

Ο θαλάσσιος τουρισμός συγκεντρώνει το σύνολο των δραστηριοτήτων και εμπειριών, που πραγματοποιούνται στη θαλασσα και τις ακτές μίας χώρας, με σκοπό να προσφέρει ψυχαγωγία στον εκάστοτε τουρίστα. Πρόκειται κυρίως για θαλάσσιες περιηγήσεις, όπως είναι οι κρουαζιέρες κι άλλα επαγγελματικά σκάφη αναψυχής αλλά και δραστηριότητες θαλάσσης ατομικού ή ομαδικού τύπου, όπως είναι οι αθλητικές δραστηριότητες, για παράδειγμα το θαλάσσιο σκι και η ιστιοπλοΐα.

Διευκρινίζεται ότι οποιαδήποτε είδους μετακίνηση στο θαλάσσιο περιβάλλον δράσης δεν έχει ως σκοπό την αναψυχή του τουρίστα, δε μπορεί να ενταχθεί στις μορφές θαλάσσιου τουρισμού. Απαραίτητη προϋπόθεση για να εντάξουμε μια δραστηριότητα στον θαλάσσιο τουρισμό είναι να αποτελεί η δραστηριότητα αυτή αναπόσπαστο στοιχείο της τουριστικής μορφής και όχι μέσο για την πραγματοποίηση των διακοπών.

Δηλαδή, οι περιηγήσεις με ιστιοφόρα και yachts αλλά και οι κρουαζιέρες ανήκουν στον θαλάσσιο τουρισμό, ακριβώς επειδή αποτελούν βασικά στοιχεία των διακοπών.
Αντίθετα, η μετακίνηση επιβατών με πλοία δεν δύναται να ενταχθεί στα πλαίσια του θαλάσσιου τουρισμού, καθώς δεν αποτελεί αυτοσκοπό αλλά μέσο για την πραγματοποίηση του ταξιδίου, δηλαδή συγκοινωνία.

Ο θαλάσσιος τουρισμός μπορεί να οριστεί ως «το σύνολο της οργανωμένης τουριστικής δραστηριότητας που αναπτύσσεται στον θαλάσσιο χώρο και στις ακτές μιας περιοχής υποδοχής τουριστών.

Αναλυτικά, ειδικές μορφές θαλάσσιου τουρισμού σχετίζονται με: 1) Κρουαζιέρες ή περιηγήσεις με ιδιόκτητα ή μισθωμένα σκάφη (yachts ή ιστιοφόρα) που αποτελούν αυτοσκοπό και όχι μέσον για την πραγματοποίηση των διακοπών. 2) Αθλητικές δραστηριότητες ερασιτεχνικού ή επαγγελματικού χαρακτήρα που λαμβάνουν χώρα στη θάλασσα, όπως η ιστιοσανίδα, το ψαροτούφεκο, οι καταδύσεις, το θαλάσσιο σκι, η ιστιοπλοΐα, το parasailing (θαλάσσιο αλεξίπτωτο), το surfing, το κανό, το windsurfing.

Για να ενταχθούν οι θαλάσσιες δραστηριότητες στον θαλάσσιο τουρισμό θα πρέπει να αποτελούν σκοπό του ταξιδίου και βασικό στοιχείο των τουριστικών διακοπών. 3) Πολιτισμικές δραστηριότητες, όπως επισκέψεις σε λιμάνια-μουσεία. Κατόπιν, ο θαλάσσιος τουρισμός ανάλογα με τον θαλάσσιο χώρο στον οποίο πραγματοποιούνται οι δραστηριότητες ή μετακινήσεις, αλλά και αναλόγως των δραστηριοτήτων και των μέσων που χρησιμοποιούνται για την επίτευξή τους, διακρίνεται στις παρακάτω μορφές: - Παράκτιο τουρισμό - Θαλάσσιο τουρισμό φύσης - Υποβρύχιο τουρισμό - Yachting - Κρουαζιέρα - Θαλάσσιο αθλητικό τουρισμό - Θαλάσσιο αλιευτικό τουρισμό - Θαλάσσιο πολιτισμικό τουρισμό.

Κρουαζίερες
Ο θαλάσσιος τουρισμός στη χώρα μας άρχισε να αναπτύσσεται τη δεκαετία του 1960 και ιδιαίτερα μετά το 1990. Κυριότερες μορφές της οργανωμένης αγοράς του θαλάσσιου τουρισμού αποτελούν η κρουαζιέρα, η ιδιωτική θαλάσσια περιήγηση και παράκτια τουριστική ναυτιλία, στην οποία εντάσσονται και οι ημερήσιες κρουαζιέρες. Οι κρουαζιέρες ανήκουν στην στις διεθνείς κρουαζιέρες και ειδικότερα στις Μεσογειακές με διάρκεια 3 ως 7 μέρες.

Υπάρχουν περιπτώσεις που οι ελληνικοί λιμένες αποτελούν κύριους προορισμούς κρουαζιερόπλοιων, με συμπληρωματικούς προορισμούς λιμάνια της Ιταλίας, της Τουρκίας, της Αιγύπτου και της Κύπρου. Υπάρχουν, όμως, και περιπτώσεις που οι ελληνικοί λιμένες αποτελούν συμπληρωματικό προορισμό, με τα κρουαζιερόπλοια να προσεγγίζουν ελάχιστους και σε πολλές περιπτώσεις μόνο έναν λιμένα. Ο αριθμός των κρουαζιερόπλοιων που έχουν ως λιμένες εκκίνησης και τερματικούς, ελληνικούς λιμένες είναι περιορισμένος, ωστόσο γίνονται προσπάθειες ενίσχυσης του ελληνικού homeporting, καθώς πλέον το καμποτάζ έχει αρθεί.