Ένα μοναδικό οδοιπορικό στην Τέλενδο

Rodiaki NewsRoom

Ένα μοναδικό αφιέρωμα της «ΒτΚ» στο ακριτικό νησί του Νοτίου Αιγαίου και των Δωδεκανήσων χωρίς αυτοκίνητα με ξεχωριστή ομορφιά και πλούσια ιστορία

Της Ελίνας Μπαχαρίδη
στη «Βραδυνή»

Στο ακριτικό νησί των 20 κατοίκων χτυπά δυνατά η καρδιά της Ελλάδας. Από το λιμάνι μπορείς να ξεχωρίσεις ότι περισσότερες είναι οι γαλανόλευκες σημαίες που κυματίζουν, παρά οι άνθρωποι. Είναι συγκινητικό το πώς πρόσωπα που μαρτυρούν ταλαιπωρία και αγωνία έχουν βλέμμα καθαρό και φουσκώνουν υπερηφάνεια όταν σου μιλούν για την «πριγκίπισσά» τους, την Τέλενδο.

Η Τέλενδος απέχει μόλις 7 λεπτά με το καΐκι από τις Μυρτιές της Καλύμνου. Αρκεί μισή μέρα για να το γυρίσεις, να συναντήσεις τους κατοίκους και να ακούσεις για τη ζωή ενός ακρίτα.

Επισκέφθηκα πρώτο το μονοθέσιο σχολείο της Τελένδου, με μοναδικό μαθητή, τον μικρό Σάββα, που πηγαίνει στην Τρίτη Δημοτικού, και τον δάσκαλο, τον Δημήτρη Νικολαΐδη. Εκεί τα πράγματα δεν είναι και τόσο όμορφα όπως όλα δείχνουν.
Το σχολείο μοιάζει εγκαταλελειμμένο.

Τέρματα χωρίς δίχτυα, προαύλιο με χώματα και πέτρες, εργαλεία παρατημένα μες τη μέση και πόρτα κλειδωμένη. Το σχολείο «δεν θα λειτουργήσει άλλο», μου είπε ο δάσκαλος. «Το παιδί θα πηγαίνει απέναντι σχολείο από εδώ και πέρα (σ.σ. στην Κάλυμνο). Κάθε πρωί θα παίρνει το καΐκι, και το μεσημέρι πάλι πίσω».

Ο κ. Νικολαΐδης έκανε στην Τέλενδο το «αγροτικό» του για κάποιους μήνες, και τώρα θα συνεχίσει κι αυτός αλλού.

Ο μικρός Σάββας είχε ένα μεγάλο χαμόγελο που θα πήγαινε σχολείο στην Κάλυμνο. Ίσως γιατί εκεί θα βρει παρέα, κάτι που στο νησί του δεν έχει, αφού είναι ένα παιδί μόνο ανάμεσα σε σχεδόν 20 ενήλικες.

Κατηφορίζοντας από το σχολείο, έπεσα πάνω στην Παναγία της Τελένδου. Ένα γαλανόλευκο εκκλησάκι περιποιημένο και μου έκανε μεγάλη εντύπωση η τόσο μεγάλη αντίθεση με το σχολείο.

Έμαθα ότι την εκκλησία την επισκεύασαν το φετινό καλοκαίρι, οι ίδιοι οι κάτοικοι, γιατί το καμπαναριό είχε γκρεμιστεί, και κάτι ρωγμές που είχαν οι τοίχοι έπρεπε να διορθωθούν.

Όλα αυτά έγιναν με λαχνό που μοίραζαν, και σε όποιον ήθελε να βοηθήσει με μικροποσά. Στη γιορτή της Παναγίας, τον Δεκαπενταύγουστο, κλήρωνε ο λαχνός και ο τυχερός έπαιρνε ένα δώρο. «Έτσι κάνουμε εμείς. Δεν περιμένουμε να μας βοηθήσει κανείς.

Όπως όλα τα χρόνια, μόνοι μας θα τα φτιάξουμε. Η εκκλησία μας σφύζει από κόσμο παραμονή της Παναγιάς. Όλο το νησί (σ.σ. η Κάλυμνος) έρχεται απέναντι, και μέχρι το πρωί έχει γλέντι στα μαγαζιά», μου είπε κάτοικος του νησιού.

Μοναδική ομορφιά και χωρίς αυτοκίνητα
Η Τέλενδος θα μπορούσε να είναι αλήθεια ένα μέρος παραδεισένιο. Ρυθμοί χαλαροί, θάλασσα στην κυριολεξία μπρος στα πόδια σου, ακόμη και οργανωμένη παραλία έχει με ξαπλώστρες. Μία μοναδική ηρεμία χωρίς ούτε καν δίκυκλο να κυκλοφορεί, τα έχεις όλα δίπλα, μέχρι και μίνι-μάρκετ που πουλά τα βασικά.

Το ωραίο σενάριο, ήρθε ν’ «ανατρέψει», όμως, η κα Μαρία Καζούρη. «Θα τα γράψεις με το όνομά μου», μου είπε, «ό,τι σου πω, θα το βάλεις». «Εγώ τον τόπο μου τον λατρεύω, μένω εδώ όλα μου τα χρόνια. Δεν έχουμε ούτε έναν γιατρό.

Έπαθε ο άνδρας μου εγκεφαλικό και τρέχαμε απέναντι να δούμε τι θα κάνουμε. Και ακόμα τρέχουμε απέναντι για τους γιατρούς και τα φάρμακα που χρειάζονται. Τον χειμώνα έπαθε το παιδί αναπνευστικό πρόβλημα και μέσα στα μποφόρ πήραμε πάλι το καΐκι να φτάσουμε στο νοσοκομείο».

Με πλοιάριο ή καΐκι από την Κάλυμνο
Όταν έχει πολλά μποφόρ και δεν φύγει το καΐκι, τι κάνετε; «Θα πάμε ό,τι καιρό και να έχει, γιατί δεν υπάρχει άλλη επιλογή. Τώρα, μας είπε ο δήμαρχος, ότι θα φέρει γιατρό, έναν γιατρό να έχουμε κι εμείς εδώ.

Είμαστε 20 άνθρωποι, μπορεί κάτι να πάθουμε». Αυτά ήταν τα λόγια της κας Καζούρη. Μένεις στον τόπο σου, «κρατάς Θερμοπύλες», γιατί πιο κοντά χιλιομετρικά είναι η Τουρκία παρά η Αθήνα.

Υψώνεις τη γαλανόλευκη να φαίνεται από παντού, ότι εδώ κατοικούν Έλληνες και το νησί έχει ζωή. Αλλά παίρνεις και την απόφαση ότι η καθημερινότητά σου θα συμβαδίζει με τις καιρικές συνθήκες, θα εξαρτάται από τα δρομολόγια των καϊκιών, από τον ξένο και τον Αθηναίο που όταν έρθει, θα δουλέψεις, και όταν δεν έρθει, θα δεις τι θα κάνεις «για να ζήσεις».

Δεν το παρατούν, όμως, κάποιοι νέοι το νησί τους. Γύρισαν πίσω και φτιάχνουν ενοικιαζόμενα δωμάτια για να προσελκύσουν κόσμο. Δουλεύουν, βέβαια, σεζόν στο μέρος που γεννήθηκαν, όσο οξύμωρο κι αν ακούγεται.

Μετά ξαναφεύγουν μέχρι την επόμενη ανοιξη, γιατί «στην Τέλενδο, ο χειμώνας είναι δύσκολος. Φοβάσαι να πάρεις το ρίσκο να μείνεις εδώ. Τόσα χρόνια, έρχονται διάφοροι πολιτικοί, ήρθε και η Πρόεδρος της Δημοκρατίας πριν ένα καλοκαίρι. Αλλά δεν είδαμε και αλλαγή», μου είπε ο τελευταίος κάτοικος που ψάρευε στο μικρό λιμάνι και τον συνάντησα περιμένοντας το καΐκι της επιστροφής.

Κάποτε, στο Βασίλειο της Τελένδου
Σύμφωνα με την τοπική παράδοση κατά τη Βυζαντινή Περίοδο, υπήρχε ένα Βασίλειο στην Τέλενδο. Η κόρη του βασιλιά ήταν ερωτευμένη με τον γιο του βασιλιά του Κάστρου του Καστελιού στην Κάλυμνο, που βρίσκεται απέναντι από την Τέλενδο. Ο πρίγκιπας κολυμπούσε κάθε βράδυ για να συναντήσει την αγαπημένη του πριγκίπισσα στα κρυφά.

Ένα βράδυ, όμως, όταν το φεγγάρι δεν εμφανίστηκε στον ουρανό, έχασε τον προσανατολισμό του και πνίγηκε. Στο άκουσμα της είδησης η πριγκίπισσα απελπισμένη πήδηξε στη θάλασσα και πνίγηκε κι εκείνη.

Η τραγωδία αυτή σημάδεψε όλους τους κατοίκους της Τελένδου, και σύμφωνα με τον μύθο το πρόσωπό της σκαλίστηκε στην πλαγιά του βουνού, για να θυμίζει πάντα την πριγκίπισσα και την τραγική ιστορία της.