Γιάννης Σαμαρτζής: Επενδύσεις και εξωστρέφεια, μονόδρομος για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο
Γιάννης Σαμαρτζής
Οικονομολόγος

Είναι γνωστό, σε όσους ασχολούνται με τα οικονομικά, ότι οι ιδιωτικές επενδύσεις μαζί με την κατανάλωση, τις κρατικές δαπάνες και τις εξαγωγές -που είναι οι συνιστώσες του- αποτελούν το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ), και όσο αυτό μεγεθύνεται, συμβάλλει στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας και στην αύξηση του εισοδήματος των νοικοκυριών.

Επομένως, τη δυνατότητα που έχει κάποια χώρα για να βελτιώσει τις συνιστώσες του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος και, ιδιαίτερα, εκείνη των ιδιωτικών επενδύσεων, αποτελεί έναν ισχυρό παράγοντα για την ανάπτυξης της οικονομίας.
Η Ελλάδα είναι μία μικρή, αλλά συγχρόνως ανοικτή οικονομία, κυρίως λόγω της Ενιαίας Ευρωπαϊκής Αγοράς, έχει περιορισμένη παραγωγική βάση, χαμηλή προστιθέμενη αξία, και μικρή ένταξη σε αλυσίδες πολυεθνικών εταιρειών.

Όμως, επειδή στην Ελλάδα η εγχώρια αγορά είναι σχετικά μικρή και περιορισμένη, και συγχρόνως δέχεται πιέσεις από τα εισαγόμενα ξένα προϊόντα, για να πετύχει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, ώστε να αυξηθούν η απασχόληση και τα εισοδήματα των νοικοκυριών, οφείλει να γίνει περισσότερο παραγωγική και εξωστρεφής, δηλαδή να ενισχύσει την επενδυτική και εξαγωγική της δραστηριότητα.

Ένα, δηλαδή, από τα πολλά αρνητικά στοιχεία της Οικονομίας μας, ήταν και είναι η μικρή βαρύτητα στους τομείς των επενδύσεων -της εγχώριας παραγωγής και της εξωστρέφειας- υποδηλώνοντας αυτό τη μικρή συμμετοχή μας στους κλάδους των διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών.

Οφείλουμε, επομένως, να δώσουμε προτεραιότητα, ως κοινωνία και ως οικονομία, στις υγιείς παραγωγικές επενδύσεις και την ανταγωνιστικότητα, δηλαδή χρειαζόμαστε έναν γρήγορο παραγωγικό μετασχηματισμό, και μία στροφή στους κλάδους εκείνους που παράγουν διεθνώς εμπορεύσιμα αγαθά και υπηρεσίες και, κυρίως, χρειαζόμαστε μία στροφή στον παραμελημένο μας αγροτικό τομέα (πρωτογενή παραγωγή), στη μεταποίηση (βιομηχανία - βιοτεχνία), και στις ανερχόμενες νέες τεχνολογίες.

Αυτό θα επιτευχθεί, μόνο με αναπτυξιακές, παραγωγικές επενδύσεις, οι οποίες αρχικά θα μεγεθύνουν το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) και στη συνέχεια θα προσφέρουν νέες, αλλά και καλύτερα αμειβόμενες θέσεις εργασίας.

Τα τελευταία χρόνια στη χώρα μας οι μακροοικονομικές ανισορροπίες έχουν βελτιωθεί σημαντικά, η ανεργία έχει αποκλιμακωθει και, γενικά, η οικονομία μας ανακάμπτει σταδιακά, με αναπτυξιακούς ρυθμούς.

Σε αυτό, συμβάλλει και το Ταμείο Ανακαμψης και Ανθεκτικότητας με τους πόρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 32 δισ. ευρώ, (με την πρόσφατη αναθεώρηση αυξήθηκαν στα 36 δισ) , που άρχισαν να εισρέουν.

Συνεπώς, οι μηχανές της ελληνικής οικονομίας, μέσω της εκταμίευσης των επενδυτικών ευρωπαϊκών πόρων, πρέπει να ξαναζεσταθούν και να οδηγήσουν τη χώρα μας σε τροχιά ανάπτυξης, δηλαδή να θέσουν τις βάσεις για μία ανταγωνιστική οικονομία, η οποία θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας με την προσέλκυση ξένων επενδύσεων, ενώ παράλληλα, θα ενθαρρύνει και την εξωστρέφεια στον τομέα των διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών.

Θεωρείται εμπειρικά δεδομένο σε παγκόσμιο επίπεδο, ότι η εισροή ξένων στοχευμένων επενδύσεων, δηλαδή νέων επενδυτικών παραγωγικών κεφαλαίων από το εξωτερικό, σε τομείς που υστερεί η εγχώρια παραγωγή, οδηγεί νομοτελειακά στην αύξηση του παραγόμενου προϊόντος και της απασχόλησης.

Αυτό, γιατί οι άμεσες ξένες επενδύσεις, διευρύνουν τις ευκαιρίες προσέλκυσης εξειδικευμένου και καλά αμειβόμενοι εργατικού δυναμικού, και παράλληλα, τονώνουν την ανταγωνιστικότητα στην εγχώρια αγορά, καθώς οι νέες καινοτόμες εταιρείες που δημιουργούνται, συμβάλλουν στη διαμόρφωση χαμηλότερων τιμών στην αγορά, ενώ συμβάλλουν σημαντικά και στην αύξηση του όγκου, και της χρηματικής αξίας των εξαγωγών.

Δυστυχώς, η πατρίδα μας είναι ουραγός στις ξένες άμεσες επενδύσεις, κατέχοντας τις τελευταίες θέσεις μεταξύ των χωρών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης των 27, συμπεριλαμβανομένων ακόμη και εκείνων των χωρών που έγιναν μέλη της τα τελευταία χρόνια.

Οι εισροές ξένων κεφαλαίων που εμφανίζονται την τελευταία δεκαετία στη χώρα μας, αφορούν κυρίως αγορές ακινήτων, καθώς και εξαγορές υπαρχουσών επιχειρήσεων, ενώ οι εισροές για άμεσες επενδύσεις, δηλαδή οι επενδύσεις για τη δημιουργία νέων παραγωγικών μονάδων, είναι ελάχιστες.
Ωστόσο, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, οι εισροές επενδύσεων στην Ελλάδα έχουν αυξηθεί σημαντικά την τελευταία τετραετία.

Συγκεκριμένα, το 2022, οι (καθαρές) εισροές Ξένων Άμεσων Επενδύσεων στην Ελλάδα ξεπέρασαν τα 7,9 δις. ευρώ. Αυτό αντιστοιχεί σε μια αύξηση της τάξης του 48,2% σε σχέση με το 2021 και του 76,8% σε σχέση με το 2019, δηλαδή στην προ-Covid-19 εποχή.

Η επενδυτική δραστηριότητα στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια της τελευταίας δεκαετίας, προέρχεται κατά κύριο λόγο από κεφάλαια των χωρών της Κύπρου, του Λουξεμβούργου και της Ελβετίας, με τη Γερμανία και την Ολλανδία να ακολουθούν. Γενικότερα, η επενδυτική δραστηριότητα στη χώρα μας, προέρχεται κατά κύριο λόγο από εταιρείες σημαντικών αγορών της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι καθαρές εισροές Ξένων Άμεσων Επενδύσεων (ΞΑΕ) στην Ελλάδα, κατά την περίοδο 2012-2022, έχουν επικεντρωθεί κυρίως στον Τριτογενή Τομέα (υπηρεσίες), ενώ ακολουθεί με σημαντική διαφορά ο Δευτερογενής Τομέας (βιομηχανίες, βιοτεχνίες).
Όμως, η προσφατη ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας από τους επίσημους οίκους αξιολόγησης, αντανακλά την καλή πορεία της ελληνικής οικονομίας και αναμένεται να οδηγήσει στην προσέλκυση περισσότερων παραγωγικών κεφαλαιων που θα κατευθυνθούν στον Δευτερογενή Τομέα.

Εν τέλει, οι παραγωγικές επενδύσεις και, κυρίως, εκείνες από το εξωτερικό, είναι αυτές που δημιουργούν μακροχρόνια στις μικρές και στις αναδυόμενες οικονομίες προοπτικές γρήγορης ανάπτυξης, μέσω της αναβαθμισμένης τεχνογνωσίας που προσφέρουν, καθώς και της εισροής νέων κεφαλαίων.

Εδώ, έχουμε το ηχηρό παράδειγμα της Ιρλανδίας, της Κίνας, της Νότιας Κορέας, καθώς και άλλων χωρών, που εκμεταλευόμενες τις εισροές κεφαλαίων και την τεχνογνωσία πολυεθνικών κολοσσών της Δύσης, μέσα σε λίγα χρόνια, απέκτησαν ισχυρές οικονομικές μονάδες παγκόσμιας εμβέλειας.

Συμπερασματικά:
- Οι άμεσες επενδύσεις από το εξωτερικό, διευρύνουν τις ευκαιρίες προσέλκυσης εξειδικευμένου και καλά αμειβόμενοι εργατικού δυναμικού, ενώ, παράλληλα, τονώνουν την ανταγωνιστικότητα στην εγχώρια αγορά, συμβάλλοντας σημαντικά και στην αύξηση του όγκου της συναλλαγματικής αξίας των εξαγωγών.

- Οι εταιρείες που προκύπτουν από τις ξένες επενδύσεις, αυξάνουν τον όγκο πώλησης των προϊόντων τους στην εγχώρια αγορά, με αποτέλεσμα την υποκατάσταση των εισαγωγών, δηλαδή τη μείωση ενός σημαντικού μέρους των εισαγωγών από τις χώρες υποδοχής των ξένων επιχειρήσεων.

- Οι επενδύσεις από το εξωτερικό, συμβάλλουν στη χρηματοδότηση των ελλειμμάτων του Ισοζυγίου Τρεχουσών Συναλλαγών, περιορίζοντας έτσι την επιβάρυνση που προκύπτει από τον εξωτερικό δανεισμό της χώρας.

- Οι ξένες, κυρίως άμεσες επενδύσεις, συμβάλλουν στη μεταφορά παραγωγικών πόρων από το εξωτερικό, ενώ, παράλληλα, προσφέρουν ευκαιρίες απόκτησης τεχνογνωσίας, που τόσο ανάγκη έχει ο τόπος μας.

- Γενικότερα, οι υγιείς επενδύσεις, εγχώριες και ξένες, συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας και στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των νοικοκυριών.

Επισημαίνεται, ότι δεν πρέπει να παραβλέπεται το γεγονός για τον σημαίνοντα ρόλο στην τόνωση της επενδυτικής δραστηριότητας που κατέχουν και οι δημόσιες επενδύσεις, οι οποίες συμβάλλουν δυναμικά στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας.

Είναι γνωστό, ότι στα χρόνια της 10ετους οικονομικής κρίσης προέκυψε ένα «επενδυτικό κενό» της τάξεως των 130 δισ. ευρώ περίπου - λόγω της κατακόρυφης μείωσης των εγχώριων αποταμιεύσεων - , το οποίο εξασθένησε τις παραγωγικές δυνατότητες της οικονομίας. Ωστόσο, το κενό αυτό έχει μειωθεί σημαντικά και θα συνεχίζει να μειώνεται με τους πόρους της Ε.Ε., του Ταμείου Ανθεκτικότητας και Ανάπτυξης.

Θεωρείται οικονομικά, αυτονόητο, ότι η ευημερία μιας κοινωνίας εξαρτάται από την παραγωγική της δραστηριότητα, δηλαδή από τη μεγέθυνση του πλούτου της. Σε αυτό συμβάλλουν οι επενδύσεις, οι οποίες δημιουργούν την παραγωγή, η παραγωγή δημιουργεί το εισόδημα και το εισόδημα δημιουργεί την κατανάλωση. Επομένως, δεν μπορεί να υπάρξει οικονομική ανάπτυξη (μεγέθυνση) χωρίς επενδύσεις.

Γι’ αυτό, ο επενδυτικός τομέας - με τις εγχώριες και ξένες επενδύσεις - θεωρείται η σημαντικότερη συνιστώσα του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος που συμβάλλει στην αύξηση των παραγωγικών δυνατοτήτων και, κατά συνέπεια, στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας.