Μαρία Καρίκη: Φτάνοντας στην απόγνωση...

Rodiaki NewsRoom

Γράφει η Μαρία Καρίκη Ψυχολόγος, Msc

Ο σύγχρονος άνθρωπος επιβαρύνεται συνεχώς με όλο και περισσότερες έγνοιες! Περισσότερες ευθύνες, υποχρεώσεις, πληροφορίες, καθήκοντα, εκκρεμότητες. Όλα αυτά μέσα σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο κόσμο, όπου οι αλλαγές είναι πια το νέο καθεστώς. Υπάρχουν στιγμές που ο άνθρωπος σήμερα νιώθει να βάλλεται από παντού. Τρέχει να προλάβει, χωρίς πάντα να ξέρει το «γιατί».

Αισθάνεται μια μόνιμη πίεση, έχοντας γύρω του απαιτήσεις, προθεσμίες και πολλαπλούς ρόλους να υπηρετήσει. Προσπαθεί να ανταποκριθεί όσο το δυνατόν καλύτερα, αλλά όσο κι αν κοπιάζει, μερικές φορές, μπορεί και πάλι να μην είναι αρκετό μπροστά σε όλο το πλήθος των πραγμάτων που τον αφορούν και τον περιμένουν. Συχνά, οι προκλήσεις συσσωρεύονται και το άτομο δοκιμάζεται ψυχικά.

Το άγχος, η αγωνία για το μέλλον, η αβεβαιότητα, η μοναξιά, οι οικονομικές δυσκολίες, η κρίση των ανθρώπινων σχέσεων μοιάζουν να «λυγίζουν» τις αντοχές του.

Ο καθένας προσπαθεί πολύ να διατηρήσει τη θέλησή του, το κίνητρο, το πάθος και τον ενθουσιασμό για τα παρακάτω που έρχονται. Ανταυτού, όμως, παρατηρούμε να κερδίζουν έδαφος οι ανασφάλειες, οι τάσεις φυγής ή παραίτησης, το αίσθημα του αδιέξοδου, η απόγνωση, ο πανικός και η θλίψη.

Η απελπισία μπορεί να κάνει κάποιον να αισθάνεται εγκλωβισμένος, «πνιγμένος», δυστυχισμένος, χωρίς ελπίδα και πίστη σε έναν ανώτερο σκοπό. Ο απελπισμένος άνθρωπος αρχίζει να τα βλέπει όλα δύσκολα, βαριά, ανυπέρβλητα. Μπορεί να είναι πεπεισμένος ότι δεν θα πετύχει, δεν θα τα καταφέρει. Νιώθει αδύναμος, ανήμπορος και ανεπαρκής να ανατρέψει καταστάσεις και συνθήκες υπέρ του. Δεν πιστεύει στον εαυτό του. Σκέφτεται μονίμως τα πιο αρνητικά σενάρια και τα αναπαράγει συνεχώς. Μπαίνει, έτσι, σε έναν φαύλο αυτοκαταστροφής, στασιμότητας και περιοριστικών πεποιθήσεων. Η απόγνωσή του τον προκαταβάλλει και για το μέλλον, με αποτέλεσμα σε βάθος χρόνου να γίνεται αδρανής, απαθής και αποσυρμένος.

Από τον τρόπο που μιλάει κάποιος για τον εαυτό του, για τους άλλους, για τον κόσμο γενικότερα, μπορούμε να καταλάβουμε τη νοοτροπία του, τη στάση του απέναντι στην ίδια τη ζωή και το νόημά της για εκείνον. Οι λέξεις που χρησιμοποιούμε, οι υποθέσεις και οι θεωρίες που αναπτύσσουμε είναι απλά μια προέκταση, μια προβολή του τρόπου σκέψης μας. Η απόγνωση δεν «βλέπει» κάτι θετικό, δεν εντοπίζει λύσεις ή εναλλακτικές στα προβλήματα. Μόνο απαισιόδοξες εκδοχές και διαιώνιση ή και επιδείνωση των προβλημάτων.

Οι απελπισμένοι άνθρωποι γύρω μας, κοντά μας, «βουλιάζουν» μέσα στον εαυτό τους και δεν το λένε. Ντρέπονται. Προσπαθούν να το κρύψουν. Να μην τους καταλάβουν. Μέχρι που να μην μπορούν να «προσποιούνται» πια... Μέχρι να έχει γίνει τόσο μεγάλο το βάρος μέσα τους, που φαίνεται παντού στη συμπεριφορά τους, στις αντιδράσεις τους, στον λόγο τους. Είναι η στιγμή που αρχίζει η κατάρρευση. Η στιγμή που όλα τα ψυχικά αποθέματά τους έχουν εξαντληθεί και δεν ελέγχουν πια τα συναισθήματά τους ή και το σώμα τους.

Δεν το θέλουν, αλλά «αναγκαστικά» εκτίθενται και παραδέχονται στους αγαπημένους τους ανθρώπους ότι δεν μπορούν άλλο... Ακόμα και τότε, όμως, δεν είναι αργά για να βοηθηθούν. Χρειάζονται καταρχήν ένα διάλειμμα, μια απόσταση από την καθημερινότητά τους και τις απαιτήσεις τους για να γίνει μια εκκαθάριση, ένας αναστοχασμός, ένας επαναπροσδιορισμός. «Πώς έφτασα ως εδώ;», «Τι πήγε λάθος;», «Πώς έχασα την ισορροπία μέσα μου, την επαφή με τον εαυτό μου;», «Τι παραμέλησα;»,

«Ποιες λάθος προτεραιότητες ακολούθησα;», «Γιατί πίεζα τόσο τον εαυτό μου;». Είναι σημαντικό να μπορέσει κανείς να βρει την άκρη μέσα του, τις απαντήσεις του, για να κατανοήσει βαθιά και ουσιαστικά πώς ακριβώς έφτασε στην απελπισία. Μόνο τότε θα μπορέσει πραγματικά να ξανασηκωθεί και να «διορθώσει» όλα όσα τον αλλοτρίωσαν και τον αποπροσανατόλισαν.

Είναι για όλους μας πολύ εύκολο να χάσουμε τις ισορροπίες μας δεχόμενοι πιέσεις και άγχη. Χρειάζεται συνεχώς εγρήγορση και αυτοπαρατήρηση. Απαιτούνται υγιή φίλτρα αυτοπροστασίας και αυτοσεβασμού. Δεν είναι η ζωή μόνο καθήκοντα και προβλήματα. Η ζωή είναι κάτι πέρα και πάνω από αυτά. Είναι στιγμές, στόχοι, όνειρα, σχέσεις, συναισθήματα, ελπίδα και καθημερινές, μικρές απολαύσεις.

Όταν θα νιώσει κανείς τη ζωή του να μετατρέπεται περισσότερο σε «αγγαρεία», τότε έχει ήδη αποκλίνει από τον δρόμο της αυτοπραγμάτωσης και της αναζήτησης ισορροπίας και πληρότητας... Οφείλει να το αντιληφθεί όσο πιο νωρίς γίνεται αυτό και να επιστρέψει στην κάθε του μέρα ως μια αίσθηση «δώρου», ευλογίας και ευγνωμοσύνης...