Σημαντική απόφαση του Πρωτοδικείου για τη μονομερή λύση συμφώνου συμβίωσης

Ελευθερία Πελλού

Μία πολύ σημαντική απόφαση, η πρώτη στη χώρα μας (με βάση τα δεδομένα στις τράπεζες νομικών πληροφοριών) που έχει να κάνει με τη μονομερή λύση των συμφώνων συμβίωσης και τη μη ολοκλήρωση της διαδικασίας λόγω θανάτου, εξέδωσε το Πολυμελές Πρωτοδικείο Ρόδου.

Πρόκειται για την αγωγή που είχε καταθέσει ένας 21χρονος, δια του δικηγόρου του κ. Φώτη Ρωμαίου, ζητώντας από το δικαστήριο να αναγνωριστεί ως ο μοναδικός κληρονόμος της περιουσίας τού πατέρα του.

Το Πολυμελές Πρωτοδικείο Ρόδου εξέδωσε την απόφασή του (αρ. 4/2024) και με αυτήν κάνει δεκτή την αγωγή και αναγνωρίζει ότι «έχει αποκλειστεί το κληρονομικό δικαίωμα» της γυναίκας με την οποία συμβίωνε (με σύμφωνο συμβίωσης) ο πατέρας του 21χρονου και το οποίο είχε κινήσει τις διαδικασίες να λύσει πριν πεθάνει, «στο σύνολό του, συμπεριλαμβανομένης και της νόμιμης μοίρας ως και του δικαιώματος αυτής στο εξαίρετο».

Είναι η πρώτη απόφαση που δημοσιεύεται πάνω σε αυτό το νομικό ζήτημα στην Ελλάδα (με βάση τα δεδομένα στις τράπεζες νομικών πληροφοριών) γιατί ασχολείται με το ζήτημα τι γίνεται όταν κάποιος έχει συνάψει σύμφωνο συμβίωσης και επιθυμεί να το λύσει μονομερώς, αλλά πεθαίνει πριν προλάβει να το πράξει. Για να λυθεί το σύμφωνο συμβίωσης (αν δε συμφωνούν και οι δύο πλευρές και απλώς πάνε στον συμβολαιογράφο) πρέπει να σταλεί εξώδικο και να περάσουν 3 μήνες και μόνο τότε μπορεί ο ένας σύμβιος να το λύσει μονομερώς με σχετική συμβολαιογραφική πράξη.

Το δικαστήριο λοιπόν με την απόφασή του αυτή, έκρινε, ότι αν πεθάνει αυτός που θέλει να λύσει το σύμφωνο μέσα στο τρίμηνο αυτό, τότε ο σύμβιός του δε θεωρείται κληρονόμος του, εφόσον είχε εκφραστεί επισήμως η βούληση να λύσει το σύμφωνο, κι ας μην πρόλαβε λόγω του θανάτου του.

Αξίζει να σημειωθεί, πως το ίδιο συμβαίνει και με τον γάμο, αν ασκηθεί αγωγή διαζυγίου και πεθάνει εκείνος που την έχει ασκήσει πριν βγει η απόφαση, η άλλη πλευρά, δε θεωρείται κληρονόμος. Πλέον, αυτό αναγνωρίζεται δικαστικά στην αντίστοιχη περίπτωση και με το σύμφωνο συμβίωσης.

Η αγωγή
Ο 21χρονος γιος προσέφυγε στη δικαιοσύνη καταθέτοντας, τον Ιανουάριο του 2022 στο Πολυμελές Πρωτοδικείο Ρόδου, την αγωγή (αναγνώρισης αποκλεισμού από κληρονομικό δικαίωμα και εξαίρετο κατ’ άρθρο 1822 ΑΚ) και με αυτήν στράφηκε κατά της –τότε- 51χρονης πρώην συντρόφου τού πατέρα του.

Σύμφωνα με όσα αναφέρονταν στην αγωγή, ο 54χρονος, τέλη Ιανουαρίου του 2019, σύναψε σύμφωνο συμβίωσης με την 51χρονη αλλοδαπή με την οποία και συζούσε έως τα τέλη Αυγούστου 2021.

Ο 21χρονος ανέφερε ότι ωστόσο, από τις αρχές του 2021, ο πατέρας του σε επικοινωνία που είχε μαζί του αλλά και σύμφωνα με όσα ο 54χρονος έλεγε και σε τρίτα πρόσωπα, οι σχέσεις του με την 51χρονη είχαν χαλάσει οριστικά και επιθυμούσε να λύσει το σύμφωνο συμβίωσης που είχε συνάψει μαζί της.

Μάλιστα, ο 54χρονος φέρεται να είχε κινήσει και τις διαδικασίες μέσω των δικηγόρων του για συναινετική λύση του συμφώνου συμβίωσης, και ενώ η 51χρονη στην αρχή ήταν θετική, όμως στη συνέχεια αρνήθηκε να υπογράψει για τη λύση του. Έτσι, ο 54χρονος προχώρησε σε μονομερή λύση τού συμφώνου συμβίωσης, κινώντας τις διαδικασίες που προβλέπει ο νόμος και η δικηγόρος του συνέταξε στις αρχές Σεπτεμβρίου 2021 για συναινετική λύση συμφώνου συμβίωσης την οποία και κοινοποίησε με δικαστικό επιμελητή στην 51χρονη αλλοδαπή.

Την επόμενη ημέρα της κοινοποίησης, ο 54χρονος έδιωξε την 51χρονη από τη συζυγική τους εστία, πληρώνοντάς της μάλιστα τα εισιτήρια για να επιστρέψει στην πατρίδα της, όπου βρίσκεται η οικογένειά της.

Βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας, θα πρέπει να περάσουν τρεις μήνες από την ημέρα επίδοσης για την αυτοδίκαια μονομερή λύση τους συμφώνου συμβίωσης, κάτι που δεν έγινε, αφού στο τέλος Οκτωβρίου 2021, ο 54χρονος απεβίωσε.

Η αλλοδαπή παρέμεινε στην πατρίδα της έως τον Δεκέμβριο του 2021, ωστόσο διεκδικεί μέρος της περιουσίας του 54χρονου, κάτι που σύμφωνα με όσα αναφέρονταν στην αγωγή του 21χρονου γιου του, δε δύναται να ισχύσει. Ειδικότερα, η νομοθεσία που επικαλείται και στην αγωγή, αναφέρει, πως επειδή είχε κινηθεί η διαδικασία λύσης τους συμφώνου συμβίωσης από τον 54χρονο, ακόμη και αν δεν είχε περάσει το προβλεπόμενο χρονικό διάστημα, δε δίνει δικαίωμα κληρονομιάς στην 51χρονη αλλά μόνο στον 21χρονο γιο του.