Η συνδρομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης

Rodiaki NewsRoom

Από το Γενικό Λύκειο Κρεμαστής
«Σχολείο Πρέσβης του Ευρωπαϊκού
Κοινοβουλίου - European Parliament Ambassador School»

Η είδηση στις μέρες μας μπορεί να διαδοθεί με ταχύτητα φωτός.

Οι νέοι έχουν πρόσβαση στην είδηση, κατά κύριο λόγο, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στις διαδικτυακές πλατφόρμες και μέσω άμεσων μηνυμάτων. Ωστόσο, αυτός ο τρόπος ενημέρωσης ενέχει τον κίνδυνο της παραπληροφόρησης. Οι ψευδείς ή παραποιημένες ειδήσεις χρονολογούνται από τον 19ο αιώνα και εξακολουθούν να μας ταλανίζουν. Όσοι τις δημιουργούν και παραπληροφορούν, χειραγωγούν τους ανθρώπους για πολιτικούς ή οικονομικούς σκοπούς.

Τι είναι οι ψευδείς ειδήσεις και ποια η διαφορά τους από τις παραποιημένες; Ψευδής είδηση είναι αυτή που έχει παρουσιαστεί ως αληθινή, όμως στην πραγματικότητα είναι πλαστή και αποτελεί ένα υποτιθέμενο γεγονός. Ουσιαστικά, προβάλλεται ένα γεγονός ή μια ενέργεια, που στην πραγματικότητα δεν έχει συμβεί. Εκτός από τις ψευδείς ειδήσεις υπάρχουν και οι παραποιημένες ειδήσεις, οι οποίες προβάλλουν ένα γεγονός που έχει γίνει μεν, όμως λίγο διαφορετικά απ’ ό,τι το παρουσιάζουν, δηλαδή, παρουσιάζουν τη μισή αλήθεια.

Όσοι δημιουργούν και διαδίδουν παραπληροφόρηση, προωθούν το παραποιημένο περιεχόμενό τους μέσω:
• Mποτ: αυτοματοποιημένοι λογαριασμοί που αλληλεπιδρούν στο διαδίκτυο, προσποιούμενοι συχνά ότι είναι πραγματικά πρόσωπα.

• Tρολ: άτομα που εργάζονται, για να προωθούν ορισμένα αφηγήματα ή για να αποσπούν την προσοχή ή να προκαλούν σύγχυση στη διαδικτυακή συζήτηση

• Kανονικοί πολίτες, οι οποίοι πείθονται δολίως να επιδοκιμάσουν ή να μοιραστούν περιεχόμενο, για παράδειγμα επειδή μιλά στον θυμό τους ή στον φόβο τους· μελέτες δείχνουν, ότι το εν λόγω παραποιημένο περιεχόμενο, συνήθως διαδίδεται πολύ ταχύτερα απ’ ό,τι το τεκμηριωμένο και αξιόπιστο περιεχόμενο.

Υπάρχουν πολλές τεχνικές για να παραποιηθεί μια είδηση και εν τέλει να παραπληροφορήσει και να προκαλέσει σύγχυση στον αποδέκτη. Συνήθως, περιλαμβάνει κείμενο, εικόνες, βίντεο, ήχο ή συνδυασμό αυτών. Μπορεί μια είδηση να είναι ετεροτοπισμένη, ν’ αλλάξει ο τόπος του γεγονότος. Για παράδειγμα, μπορεί να έχει συμβεί κάτι στην Ελλάδα, όμως την είδηση να συνοδεύει μια φωτογραφία, η λήψη της οποίας έγινε σε άλλον τόπο για ανάλογο γεγονός. Επιπρόσθετα, υπάρχουν τα παραποιημένα βίντεο, οι φωτογραφίες και ηχογραφήσεις που έχουν δημιουργηθεί με τη χρήση τεχνητής νοημοσύνης, τα λεγόμενα «βαθιά ψευδή προϊόντα», τα οποία κάνουν τους αποδέκτες να πιστεύουν ότι κάποιοι άνθρωποι έχουν πει ή έχουν κάνει πράγματα που δεν είπαν ή έκαναν.

Μια βασική συνέπεια της παραπληροφόρησης είναι η απαξίωση και αποσταθεροποίηση της δημοκρατίας. Οι ψευδείς και παραποιημένες ειδήσεις μπορεί να διχάσουν, να προκαλέσουν πόλωση και να καταστήσουν ανέφικτη μια δημοκρατική συζήτηση. Επομένως, η δράση κατά της παραπληροφόρησης είναι αναγκαία, όχι μόνο σε επίπεδο κρατών αλλά και Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς βασική μέριμνά της, αποτελεί και η προστασία της Δημοκρατίας.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση αντιμετωπίζει σοβαρά την πρόκληση της παραπληροφόρησης. Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ενέκρινε νέους νόμους για την αντιμετώπιση της παραπληροφόρησης, όπως ο νόμος για τις ψηφιακές υπηρεσίες, με σκοπό τη ρύθμιση της διαδικτυακής σφαίρας και τον περιορισμό της διάδοσης της παραπληροφόρησης. Στοχεύει στη δημιουργία ενός ασφαλέστερου ψηφιακού χώρου στον οποίο προστατεύονται τα θεμελιώδη δικαιώματα όλων των χρηστών ψηφιακών υπηρεσιών, καθώς αυτές επηρεάζουν τη ζωή μας με πολλούς διαφορετικούς τρόπους.

Η ανάγκη για έγκυρη ενημέρωση αποτελεί καίριο αίτημα της εποχής. Οι ψευδείς, παραποιημένες ειδήσεις, η παραπληροφόρηση εν γένει είναι φαινόμενα που πρέπει να αντιμετωπιστούν από τους νέους, ώστε να προφυλαχθούν από απόπειρες χειραγώγησής τους και να λάβουν ορθές αποφάσεις για την κοινωνική και πολιτική ζωή. Σε αυτή την προσπάθεια, συνδράμει και η ψηφιακή στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης στο πλαίσιο του οποίου θεσπίστηκε και ο Νόμος AI, ο πρώτος ολοκληρωμένος νόμος στον κόσμο για την τεχνητή νοημοσύνη, για τον οποίο θα γίνει λόγος στο επόμενο άρθρο μας.

Πηγές:
• What makes ‘fake news’ ‘fake’ news, Matthew R. X. Dentith
• Fake News! James Owen Weatherall
• Παραποιημένες ειδήσεις, Γιώργος Πλειός
• Δέσμη μέτρων για τον νόμο για τις ψηφιακές υπηρεσίες | Shaping Europe’s digital future (europa.eu)
• Ευρωπαϊκές εκλογές 2024 - Ευρωπαϊκή Ένωση (europa.eu).