Θάνος Ζέλκας: Το κράτος κόντρα στους πολίτες του

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο
Θάνος Ζέλκας

Η μία είσοδος της Βουλής των Ελλήνων βρίσκεται επί της Λεωφόρου Βασιλίσσης Σοφίας, στο ρεύμα της ανόδου προς Κηφισιά.

Σε αυτό το σημείο, η λεωφόρος τέμνεται στην κάθοδο προς το Σύνταγμα από την οδό Ακαδημίας. Οι οδηγοί που κινούνται στην οδό Ακαδημίας εισέρχονται στη Βασιλίσσης Σοφίας μέσω φωτεινού σηματοδότη. Μέχρι εδώ, όλα καλά. Το παράδοξο με την είσοδο της Βουλής είναι ότι, για να εισέλθουν τα βουλευτικά οχήματα, κόβεται η κίνηση τόσο στην άνοδο όσο και στην κάθοδο της Βασιλίσσης Σοφίας, παρότι υπάρχει είσοδος από τη Λεωφόρο Αμαλίας, μόλις λίγα μέτρα πιο κάτω.

Μέχρι τον Μάρτιο του 2021, αυτός ο παραλογισμός δεν είχε απασχολήσει κανέναν. Δυστυχώς, εκείνη τη χρονιά, κόστισε τη ζωή στον 23χρονο δικυκλιστή Ιάσονα Λαλαούνη, όταν βουλευτικό όχημα τού έκλεισε τον δρόμο. Η υπόθεση «μπαζώθηκε», κατά τη συνήθη τακτική των κυβερνήσεων, και ο υπαίτιος του δυστυχήματος δικάστηκε για πλημμέλημα, λαμβάνοντας μια ποινή που κάθε άλλο παρά δικαιοσύνη απέδιδε. Οι συγγενείς του συνεχίζουν να αναζητούν δικαιοσύνη, αλλά είναι πλέον πεπεισμένοι ότι δεν θα τη βρουν ποτέ.

Η σύγκριση τραγωδιών και ανθρωπίνων απωλειών με όρους πολιτικού συμψηφισμού είναι ανήθικη. Στην «τραγωδία της δικής σας κυβέρνησης» σκοτώθηκαν τόσοι, ενώ στη «δική μας» οι μισοί, και παραιτήθηκε κι ένας υπουργός—πρωτοφανές γεγονός για τα ελληνικά δεδομένα. Και μόνο που τίθεται μια τέτοια σύγκριση και δεν έχει πάει κανείς «πίσω από τα κάγκελα» δείχνει τη σήψη που έχει φτάσει η κοινωνία μας. Οι ευθύνες δεν αποδίδονται με αριθμητικά κριτήρια, ούτε συμψηφίζονται πολιτικά.

Σε μια υγιή δημοκρατία, οι θεσμοί λειτουργούν για να προστατεύουν τους πολίτες και να διασφαλίζουν τη δικαιοσύνη, όχι για να κουκουλώνουν εγκλήματα ή να μετρούν τις ζωές που χάθηκαν σαν να ήταν αριθμοί σε ένα στατιστικό δελτίο. Όμως, στη χώρα μας, η απονομή δικαιοσύνης συχνά φαίνεται να είναι επιλεκτική. Οι ισχυροί καλύπτονται, οι αδύναμοι ξεχνιούνται, και η κοινωνία σιγά-σιγά εθίζεται σε αυτή την αδικία, θεωρώντας την κάτι δεδομένο.

Ο θάνατος του Ιάσονα ήταν μια ακόμα τραγωδία που θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί. Το πιο τραγικό, όμως, είναι η βεβαιότητα ότι δεν θα είναι η τελευταία. Γιατί η ουσία δεν βρίσκεται στο μεμονωμένο περιστατικό, αλλά στο γενικευμένο αίσθημα ότι τίποτα δεν αλλάζει. Όταν ένας άνθρωπος χάνει τη ζωή του εξαιτίας κρατικής αδιαφορίας, και η αντίδραση είναι μια δίκη-παρωδία, το μήνυμα προς την κοινωνία είναι σαφές: η ανθρώπινη ζωή δεν έχει την ίδια αξία για όλους.

Η ατιμωρησία έχει γίνει δομικό στοιχείο της ελληνικής πολιτικής πραγματικότητας. Από τις τραγωδίες στους δρόμους μέχρι τα εγκλήματα στα Τέμπη, στη Μάνδρα, στο Μάτι και όπου υπάρχει κρατική ευθύνη, το μοτίβο είναι το ίδιο: υποσχέσεις για απόδοση ευθυνών, δημόσιες συγγνώμες χωρίς ουσία, και τελικά, ένας ανασχηματισμός για να ξεχαστούν όλα. Οι υπεύθυνοι συνεχίζουν την καριέρα τους, οι οικογένειες των θυμάτων συνεχίζουν να πενθούν, και η χώρα συνεχίζει να προχωρά προς το επόμενο έγκλημα «κατ’ εξακολούθηση».

Η διάβρωση των θεσμών δεν είναι απλώς αποτέλεσμα ανικανότητας, αλλά μια συνειδητή επιλογή ενός συστήματος που συντηρείται από την αδιαφάνεια. Οι θεσμοί έχουν πάψει να είναι μηχανισμοί λογοδοσίας και έχουν μετατραπεί σε μηχανισμούς αυτοπροστασίας της εξουσίας. Η Δικαιοσύνη, που υποτίθεται πως πρέπει να λειτουργεί ανεξάρτητα, εμφανίζεται συχνά ως προέκταση της κυβερνητικής εξουσίας, με τα αντανακλαστικά της να είναι επιλεκτικά ανάλογα με τον κατηγορούμενο.

Αυτός είναι ο λόγος που οι πολίτες βγήκαν στους δρόμους. Αυτή η συνεχόμενη αίσθηση εξαπάτησης, φθηνών δικαιολογιών, ανούσιων λογυδρίων, μετακύλισης της ευθύνης και η προσπάθεια να μας βγάλουν όλους τρελούς.

Η ζωή του Ιάσονα έχει την ίδια αξία με τη ζωή του καθενός μας. Οι νόμοι φτιάχνονται με γνώμονα τον σεβασμό στην ανθρώπινη ζωή. Αυτό είναι το ύψιστο αγαθό μιας κοινωνίας που θέλει να αυτοαποκαλείται ευνομούμενη. Η Δικαιοσύνη είναι βάση της Δημοκρατίας και όποιος προσπαθεί να την εμποδίσει, είναι αυτόματα εχθρός του πολιτεύματος.