«Έφυγε» από τη ζωή μια σπουδαία Βρετανίδα, κόρη του Noel C. Rees που ήταν ο περίφημος «Άγγλος πρόξενος» στη Ρόδο

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Γιώργος Ζαχαριάδης

«Έφυγε» πρόσφατα από τη ζωή, πλήρης ημερών, μια σπουδαία Βρετανίδα, που η οικογένειά της πρωταγωνίστησε στη Ρόδο και τα άλλα νησιά του Αιγαίου κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Πρόκειται για τη Ζωή Rees, που ο πατέρας της, Noel C. Rees, ήταν ο περίφημος «Άγγλος πρόξενος». Η οικογένειά της διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στις πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον των Γερμανών, η δε Ζωή -και μετά τον πόλεμο- κρατούσε άσβεστη η μνήμη του πατέρα της και φρόντιζε να παρελαύνει στη Ρόδο μαζί με τις εφεδροπολεμικές οργανώσεις. Για την οικογένεια Rees, έγραψα το παρακάτω άρθρο όταν το 2012 έγινε η παρουσίαση του βιβλίου «Άγγλος Πρόξενος»:

Για τον Άγγλο Noel C. Rees – που η οικογένειά του διατηρεί την ομώνυμη βίλα στην παραλία της Ιξιάς- ήταν μια σπουδαία προσωπικότητα που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο και στα νησιά του Αιγαίου κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.

«Είναι γεγονός ότι δεν έχουν γίνει γνωστά ακόμη πολλά στοιχεία σχετικά με τη ζωή του “Άγγλου Πρόξενου”» Noel C. Rees, αναφέρει σε επιστολή της η κόρη του, Ζωή Woolrych York, με την ευκαιρία της παρουσίασης στη Ρόδο του βιβλίου του δικηγόρου, Πέτρου Στ. Μακρή-Στάικου, που αναφέρεται στον ρόλο του υποπλοίαρχου και των μυστικών βρετανικών υπηρεσιών στην Ελλάδα και τη Μέση Ανατολή κατά την περίοδο 1939-1944.

Η κόρη του «Άγγλου Πρόξενου» αποκαλύπτει επίσης, ότι οι αρμόδιες βρετανικές υπηρεσίες δεν έχουν δώσει ακόμη στη δημοσιότητα πολλά σημαντικά γεγονότα που αφορούν τον πατέρα της. Ο Noel C. Reeς οργάνωνε πολλές επιχειρήσεις των συμμαχικών δυνάμεων στις περιοχές του Αιγαίου, με την παράλληλη κατασκοπευτική του δραστηριότητα.

Στην επιστολή της, η κόρη του Άγγλου υποπλοιάρχου, υποστηρίζει (με μια εμφανή πικρία) ότι «λόγω της υπηρεσιακής ιδιότητας» του πατέρα της (που ουσιαστικά λειτουργούσε στον πόλεμο ως κατάσκοπος των συμμαχικών δυνάμεων) οι Βρετανοί και μετά τον θάνατό του δεν θέλησαν να δώσουν το μέγεθος της συμβολής του στον απελευθερωτικό αγώνα στο Αιγαίο.

Η Ζωή δεν παραλείπει να υπογραμμίζει την λατρεία που έτρεφε ο πατέρας της για τη Ρόδο, ενώ ζητά από τα νέα παιδιά του νησιού να επισκεφθούν το «Συσσίτιο» για να δουν την έκθεση με τους χάρτες και τα χαρακτικά που αναφέρονται στην περίοδο εκείνη και τους «δρόμους» διαφυγής των Ελλήνων από τα κατεχόμενα νησιά που δώρισε η ίδια στον δήμο Ρόδου.

Κατά την παρουσίαση του βιβλίου του Πέτρου Μακρή – Στάικου που έγινε στις 10 Ιουλίου 2012 (με ομιλητές τον στρατηγό ε.α. Παρμ. Παπαθανασίου, τον τ. δήμαρχο Ρόδου Γιώργο Γιαννόπουλο, τον ιστορικό Βασίλη Χατζηβασιλείου και τον δημοσιογράφο Γιώργο Ζαχαριάδη) είχε προγραμματιστεί να μιλήσει και η κόρη του «Άγγλου Πρόξενου».

Όμως, η συγκίνησή της ήταν τόσο μεγάλη, ώστε δεν μπόρεσε να ανέβει ούτε στο βήμα!.. Είχε ετοιμάσει ένα σύντομο λόγο που και αυτός ήταν ιδιαίτερα αποκαλυπτικός. Το κείμενο που θα διάβαζε παρέδωσε στον υπογράφοντα, όπου μεταξύ άλλων αναφέρει ότι οφείλει την παρουσία της στην Παναγιά της Κρεμαστής!

Γράφει, λοιπόν, ότι επειδή η μητέρα της δεν μπορούσε να κάνει παιδί, πήγε στις 15 Αυγούστου στην εκκλησία και μετά εννέα μήνες στις 23 Μαΐου, την έφερε στη ζωή!... Ακόμη περιγράφει τις συγκλονιστικές τελευταίες στιγμές του πατέρα της, ο οποίος χτυπημένος από τον καρκίνο, ζητά από τον γιατρό να καλύψει τις πληγές του «για να σηκωθώ και να δω το γαλάζιο Αιγαίο ακόμη μια φορά.»

Η ΟΜΙΛΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

Στο κείμενο της ομιλίας της κας Ζωής Woolrych York (που δεν μπόρεσε να διαβάσει) στην εκδήλωση για τον πατέρα της «Άγγλο Πρόξενο», αναφέρονται μεταξύ άλλων και τα εξής:

«Η βίλα Rees ήταν το μόνο σπίτι που είχε στην ιδιοκτησία του, αγοράστηκε όταν ήταν εργένης και αποπερατώθηκε για το μήνα του μέλιτός του. Ήρθα σ΄ αυτήν σε ηλικία τριών μηνών και έπειτα στις καλοκαιρινές διακοπές μας.

Οφείλω την παρουσία μου εδώ, στην Παναγιά της Κρεμαστής. Για αρκετό διάστημα η μητέρα μου δεν μπορούσε να συλλάβει παρά τις επισκέψεις σε γυναικολόγους της Ευρώπης. Η μητέρα μου, που ήταν πιστή (όπως άλλωστε και ο πατέρας μου) πήγε στην Παναγιά της Κρεμαστής στις 15 Αυγούστου, ανήμερα της γιορτής της.

Εννέα μήνες αργότερα, στις 23 Μαΐου, γεννήθηκα εγώ. Οι γονείς μου δώρισαν στην εκκλησία ένα μεγάλο ασημένιο κανδήλι σε ένδειξη ευγνωμοσύνης και κάθε χρόνο έπρεπε να είμαστε στη Ρόδο, προκειμένου η μητέρα μου να περπατήσει από τη βίλα της Ιξιάς στην Κρεμαστή.

Όταν επέστρεψα στη Ρόδο για να αναλάβω τη βίλα υπήρχαν λιγοστά ταξί. Κάποιος οδηγός, γεμάτος απορίες, ήθελε να μάθει ποια ήμουν, από πού ήμουν κ.λπ.. Όταν ικανοποίησα την περιέργειά του, μου είπε: «Α, είσαι η κόρη του Άγγλου κυρίου που είχε πάντα ένα χαμόγελο και το χέρι στην τσέπη».

Επίσης, έμαθα από την κόρη του κηπουρού του, του Λευτέρη, ότι κατά τη διάρκεια της κατοχής, σε επίσκεψη του πατέρα μου στη Ρόδο για να ελέγξει ότι όλα ήταν καλά με τη βίλα, έφερε τον ασυρματιστή Ανδρέα Βέμπο (αδελφό της Σοφίας που τον είχε βοηθήσει και αυτόν να διαφύγει) για τον ασύρματο που είχε στη βίλα και μια σημαία της Union Jack (βρετανική σημαία) προκειμένου ο Λευτέρης να την αναρτήσει στη βίλα αμέσως μόλις φύγουν οι Γερμανοί.

Κατά τη διάρκεια του πολέμου, αρνήθηκε τις εντολές να πάει σε νοσοκομείο για θεραπεία αν και είχε αφόρητους πόνους, λέγοντας «ζωές εξαρτώνται από μένα, θα πάω όταν όλα τελειώσουν». Ακόμη και τότε και παρά τις οδηγίες των ιατρών, δεν θα πήγαινε στην Αγγλία αν πρώτα δεν επισκέπτονταν τη Ρόδο με το σκάφος του.

Έφτασε έως τη Χίο, όπου η κατάσταση του χειροτέρευσε και αναγκάστηκε να πάει στην Αθήνα, όπου και απεβίωσε. Η Ελληνική Κυβέρνηση παρήγγειλε ειδικά για την περίπτωση «στρεπτομυκίνη», η οποία δεν ήταν ακόμη διαθέσιμη στο κοινό και την έστειλε στην Ελληνική Πρεσβεία στο Λονδίνο σε μια προσπάθεια να σώσει τη ζωή του.

Τέλος, ο ιατρός που τον χειρούργησε στο Λονδίνο μας έγραψε μετά τον θάνατο του πατέρα μου (καθώς δεν ανέκτησε τις αισθήσεις του) ότι η τελευταία επιθυμία πριν το τέλος ήταν: «κάλυψε τις πληγές μου για να σηκωθώ και να δω το γαλάζιο Αιγαίο ακόμα μια φορά».