Αποχαιρετώντας μία μεγάλη κυρία της Χάλκης

Rodiaki NewsRoom

Στις 18 Ιουνίου 2025 η Αμαλία Αντωνιάδου, το γένος Λαμπίρη, έφυγε από τη ζωή σκορπώντας θλίψη στην οικογένειά της αλλά και στην τοπική κοινωνία της Χάλκης και της Ρόδου, όπου έζησε ένα μεγάλο μέρος της ζωής της. Γεννημένη το 1928 στη Χάλκη της Δωδεκανήσου υπήρξε κόρη της Διώνης Πιπίνου και του εμπόρου Λάμπρου Λαμπίρη αλλά και εγγονή του Ιωάννη Πιπίνου, ενός εκ των σπουδαιότερων εμπόρων σπόγγων της Δωδεκανήσου.

Έζησε τα παιδικά της χρόνια στο αγαπημένο της νησί, ενώ τα δύσκολα χρόνια του Β’ παγκοσμίου βρήκαν εκείνη και τα δύο της αδέρφια, Ηλέκτρα και Γιάννη στη Ρόδο μαζί με τον πατέρα τους, καθώς τόσο η μητέρα Διώνη, όσο και ο μικρότερος αδερφός της Περίανδρος είχαν εγκλωβιστεί στην Αθήνα με την έκρηξη του πολέμου.

Η ένωση της Δωδεκανήσου με την Ελλάδα το 1947 την βρίσκει στη Ρόδο ενώ λίγα χρόνια αργότερα, μετά την ξαφνική απώλεια του πατέρα της αλλά και την έναρξη φοίτησης των αδελφών της στη Σχολή Ναυτικών Δοκίμων στον Πειραιά, η οικογένεια μεταβαίνει στην Αθήνα. Εκεί, μέσα από το συγγενικό της περιβάλλον θα γνωρίσει το μελλοντικό της σύζυγο, τον Αντώνη Αντωνιάδη, ένα νεαρό Κύπριο έμπορο που δραστηριοποιείτο στη Νότια Αφρική και θα αποφασίσει να συμπορευτεί μαζί του. Στη Νότια Ροδεσία (σημερινή Ζιμπάμπουε), όπου και εγκαταστάθηκαν τελικά, απέκτησαν τα τρία από τα τέσσερα παιδιά τους, ενώ το τέταρτο ήρθε στην Κύπρο, όπου είχαν μεταβεί για περισσότερη ασφάλεια λόγω των γεγονότων και των ταραχών, που είχαν στο μεταξύ ξεσπάσει στην Αφρική.

Από την Κύπρο επόμενος σταθμός και οριστική εγκατάσταση στην προσφιλή Ρόδο, όπου μεγάλωσαν τα παιδιά τους, τη Διώνη, τον Θεόδωρο, τη Λουκία και τον Λάμπρο. Είδε χαρές και λύπες, είδε εγγόνια και έφυγε πλήρης ημερών δίπλα στα αγαπημένα της εν ζωή παιδιά το Λαμπράκι της και το Διωνάκι της.

Στο σημείο αυτό, θα ήθελα να λάβω το λόγο ως Σοφία, ως η νύφη της και να μοιραστώ με τον αναγνώστη την προσωπική μου εμπειρία και το λόγο για τον οποίο ένιωσα επιτακτικά μέσα μου την ανάγκη να γράψω το συγκεκριμένο άρθρο.

Από μικρό παιδί που επισκεπτόμουν τη Ρόδο και τη Χάλκη κάθε φορά που έλεγα σε έναν άγνωστο που με ρωτούσε ότι είμαι Χαλκήτισσα μου απαντούσε «οι Χαλκήτισσες είναι οι πιο όμορφες και οι πιο δυναμικές γυναίκες όλης της Δωδεκανήσου». Σήμερα κρίνω ότι δεν θα μπορούσα να βρω χαρακτηριστικότερο παράδειγμα από την Αμαλία Αντωνιάδου που να περιγράφει με απόλυτη ακρίβεια την παραπάνω φράση. Μία καλλονή της εποχής, αλλά και με τα σημερινά δεδομένα, πλασμένη με τα χαρακτηριστικά του τόπου της, το δυναμισμό και την αποφασιστικότητα. Τίποτα δεν ήταν ακατόρθωτο για εκείνη. Τα πάντα μπορούσε να τα πετύχει με την επιμονή, την υπομονή και τη δύναμη που είχε ως άνθρωπος. Η Αμαλία Αντωνιάδου δεν ήταν άλλη μία νύφη του Βούλγαρη, αλλά μία γυναίκα που αποφάσισε η ίδια για τη ζωή της και ακολούθησε το όνειρό της, χαράσσοντας με τον αγαπημένο της σύζυγο το δικό τους δρόμο, ενώ παράλληλα διακρίθηκε για το ταλέντο της στις επιχειρήσεις και ειδικότερα στο εμπόριο.

Περήφανη για την καταγωγή της, μιλώντας μου για την αίγλη του σπογγεμπόρου παππού, εκφραζόταν με απεριόριστη αγαπη για τη Χάλκη που πολύ συχνά αναπολούσε, αλλά και για την Αλιμνιά στην οποία περνούσε τις καλοκαιρινές διακοπές ως παιδί, στα κτήματα του παππού της.

Θυμόταν τους Ιταλούς και τα παιδικά τραγούδια που είχαν μείνει χαραγμένα στη μνήμη της από το δημοτικό, συζητούσε για τα δύσκολα χρόνια του πολέμου, μοιραζοταν ιστορίες της ζωής της, διάβαζε εφημερίδα ανελλιπώς για να ενημερώνεται τακτικά.

Στη δική μου μνήμη η Αμαλία Αντωνιάδου θα μείνει ως μία εικόνα: καθισμένη αναπαυτικά στην αγαπημένη της πολυθρόνα δίπλα στο μεγάλο παράθυρο του καθιστικού, στο ιταλικό της σπίτι στο Νιοχώρι. Μπροστά της ένα σκαλιστό, ξύλινο τραπέζι με μεγάλη επιφάνεια για να φιλοξενεί όλα τα βιβλία και τις εφημερίδες της. Να διαβάζει με ιδιαίτερη προσοχή και κάθε φορά που συναντάει αναφορά για τη Χάλκη, να γυρίζει προς το μέρος μας και να λέει σηκώνοντας το χέρι της για να δώσει ακόμα μεγαλύτερη έμφαση:

Χάλκη περήφανο νησί, κολώνα του Λεβάντε,

το χώμα σου είναι μάλαμα κι η πέτρα σου διαμάντι…

Ήταν ένας άνθρωπος που μπορούσε να διδάξει γενιές με τη ζωή και το ήθος της.

Την Κυριακή στις 27 Ιουλίου 2025 μετά τη λήξη της λειτουργίας θα τελεστεί στο παλαιό νεκροταφείο πόλεως Ρόδου, Άγιος Δημήτριος, το σαρανταήμερο μηνμόσυνο εις μνήμην Αμαλίας Αντωνιάδου.

Σοφία Ηρακλείδου

Ιστορικός – συγγραφέας