Μαρία Καρίκη: Τοξικοί άνθρωποι δίπλα σου…

Rodiaki NewsRoom

Γράφει η Μαρία Καρίκη

Ψυχολόγος, Msc

Οι ανθρώπινες σχέσεις πρωταγωνιστούν στη ζωή του κάθε ατόμου σε όλη τη διαδρομή του και καθορίζουν σε σημαντικό βαθμό αυτό που θα γίνει ως προσωπικότητα. Τα παραδείγματα, τα αντιπαραδείγματα, τα βιώματα, τα τραύματα που σχετίζονται με τους ανθρώπους που αλληλεπιδράσαμε στο παρελθόν ή συνεχίζουμε να αλληλεπιδρούμε και στο παρόν αποτελούν ένα μεγάλο κεφάλαιο προς ανάλυση. Όλα συνεχίζουμε να τα “κουβαλάμε” μέσα μας, όσα χρόνια και να περάσουν. Χωρίς, ωστόσο, αυτό να σημαίνει ότι πρέπει να είμαστε έρμαιά τους...!

Αν είμαστε τυχεροί και έχουμε συναντήσει αξιόλογα άτομα στη ζωή μας, τότε κάποια από τα δικά μας στοιχεία έχουν επηρεαστεί θετικά. Κρατάμε τις αναμνήσεις μας από αυτά τα άτομα, αλλά και τις αξίες, τις αρχές και τα διδάγματα που μας έδωσαν μέσα από τη στάση, τη συμπεριφορά και τα λόγια τους. Είναι οι υγιείς και ισορροπημένες μας σχέσεις, όπου επικρατούσε ο σεβασμός, η εκτίμηση και η αγάπη.

Τι γίνεται, όμως, όταν συναντάς και εκείνους, που καθώς τους γνωρίζεις σε βάθος, συνειδητοποιείς πόσο τοξικοί και κακοποιητικοί είναι απέναντί σου. Αρχικά, μπορεί να σου έδειξαν ένα “καλό” πρόσωπο για τις πρώτες εντυπώσεις. Με τον καιρό, όμως, και ειδικά όταν προκύπτουν διαφωνίες, συγκρούσεις και απαιτήσεις, ανακαλύπτεις και τις υπόλοιπες πτυχές τους εαυτού τους: σε επικρίνουν συνεχώς, σε μειώνουν, σε ειρωνεύονται, σου επιρρίπτουν όλες τις ευθύνες (εκείνοι δεν φταίνε ποτέ για τίποτα), δεν αναγνωρίζουν τίποτα από τα καλά που ενδεχομένως έχεις κάνει σε εκείνους, σε “χαρακτηρίζουν” πολύ εύκολα και εκνευρίζονται μαζί σου με την οποιαδήποτε αφορμή. Στόχος τους είναι να νιώθεις λίγος, ένοχος και γεμάτος αμφιβολίες για τον εαυτό σου. Οτιδήποτε κι αν τους απαντήσεις, δε σε ακούνε, γιατί δεν έχουν ενσυναίσθηση. Ο υπέρμετρος εγωκεντρισμός τους και τα συμπλέγματα που κουβαλούν τους κάνουν και αισθάνονται ανώτεροι από εσένα, με μόνη σωστή τη δική τους εκδοχή.

Ο διάλογος δύσκολα εφαρμόζεται στους τοξικούς ανθρώπους. Ό,τι κι αν πεις δεν έχει και πολύ σημασία. Αφού, έτσι κι αλλιώς, είσαι λάθος πριν πεις οτιδήποτε! Θα καταφέρουν να σε υποτιμήσουν, να σε προσβάλλουν και να σου τονίσουν όλα τα αρνητικά σου σημεία, για να σε κάνουν να αισθανθείς όσο πιο άσχημα γίνεται. Σαν να ικανοποιούνται, σαν να χαίρονται σχεδόν όταν ο απέναντι άνθρωπος μοιάζει να υποφέρει και να δυσανασχετεί με όλες τις κατηγορίες που του αποδίδουν. Μειώνουν την αξία του συνομιλητή τους με οποιονδήποτε τρόπο μπορούν.

Αργά ή γρήγορα θα αποκαλυφθούν οι τοξικοί άνθρωποι γύρω μας. Κι αφού προσπαθήσουμε πολλές φορές να τους απαντήσουμε, να τους εξηγήσουμε χωρίς κανένα αποτέλεσμα, τότε είναι που συνειδητοποιούμε ότι όλη αυτή η προσπάθεια είναι ατέρμονη και ανούσια. Όταν θα ξοδευτούν όλα τα ψυχικά μας αποθέματα, όλη η υπομονή μας, αλλά και όλες οι δικαιολογίες που βρίσκαμε για να μην παραδεχτούμε την τοξικότητα του ατόμου δίπλα μας, τότε είναι που αφυπνιζόμαστε και θέλουμε να “τρέξουμε μακριά”. Βέβαια, δεν ξέρουμε πόση ζημιά έχει γίνει ήδη μέσα μας, αλλά αυτό που σίγουρα ξέρουμε πια είναι ότι δεν θέλουμε άλλο να συναναστρεφόμαστε με ψυχικά κακοποιητικούς για μας ανθρώπους!

Και κάπως έτσι ξεκινάς να αναγνωρίζεις το άγχος, τον θυμό και την αγανάκτηση που σε κυριεύουν κάθε φορά που “πρέπει” να συναναστραφείς με τα τοξικά άτομα της ζωής σου. Προσπαθείς να είναι οι συναντήσεις σας όσο πιο αραιές γίνεται. Κατανοείς πλέον ότι άφηνες τόσο καιρό τον εαυτό σου να θυματοποιείται. Άφηνες τον εαυτό σου να τον χειραγωγούν συναισθηματικά μέχρι να νιώσεις ότι εσύ έχεις κάνει κάτι κακό ή ότι εσύ φταις πάντα για όλα! Θυμάσαι ότι κάθε φορά που διαφωνούσες με αυτά τα άτομα και δεν μπορούσαν με τίποτα να δεχτούν μια άλλη οπτική, ένιωθες ψυχικά εξουθενωμένος γιατί πάλευες να αποδείξεις “ότι δεν είσαι ελέφαντας”...!

Η δύναμη του τοξικού ανθρώπου είναι η επιρροή που ασκεί πάνω σου. Όταν ακόμα μπορεί να σε χειρίζεται συναισθηματικά και να σε επηρεάζει με οποιονδήποτε τρόπο, ακόμα σε “ελέγχει”. Η μόνη λύση είναι να ενδυναμώσεις τον εαυτό σου και να αναγνωρίζεις όλα τα σημάδια και τις συμπεριφορές ψυχικής κακοποίησης προς το πρόσωπό σου. Η αποστασιοποίηση, η σιωπή, η αποφυγή, η τυπική επαφή αποτελούν τις μόνες ασφαλείς μεθόδους για να μην επαναλαμβάνεται εις αεί ο κύκλος της τοξικότητας πάνω σου. Δεν μπορείς να βρεις το δίκιο σου ως προς κάποιον που δεν σε ακούει καν. Δεν μπορείς να εξηγήσεις τα συναισθήματά σου σε κάποιον που δεν έχει ενσυναίσθηση. Δεν μπορείς να αλλάξεις μια τοξική σχέση, αν δεν αναγνωρίσει και το άλλο άτομο τα δικά του λάθη, τις δικές του ευθύνες, αλλά και την κακοποιητική του συμπεριφορά προς εσένα. Το να προσπαθεί ο ένας μόνο δεν οδηγεί πουθενά. Όσο λυπηρό και να ακούγεται, οι τοξικοί άνθρωποι σπάνια αναγνωρίζουν τη δική τους τοξικότητα. Στο δικό τους μυαλό, πρόβλημα έχουν μόνο όλοι οι άλλοι!

Κεντρική φώτο: Shutterstock