Μουσική και δημιουργικότητα

Η μουσική κοντά στον άνθρωπο, στην οικογένεια, στο σχολείο, στην κοινωνία.

Είναι σημαντικό να μεγαλώσουμε έτσι τα παιδιά μας ώστε να γίνουν όσο το δυνατόν πιο δημιουργικά. Η στάση αυτή θα επηρεάσει, σε μεγάλο βαθμό, τις προσεγγίσεις τους απέναντι σε κάθε τι με το οποίο θα καταπιαστούν στη ζωή. Ας δούμε όμως τι σημαίνει δημιουργικότητα. Σημαίνει πρώτα - πρώτα μοναδικότητα. Σημαίνει να μπορείς να αντιμετωπίζεις κάθε πρόβλημα, κάθε γεγονός της ζωής μέσα από τη δική σου προσωπική, μοναδική, οπτική γωνία. Σημαίνει να «παράγεις κάτι καινούριο» σύμφωνα με τις δικές σου δυνατότητες. Δημιουργικότητα σημαίνει «κάνω τα πράγματα με το δικό μου τρόπο». Σημαίνει πως έχω φαντασία που «βλέπει μπροστά». Σημαίνει πως γνωρίζω ότι το να «συμμορφώνομαι» και να «προσαρμόζομαι» στις «υποδείξεις» των άλλων, δεν είναι συνήθως ο πιο σπουδαίος στόχος στη ζωή. Δημιουργικό άτομο είναι, όπως μας λέει ο Ντήερ, «αυτό που έχει την ελευθερία να χρησιμοποιεί τη μοναδικότητά του σε κάθε σκέψη και πράξη, φτάνει να μην εμποδίζει τον άλλο να κάνει το ίδιο πράγμα». Δημιουργικότητα σημαίνει πειραματίζομαι, ρισκάρω, δεν φοβάμαι το λάθος, ούτε τις νέες εμπειρίες. Αντιμετωπίζω κάθε τι χωρίς προκατάληψη. Τα δημιουργικά παιδιά χαρακτηρίζονται από την τάση να κάνουν διαρκώς ερωτήσεις. Δημιουργική σκέψη σημαίνει συνεχείς ερωτήσεις. Τα δημιουργικά παιδιά αγαπούν το παιχνίδι και την εφεύρεση νέων παιχνιδιών και κανόνων. Συχνά χαρακτηρίζονται ως «κλόουν της τάξης» ή ως «μοναχικοί», «αποτραβηγμένοι». Ετικέτες που τους έχουν κολλήσει μη δημιουργικοί άνθρωποι. Η συμμετοχή των παιδιών σε ομαδικές μουσικές διαδικασίες όπου το παιχνίδι, η κίνηση και η δημιουργική επικοινωνία έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο, συμβάλει σε μεγάλο βαθμό στην εκδίπλωση και την καλλιέργεια της μουσικότητάς τους. Έτσι δικαιολογείται γιατί η προσέγγιση της μουσικής από τα πρώτα χρόνια της ζωής θεωρείται σπουδαίος «δρόμος» για τη γενικότερη καλλιέργεια κάθε ατόμου, αλλά και για την ανάπτυξη της δημιουργικότητας, με αποτέλεσμα τη «μεταφορά» αυτής της ικανότητας και σε άλλες δράσεις της ζωής. Κάθε είδος μουσικής δραστηριότητας δίνει χαρά στο δημιουργικό παιδί με αποτέλεσμα η μουσική γνώση να έρχεται αβίαστα. Το δημιουργικό παιδί καθώς συμμετέχει στις ομαδικές μουσικές δραστηριότητες είναι εκείνο που κινείται ή χορεύει χωρίς αναστολές, που «ζει» το ρυθμό, ακόμα κι αν βρίσκεται σε προνηπιακή ηλικία. Ο δάσκαλος ή ο γονιός που θέλει να λειτουργήσει δημιουργικά στο πλαίσιο της μουσικής, θα πρέπει να μην οδηγεί το παιδί ή τα παιδιά του στις λογικές του συναγωνισμού. Για τα παιδιά είναι καλύτερο «να παρακολουθούν τη δική τους πρόοδο, αντί να είναι υποχρεωμένα να ξεπερνούν τους άλλους». Όσον αφορά τώρα το τραγούδι δεν κριτικάρουμε ακόμα κι αν κάποιος τραγουδά φάλτσα. Είναι καλύτερα να έχουμε κάποιον δίπλα μας που τραγουδά «αντί να σωπαίνει επειδή φοβάται το φάλτσο». Μαθαίνουμε καλύτερα μουσική όταν αναπτύσσουμε «ερευνητικές» στάσεις. Ας γνωρίζουμε ότι οι βαθμοί παρεμποδίζουν γενικώς την δημιουργική διαδικασία. Ιδιαίτερα αυτό ισχύει για τις μουσικές δραστηριότητες (ατομικές ή ομαδικές). Επειδή ο δημιουργικός άνθρωπος είναι άνθρωπος της πράξης και όχι της κριτικής, οι βιωματικές μουσικές πρακτικές συμβάλλουν σε μεγάλο βαθμό στην ανάπτυξη της δημιουργικότητας. Τελικά η ανάπτυξη της δημιουργικότητας μέσα από την ενασχόληση με τη μουσική συνοδεύει συνήθως τα άτομα σε όλες τις φάσεις της ζωής. Κι αυτό είναι το σημαντικό. Το ότι δηλαδή η δημιουργικότητα που αναπτύσσεται στα πλαίσια των μουσικών δράσεων, μεταφέρεται και σε άλλες δράσεις και καταστάσεις της καθημερινότητας. *Γράφει ο Γιώργος Σακελλαρίδης Διδάκτορας Μουσικής Παιδαγωγικής και Διευθυντής Χορωδιών