«Κλείδωσαν» οι αλλαγές για τις διαθήκες

Rodiaki NewsRoom

Μια στροφή πριν από την ολοκλήρωση του έργου της βρίσκεται η ομάδα εργασίας του υπουργείου Δικαιοσύνης που επιμελείται μια από τις σημαντικότερες νομοθετικές παρεμβάσεις των τελευταίων δεκαετιών, αλλάζοντας ριζικά το τοπίο του κληρονομικού δικαίου έπειτα από 80 ολόκληρα χρόνια.

Το αρχικό πλάνο ήθελε τις τελικές διατάξεις να παραδίδονται στο υπουργείο στο τέλος Ιουνίου, αλλά, όπως εξηγεί ο υφυπουργός Δικαιοσύνης Ιωάννης Μπούγας, «θα καθυστερήσει και θα κατατεθεί το πακέτο των διατάξεων εντός Σεπτεμβρίου, γιατί προέκυψαν ζητήματα που πρέπει να δει η επιτροπή με μεγαλύτερη λεπτομέρεια».

Το σχέδιο νόμου αναμένεται να προχωρήσει γρήγορα, καθώς ήδη με τις αλλαγές στον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, που θα ψηφιστεί μέσα στο καλοκαίρι, οι διαθήκες περνούν στην ψηφιακή εποχή, αφού έρχεται το «Μητρώο αδημοσίευτων διαθηκών», που θα διαχειρίζεται ο Συμβολαιογραφικός Σύλλογος και θα δημοσιεύονται όλες οι διαθήκες (ιδιόχειρες, μυστικές και δημόσιες) χωρίς να αποκαλύπτεται το περιεχόμενό τους, τηρώντας όλες τις απαραίτητες εγγυήσεις μυστικότητας.

Η νομοπαρασκευαστική επιτροπή εργάζεται εντατικά με στόχο να έχει ολοκληρώσει τις διατάξεις του σχεδίου νόμου μέχρι τις αρχές Σεπτεμβρίου, αφού η κυβέρνηση επιδιώκει να δώσει αρκετό χρόνο σε πολίτες, δικηγόρους και κοινωνικούς φορείς να εκφράσουν τις απόψεις τους κατά τη διαβούλευση.

Πληροφορίες της «Κ» αναφέρουν ότι έχει «κλειδώσει» το πεδίο των διαθηκών, που αφορά και το μεγαλύτερο μέρος των πολιτών, με την επιτροπή να καταλήγει οριστικά στη διατήρηση των ιδιόγραφων – ιδιόχειρων διαθηκών, ενώ παράλληλα φέρεται να έχει καταλήξει και ως προς τα βήματα που απαιτούνται μέχρι και τη δημοσίευση. Η κατάθεση των ιδιόγραφων διαθηκών θα γίνεται σε συμβολαιογράφο από τον ίδιο τον διαθέτη και όχι μέσω τρίτου προσώπου.

Πρόκειται για μια από τις σημαντικότερες νομοθετικές παρεμβάσεις των τελευταίων δεκαετιών, καθώς αλλάζει ριζικά το τοπίο του κληρονομικού δικαίου έπειτα από 80 ολόκληρα χρόνια.

Στην περίπτωση που στη διαθήκη περιλαμβάνονται εξωτικοί κληρονόμοι, δηλαδή πρόσωπα που δεν είναι συγγενείς του διαθέτη, η επιτροπή θέτει ως δικλίδα ασφαλείας τη διενέργεια γραφολογικής πραγματογνωμοσύνης. Όλες οι διαθήκες θα δημοσιεύονται πλέον από τους συμβολαιογράφους και όχι από τα δικαστήρια, σε μια προσπάθεια αποσυμφόρησης της Δικαιοσύνης. Σημειώνεται ότι σήμερα, από τη στιγμή της κατάθεσης της αίτησης για δημοσίευση μιας διαθήκης έως τη δημοσίευσή της απαιτούνται περίπου 300 ημέρες, χρόνος που με την αλλαγή αυτή θα μειωθεί στις 7 ημέρες.

Ανάρτηση στην πλατφόρμα

Στην πλατφόρμα, η δημιουργία και λειτουργία της οποίας περιλαμβάνεται στις αλλαγές του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας και όχι σε αυτές του κληρονομικού δικαίου, θα εισέρχεται και θα αναρτά τη διαθήκη ο συμβολαιογράφος, και με τον θάνατο του κληρονομουμένου η πλατφόρμα θα δίνει τον κατάλληλο κωδικό ώστε να ανοίγει το αρχείο και να μπορεί να προβεί στη δημοσίευση της διαθήκης.

Αυτή την περίοδο, η αρμόδια επιτροπή υπό τον καθηγητή Απόστολο Γεωργιάδη φαίνεται πως βρίσκεται στη συγγραφή των διατάξεων για τις κληρονομικές συμβάσεις, ενός θεσμού που μπαίνει για πρώτη φορά στο κάδρο των συζητήσεων, αφού μέχρι σήμερα το ελληνικό κληρονομικό δίκαιο τις αντιμετωπίζει με «δυσπιστία».

Η κληρονομική σύμβαση αποτελεί μια συμφωνία ανάμεσα σε κάποιον που επιθυμεί να ρυθμίσει την τύχη της περιουσίας του μετά θάνατον και σε ένα ή περισσότερα πρόσωπα που θα την κληρονομήσουν. Μέσω αυτής καθορίζονται με σαφήνεια οι όροι και οι συνθήκες της μελλοντικής διανομής. Παρότι πρόκειται για μια πρακτική που εφαρμόζεται ευρέως σε πολλές χώρες του εξωτερικού, στην Ελλάδα παραμένει νομικά απαγορευμένη.

Στην πράξη, μια κληρονομική σύμβαση προϋποθέτει συμφωνία όλων των μερών, περιορίζει μελλοντικές αλλαγές και μειώνει τον κίνδυνο αντιδικιών. Μια τέτοια αλλαγή θα λειτουργούσε θετικά σε περιπτώσεις ύπαρξης επιχειρήσεων, αφού μεταξύ άλλων μελετάται η ελεύθερη διάθεση άυλων περιουσιακών στοιχείων, όπως είναι τα εμπορικά σήματα και τα πνευματικά δικαιώματα. Ωστόσο, εξαιτίας της ιδιομορφίας αυτών των συμβάσεων, η επιτροπή φέρεται να έχει καταλήξει πως η σύναψη της σύμβασης αλλά και μια πιθανή ανάκλησή της θα γίνεται αποκλειστικά με συμβολαιογραφικό έγγραφο, που θα λειτουργήσει ως μηχανισμός ασφαλείας.

Στα ζητήματα που καλείται να αντιμετωπίσει η ομάδα εργασίας είναι και το τι θα συμβαίνει στην περίπτωση που δεν υπάρχει διαθήκη. Αρμόδια πηγή αναφέρει πως αναμένεται να προβλεφθεί για πρώτη φορά με ρητή διάταξη ότι ο επιζών σύντροφος με σύμφωνο συμβίωσης εξομοιώνεται πλήρως με τον σύζυγο από γάμο στις περιπτώσεις εκείνες που ο κληρονομούμενος δεν άφησε διαθήκη, ενώ δεν καταργούνται τα κληρονομικά δικαιώματα των γονέων και οι τάξεις – ρίζες στη διαδοχή των κληρονομικών δικαιωμάτων.

Στο «τραπέζι» βρίσκονται ακόμα και προτάσεις σχετικά με την αύξηση του μεριδίου του συζύγου ή συντρόφου στην εξ αδιαθέτου διαδοχή, ενώ σε περίπτωση που έχει κατατεθεί αγωγή διαζυγίου για βάσιμο λόγο πριν από τον θάνατο του κληρονομουμένου ή έχει μεσολαβήσει λύση του συμφώνου συμβίωσης, ο επιζών σύζυγος ή σύντροφος θα αποκλείεται από το μοίρασμα της περιουσίας του διαθέτη.

«Γρίφος» παραμένει η αντιμετώπιση των προσώπων που βρίσκονταν σε ελεύθερη σχέση με τον κληρονομούμενο, με τα μέλη της ομάδας εργασίας να εξετάζουν τη θέσπιση ρύθμισης κατά την οποία το επιζών μέλος της ελεύθερης σχέσης θα μπορεί για κάποιο διάστημα να κάνει χρήση της οικοσκευής ή του σπιτιού που διέμεναν.

Φροντιστές ηλικιωμένων

Τέλος, υπό εξέταση βρίσκεται η αναγνώριση δικαιωμάτων σε φροντιστές ηλικιωμένων, οπότε εξετάζεται η πιθανότητα ο κληρονομούμενος να καταλείπει κάποιο αντάλλαγμα σε περιπτώσεις που υπάρχει αποδεδειγμένη φροντίδα χωρίς ανταλλάγματα από τον φροντιστή. Πρόκειται για μία από τις ρυθμίσεις που έχει προκαλέσει «πονοκέφαλο» στην επιτροπή, αφού πρέπει να διαμορφωθεί κατά τρόπο τέτοιο που δεν θα προκαλέσει επιπλέον δικαστικές διενέξεις.

Πηγή: kathimerini.gr