Γιάννης Περίδης: Ο γελαστός καβοδέτης της Ρόδου που δένει τον… κόσμο με τη θάλασσα

Βαρβάρα Μπογδάνου

Η «Ροδιακή» φιλοξενεί σήμερα μία συνέντευξη με έναν από τους… σιωπηλούς αυτούς ήρωες του λιμανιού

Περιμένουν στην άκρη του λιμανιού μέρα, νύχτα, χειμώνα, καλοκαίρι και κάθε φορά που ένα πλοίο πλησιάζει, είναι οι πρώτοι που το υποδέχονται για να το βοηθήσουν να δέσει με ασφάλεια. Ξέρουν πότε να τραβήξουν και πότε να χαλαρώσουν, πότε να δέσουν και πότε να λύσουν τα σχοινιά κάθε πλοίου, τους κάβους όπως λέγονται στη ναυτική γλώσσα.

Δεν είναι άλλοι από τους καβοδέτες, που υποδέχονται ακούραστα τα πλοία όταν φτάνουν από τα μακρινά τους ταξίδια, περνώντας τους κάβους στη δέστρα και αφήνοντάς τους ξανά ελεύθερους, όταν ακουστεί η σφυρίχτρα της αναχώρησης…

Για τον καβοδέτη, κάθε κάβος είναι και μια ιστορία. Κάθε φορά που τον τοποθετεί στη δέστρα, δημιουργεί ένα δεσμό ανάμεσα στο πλοίο και το λιμάνι, ανάμεσα στον άνθρωπο και τη θάλασσα. Κάθε φορά που ένα καράβι «δένει» ή σηκώνει άγκυρα, η σφραγίδα τους μένει εκεί, στον κάβο που δέθηκε σωστά, στην ασφάλεια που εξασφαλίστηκε για μία ακόμα φορά…

Οι καβοδέτες είναι στην ουσία οι σιωπηλοί ήρωες του λιμανιού. Με τα σκληραγωγημένα χέρια τους γράφουν την ιστορία κάθε προσέγγισης και κάθε αναχώρησης. Κι αν ποτέ τους ρωτήσεις τι είναι η δουλειά τους, θα σου πουν απλά: "Δένουμε κάβους." Κι όμως, στην πραγματικότητα, δένουν τον κόσμο με τη θάλασσα.

Ένας από αυτούς τους ανθρώπους είναι και ο συμπατριώτης μας Γιάννης Περίδης που «μιλά» στη «Ροδιακή» για το επάγγελμά του και περιγράφει πως γίνεται η καβοδεσία. Για πολλά χρόνια μέλος στο Δ.Σ του Σωματείου, εκπρόσωπος του στην Ομοσπονδία Φορτοεκφορτωτών Ελλάδος καθώς και εκπρόσωπος του Σωματείου στο Εργατικό Κέντρο Ρόδου, μας έδωσε πολλές και ενδιαφέρουσες πληροφορίες, σε μία συνάντηση που έγινε ένα απόγευμα στο εμπορικό λιμάνι.

Ακολουθεί η συνέντευξή του:

Κύριε Περίδη είστε καβοδέτης. Πείτε μας λίγα λόγια για το επάγγελμά σας, που είναι μάλλον σπάνιο αλλά και ιδιόρρυθμο. Τι ακριβώς κάνετε;

Εργάζομαι στο λιμάνι της Ρόδου από το 1995 στο οποίο υπάρχει το σωματείο φορτοεκφορτωτών λιμένος Ρόδου «Άγιος Νικόλαος». Ιδρύθηκε το 1948 μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, υπάρχει πολλά χρόνια και είχε φτάσει ακόμα και τα 210 μέλη. Παλιά όλα τα εμπορεύματα έρχονταν με τα καράβια έμπαιναν μέσα στο τελωνείο και γινόταν από εκεί η διανομή όπως τα φρούτα κ.λπ.. Υπήρχαν πολλοί εργάτες. Σιγά – σιγά όμως η δουλειά μειώθηκε…

Εμείς είμαστε υπεύθυνοι στο τουριστικό λιμάνι στο οποίο βρίσκονται τα κρουαζιερόπλοια και αυτά τα πλοία που πάνε στην Τουρκία. Είμαστε υπεύθυνοι για το εμπορικό λιμάνι στο οποίο βρίσκονται τα επιβατηγά πλοία και όσα μεταφέρουν εμπορεύματα, είμαστε υπεύθυνοι για την Κολώνα με τις θαλαμηγούς, υπεύθυνοι για το λιμάνι της Λάρδου ενώ στον τομέα αρμοδιότητάς μας είναι και το λιμάνι της Καμείρου Σκάλας. Είναι χώροι δικής μας ευθύνης όπως και το λιμάνι του Μανδρακίου.

Λόγω έλλειψης προσωπικού κάνουμε την καβοδεσία στα τρία βασικά λιμάνια, τουριστικό, εμπορικό και Κολώνα. Σήμερα είμαστε 20 άτομα στο σωματείο. Να ξέρετε ότι δεν έχουμε μισθό. Πληρωνόμαστε από τα καράβια και από τις μάντρες που φέρνουν οικοδομικά υλικά. Τα καράβια μας πληρώνουν για την καβοδεσία μέσω των πρακτόρων και οι μάντρες για τη φορτοεκφόρτωση. Έχουμε τιμοκατάλογο ανάλογα με τους κόρους του κάθε πλοίου, χρεώνουμε την καβοδεσία και έχουμε ένα τιμολόγιο παροχής υπηρεσιών.

Κόβουμε ένα τιμολόγιο, τα μισά χρήματα τα μοιραζόμαστε όλοι εξίσου γιατί είμαστε ισότιμα μέλη όλοι στο σωματείο και με τα άλλα πληρώνουμε την ασφάλισή μας στον ΕΦΚΑ, καθώς είμαστε απαλλαγμένοι από ΦΠΑ. Εξυπηρετούμε επίσης και τα κρουαζιερόπλοια.

Έχετε ειδική άδεια με την οποία μπορείτε να εργαστείτε σε όλα τα λιμάνια της χώρας αν δεν κάνω λάθος…

Έχουμε πάρει το δικαίωμα της καβοδεσίας από το 2003 σε όλα τα λιμάνια. Σε όποια λιμάνια υπάρχουν σωματεία είναι υποχρεωμένες οι εταιρείες να χρησιμοποιούν τους φορτοεκφορτωτές μέλη τους. Υπάρχουν άδειες δύο κατηγοριών: φορτοεκφορτωτής τύπου Α και τύπου Β. Αυτή την άδεια για να την πάρει κάποιος πρέπει να εργαστεί στο λιμάνι περίπου 2 χρόνια να πάρει ένσημα, να κάνει και σεμινάριο και στη συνέχεια παίρνει την άδεια τύπου Β. με αυτήν μπορεί να εργαστεί σε κάθε λιμάνι της Ελλάδας. Δεν μπορούν οι εταιρείες να πάρουν δικούς τους εργάτες για να κάνουν την καβοδεσία. Υποχρεωτικά πρέπει να έρθουν σε εμάς. Υπάρχουν 4.000 πιστοποιημένοι φορτοεκφορτωτές που μπορούν να δουλέψουν σε κάθε λιμάνι της χώρας. Όλοι είμαστε εγγεγραμμένοι στο Εθνικό Μητρώο Φορτοεκφορτωτών (Ε.Μ.Φ.) που τηρείται στο υπουργείο Εργασίας.

Η εργασία μας μέχρι το 2010 ήταν αρκετή και προερχόταν από τον χώρο της οικοδομής λόγω της άνθησης της. Είχαμε πολύ εισόδημα από εκεί. Στη συνέχεια τα πράγματα άλλαξαν και σχεδόν το 80% των εσόδων προέρχεται πλέον από τις καβοδεσίες, και κυρίως από τα κρουαζιερόπλοια.

Το καλοκαίρι, ο μισθός μας είναι αυξημένος και τον χειμώνα μειωμένος, δεν έχουμε σταθερό μισθό.

Πώς δουλεύετε όταν έρχονται τα πλοία;

Κάθε καράβι που έρχεται στο λιμάνι πρέπει να πάει σε μία συγκεκριμένη θέση. Στο εμπορικό λιμάνι που είμαστε τώρα, ο καπετάνιος έχει επικοινωνία με το λιμεναρχείο και οι λιμενικοί του λένε ποιες θέσεις είναι άδειες για να αγκυροβολήσει.

Έρχεται το πλοίο κοντά, ρίχνει την άγκυρά του και μετά πρέπει να ρίξει τα σχοινιά του. Αυτά τα σχοινιά λέγονται κάβοι στη ναυτική γλώσσα. Εμείς αναλαμβάνουμε αυτά τα σχοινιά και τα βάζουμε στη δέστρα ή μπίντα, όπως τη λέμε εμείς. Το σχοινί έχει στην άκρη του μία θηλιά, τη βάζουμε μέσα και μετά το τεντώνουν από το πλοίο. Επειδή όμως αυτά τα σχοινιά είναι χοντρά, μπροστά από αυτό το σχοινί είναι δεμένο ένα μικρότερο σχοινί πιο λεπτό, που λέγεται βιλάι και το οποίο καταλήγει σε ένα μπαλάκι που είναι βαρύ και είναι από μέταλλο.

Αυτό το μικρό σχοινί μας το ρίχνει κάποιος ναύτης από το καράβι έρχεται στο έδαφος, το παίρνουμε και το τραβάμε συνεχώς φέρνοντάς το κοντά μας ώστε να πιάσουμε τη θηλιά του κάβου και να τη βάλουμε στη δέστρα.

Έτσι γίνεται το δέσιμο του καραβιού. Το κάθε καράβι ανάλογα με το σημείο στο οποίο θα μπει έχει ορισμένα σχοινιά. Κάποια σχοινιά μπαίνουν και στην πλώρη και στην πρύμνη. Αυτό το κρίνει ο κάθε καπετάνιος ανάλογα με τον καιρό. Αν είναι χειμώνας και υπάρχει αέρας, μπορεί να βάλει μέχρι και οχτώ ή εννιά σχοινιά για να συγκρατήσει το καράβι και να μην το παρασύρει ο αέρας.

Τα πλοία μπορεί να έρθουν και να φύγουν μετά από λίγο ή να φύγουν μετά από πολλές ώρες. Περίπου ένα τέταρτο πριν φύγει το πλοίο λασκάρει τα σχοινιά, τους κάβους του και εκείνη την ώρα εμείς είμαστε εκεί στη δέστρα (έχει αναλάβει ο καθένας μας μία δέστρα) και βγάζουμε το σχοινί του πλοίου. Αυτό γίνεται σταδιακά ανάλογα με την εντολή του καπετάνιου.

Χρειάζεται μεγάλη προσοχή εκείνη την ώρα, για να κυλήσουν όλα ομαλά και να μην γίνει κάποιο ατύχημα, δε συμφωνείτε;

Όλοι συντονιζόμαστε και εμείς οι καβοδέτες παρακολουθούμε τις κινήσεις των καραβιών. Επίσης θέλει πολύ προσοχή και στο δέσιμο. Κυρίως όταν είναι χειμώνας έχει αέρα και βρέχει. Εμείς φοράμε ειδικά παπούτσια με σίδερο που είναι βαριά, επίσης φοράμε αδιάβροχο και φοράμε πολλά ρούχα γιατί κάνει κρύο. Έχουμε δηλαδή βάρος επάνω μας.

Στην περίπτωση που το πλοίο ρίξει το σχοινί και γλιστρήσουμε ή πέσουμε μέσα στο νερό είναι δύσκολο να βγούμε μετά στην επιφάνεια, λόγω του βάρους. Αν είσαι μπροστά εκεί που είναι η γέφυρα του καραβιού και πέσεις μέσα και λειτουργεί η προπέλα δεν υπάρχει περίπτωση να σωθείς… Υπήρξαν κάποιες άσχημες στιγμές, κατά τις οποίες σημειώθηκαν μικροατυχήματα αλλά ευτυχώς χωρίς σοβαρούς τραυματισμούς.

Φοράτε λοιπόν ειδική στολή…

Εμείς έχουμε στολή καβοδεσίας, έχουμε παπούτσια τα οποία είναι βαριά γιατί όπως είπαμε είναι με σίδερο και δε γλιστράνε. Έχουμε ειδικό παντελόνι για το χειμώνα αδιάβροχο και επίσης το χειμώνα μπουφάν που μας το παρέχει η υπηρεσία και φοράμε και κράνος. Το καλοκαίρι έχουμε και γιλέκο φοσφοριζέ το οποίο γράφει «Υπηρεσία Λιμανιού» και φοράμε και όλα τα υπόλοιπα.

Πάντα υπάρχει και ένας λιμενικός όταν έρχονται και όταν φεύγουν τα καράβια, έχουμε πολύ καλή συνεργασία μαζί τους, είμαστε όλοι συνάδελφοι.

Θα ήθελα επίσης να αναφέρω ότι στην άφιξη και στην αναχώρηση των κρουαζιερόπλοιων υπάρχει και πλοηγός που βρίσκεται στην προβλήτα και επικοινωνεί με τον καπετάνιο και συντονίζουν μαζί την πρόσδεση του πλοίου στο λιμάνι. Στα μεγάλα κρουαζιερόπλοια μπορούν να χρησιμοποιηθούν και ρυμουλκά, ένα στην πλώρη και ένα στην πρύμνη και στην άφιξη και στην αναχώρηση του πλοίου. Παίρνει το κάθε ρυμουλκό από έναν κάβο και τραβάνε το κρουαζιερόπλοιο. Τα κρουαζιερόπλοια συνήθως αναχωρούν την ίδια μέρα από τις 5 το απόγευμα και μετά μέχρι και τη 1 τα ξημερώματα. Ορισμένα διανυκτερεύουν μια βραδιά και φεύγουν την άλλη μέρα.

Και πώς εργάζεστε, φυσικά έχετε βάρδιες…

Έχουμε βάρδιες και είναι τρεις. Από 6 το πρωί έως 2 το μεσημέρι, από 2 έως 7 το βράδυ και η τελευταία από 7 έως 6 το πρωί. Η κάθε βάρδια έχει τρία άτομα. Η απογευματινή βάρδια το καλοκαίρι έχει τα περισσότερα καράβια και έχει την πιο πολλή δουλειά. Είναι τα πλοία που φεύγουν για την Τουρκία, αυτά που έρχονται από τη Σύμη και τα κρουαζιερόπλοια. Οι άλλες βάρδιες έχουν λιγότερα πλοία.

Κάθε ένας έχει τη βάρδια του. Όταν έρχονται τα κρουαζιερόπλοια συνήθως το πρωί, από τις 5.30 μέχρι τις 8 μπαίνουν μέσα στο λιμάνι και εμείς τα δένουμε. Μάλιστα έχουν περισσότερους κάβους, είναι συνήθως από 14 μέχρι 16 και 18 καμιά φορά. Βάζουν στις δύο πλευρές και βάζουν και στο κέντρο. Στην περίπτωση αυτή χρησιμοποιούμε και το κλαρκ γιατί είναι και η απόσταση μακρινή αλλά είναι και βαριοί οι κάβοι. Τους μεταφέρουμε λοιπόν με το κλαρκ και δένουμε το πλοίο.

Εκεί χρειάζονται περισσότερα άτομα δηλαδή τέσσερα. Τα μεγάλα κρουαζιερόπλοια έχουν χοντρούς κάβους και πέρα από το ότι είναι πιο βαριοί δεν μπορείς να τους πιάσεις εύκολα με τα χέρια και αν βραχούν έχουν ακόμα μεγαλύτερο βάρος.

Όταν το σχοινί ακουμπήσει το έδαφος και πρέπει να το μεταφέρεις είναι ακόμα πιο δύσκολο και θέλει περισσότερη προσπάθεια. Εμείς από την εμπειρία μας και τη συνεργασία που έχουμε τα καταφέρνουμε.

Απ΄ ό,τι κατάλαβα δεν έχετε ούτε Κυριακές ούτε γιορτές, μέρα, νύχτα όποτε έρχεται καράβι πρέπει να είστε εκεί στο λιμάνι…

Ακριβώς… πρέπει να είμαστε στο λιμάνι για να υποδεχτούμε το καράβι με κάθε καιρό. Γνωρίζουμε πότε έρχονται τα καράβια έχουμε συνεργασία με το λιμεναρχείο το οποίο κάθε εβδομάδα βγάζει ένα πρόγραμμα και μπορούμε από εκεί να πληροφορηθούμε τις ώρες άφιξης και αναχώρησης των καραβιών.

Έχουμε συνεργασία και με τους κατά τόπους πράκτορες, γιατί και αυτοί έχουν δικά τους άτομα που είναι πάντα εκεί όταν έρχεται και όταν φεύγει το καράβι. Πάντα όταν έρχεται ένα καράβι, είναι παρόντες οι λιμενικοί, οι καβοδέτες και οι πράκτορες του και συνεργαζόμαστε όλοι μαζί για να εξυπηρετήσουμε το καράβι. Υπάρχει πλήρης συνεργασία με όλους , όλοι γνωριζόμαστε, είμαστε όλοι μία οικογένεια. Ο στόχος μας είναι να είμαστε σωστοί στην εργασία μας.

Οι υποδομές του λιμανιού βοηθούν στη δουλειά σας;

Για τις υποδομές έχουμε μιλήσει πολλές φορές με το Λιμενικό Ταμείο, κάποια πράγματα έχουν γίνει, όπως για παράδειγμα τα μπαλόνια που τοποθετήθηκαν και αυτό είναι πολύ θετικό. Στο λιμάνι έγιναν κάποιες σημαντικές παρεμβάσεις όπως παλαιότερα στην Ακαντιά επί Χατζή Χατζηευθυμίου εκεί όπου βρισκόταν η ΑΓΕΤ Ηρακλής. Εκεί υπήρχαν τα σιλό και επειδή ήθελε να αναβαθμίσει την περιοχή τα απομάκρυνε. Έτσι μεγάλωσε ο χώρος. Αλλά και όλοι οι δήμαρχοι και οι πρόεδροί του, κάνουν έργο και συνεχώς προσπαθούν για την αναβάθμισή του.

Ένα άλλο θέμα που λύθηκε ήταν ο φωτισμός που ήταν ελλιπής. Ειδικά τον χειμώνα ήταν σκοτεινά, τώρα είναι καλύτερα τα πράγματα γιατί χρειάζεται καλός φωτισμός ώστε να εξυπηρετούνται σωστά τα πλοία που έρχονται. Ό,τι γίνει καλό είναι.

Μπορούμε να πούμε ότι το επάγγελμα του καβοδέτη είναι δύσκολο και επικίνδυνο και δεν είναι για όλους;

Φυσικά αυτό μπορούμε να το πούμε γιατί απαιτεί ταχύτητα, δύναμη, ευελιξία και ειδικά μεγάλη προσοχή, γιατί μπορεί να γίνει κάποιο ατύχημα. Χρειάζεται και συνέπεια δηλαδή όλοι οι καβοδέτες να είναι εκεί όταν έρχεται το καράβι. Εμείς εδώ ξέρουμε ποιες ώρες έρχεται το καράβι και υπάρχει μία ευελιξία στο ωράριο στο οποίο έχουμε συμφωνήσει εμείς ως καβοδέτες και ενημερώνουμε πάντα το λιμεναρχείο.

Το επάγγελμά μας είναι όντως δύσκολο και επικίνδυνο αλλά παράλληλα και ενδιαφέρον με πολλές εμπειρίες.