Κίναρος, το άγνωστο νησάκι στην “καρδιά” του Αιγαίου

Του Γ. Λεκάκη συγγραφέα και λαογράφου Ο Κίναρος (ή Κύναρος) της Λέρου είναι ένα “άγνωστο” νησάκι στην καρδιά του Αιγαίου, μεταξύ Αμοργού-Καλύμνου-Λέρου (1). Η ελάσσων αυτή νήσος κείται 10 μίλλια Α-ΒΑ του ακρωτηρίου Κρίκελος της ανατολικής εσχατιάς της Αμοργού και 28,5 μίλια Δ της ΒΔ εσχατιάς της Καλύμνου. Χρειάζεται κανείς 3,5 ώρες από την Κάλυμνο για να φθάσει εδώ με σχετικά ταχύπλοο σκαρί, αφού απέχει 40 ν. μίλια απ’ το λιμάνι της μεγαλονήσου των σφουγγαράδων. Η Κίναρος, μαζί με τα νησίδια Γλάρος, Μαύρα και Λέβιθα, αποτελούν την νησαία συστάδα των Λεβίθων, των Ανατολικών Σποράδων. Η νησοσυστάδα υπάγεται διοικητικώς στα Δωδεκάνησα, αν και γεωγραφικώς ανήκει στις Κυκλάδες!.. Παλαιότερα ανήκε στην κοινότητα Αμφιάλης Αμοργού. Είναι η δυτικότατη νησαία συστάς των Δωδεκανήσων. Από δε την νησίδα Λιαντή η συστάς των Λεβίθων απέχει 6 μίλια. Η Κίναρος έχει έκτασει 5,14-5,5 τ. χλμ. Το έδαφος της είναι τραχύ και βουνώδες. «Σκληρά, άκαρπο και το φυτεύεσθαι κακήν», λέει γι’ αυτήν ο Πλούταρχος! Η υψηλοτέρα κορυφή επ’ αυτού αγγίζει μόλις τα 320-346,5 μ. ενώ το μέσο υψόμετρο της νήσου είναι τα 60μ. Το βορειότερο άκρο της είναι το Λιανό και το νοτιότερο το Κάστρο. Την Κίναρο την απαντάμε με το ίδιο όνομα από την αρχαιότητα εως σήμερα! Ισως την ονομασία του να την έλκει από την κινάρα (ή κυνάρα) που είναι άλλη ονομασία της αγκινάρας (2). Μοναδικός οικισμός της ευρίσκεται στο μέσον της Β’ ακτογραμμής της νήσου. Κάποτε έμεναν σε αυτό περίπου 20 οικογένειες! Επί Οθωμανοκρατίας είχαν μείνει ήδη 8 οικογένειες επ’ αυτού. Στις αρχές του 20ού αι. μόνοι κάτοικοι της νήσου ήσαν λίγοι ποιμένες. Στην απογραφή του 1951 μετρήθηκαν εδώ πάνω 12 κάτοικοι. «Οταν η Ελλάδα είχε πληθυσμό 2,5 εκατομμύρια, στο νησί ζούσαν 8 οικογένειες. Τώρα που έχει πληθυσμό 10 εκατομμύρια, ζει μόνο μία», μας είπε με παράπονο ο κ. Μικές. Πράγματι, το 2007-2009 κατοικούσε μόνον ένα ζευγάρι ανθρώπων, ο κ. Νομικός (Μικές) Κατσοτούρχης και η σύζυγός του Ειρήνη (Ρηνιώ) με τα ζώα τους. Ασχολούνταν με την κτηνοτροφία και το ψάρεμα. Επικοινωνούν με τον “έξω κόσμο” με δορυφορικό τηλέφωνο. Το καλοκαίρι βέβαια, ένεκα των ψαράδων, που προσεγγίζουν τον ύφορμο Πνιγός της νοτίου ακτής της, ο πληθυσμός του αυξάνεται, αλλά παροδικά και περιστασιακά και πάντως όχι θεαματικά... Ενας ναΐσκος που υπάρχει στο νησίδιο, έχει υπέρθυρο που μας θυμίζει την χρονολογία κτίσεως του: 1η Αυγούστου 1878. Το 1933 αποβιβάσθηκε στο νησίο μια διλοχία του ιταλικού στρατού, ίνα την καταλάβει, δήθεν, ως τμήμα της Δωδεκανήσου. Το υπουργείο Εξωτερικών της Ελλάδος έκανε σκληρότατο διάβημα, θεωρώντας ακατανόητη αυτήν την διεκδίκηση, και η διλοχία αναγκάσθηκε να υποχωρήσει και να εγκαταλείψει την Κίναρο... Πάνω απ’ το ουράνιο σώμα του νησιού, όμως, πέρασαν τα τουρκικά αεροπλάνα με τις παραβιάσεις του Ιανουαρίου του 2007. Και περνούν κάθε τόσο. Μα οι ειδήσεις της Κίναρου δεν φθάνουν στην Αθήνα... Μοναδικό μέσον επικοινωνίας ένας τρεχαντήρι, του Κ. Χάλαρη, το οποίο έκανε επιδοτούμενο δρομολόγιο κάθε 15 ημέρες. «Κι αν αρρωστήσετε;» τους ρωτάμε. «Δεν αρρωσταίνουμε!» μας απαντούν, ορθά, κοφτά, καθαρά και ξάστερα. «Η παρουσία ανθρώπων στα μικρονήσια είναι πολύτιμη και όσοι μένουν εκεί είναι ήρωες», μας είπε ο τ. ναύαρχος Νίκος Φωστιέρης, δήμαρχος Αμοργού. ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ: (1) πλ. 36ο 58,5’ Β και μήκ. 26ο 18,5’ Αν. κατά τον αγγλ. χάρτη 872 “Kalimno to Rhodos”. (2) Σχετικό τοπωνύμιο και μιας άλλης νησίδος, της Κυνάρας (αγγλ. Kynira), στα Α της Θάσου. Το άρθρο του δημοσιεύτηκε στην ελληνική εφημερίδα “Ελευθερία” του Λονδίνου