Ο Νίκος Καζαντζάκης του Σμαραγδή

Rodiaki NewsRoom

Της
Μαίρης Παπανδρέου

Επική η ταινία του Σμαραγδή, που καθηλώνει και προβάλλει διεθνώς την πνευματικότητα της Ελλάδας μέσα από το Έργο του Νίκου Καζαντζάκη, ο οποίος έχει αναγνωριστεί από την παγκόσμια καλλιεργημένη κοινότητα ως ο μεγαλύτερος Έλληνας Φιλόσοφος του 20ου αιώνα, ενώ ταυτόχρονα, προβάλλει με μοναδικό τρόπο, τις ομορφιές της Ελλάδας παρουσιάζοντάς την ως «επίγειο Παράδεισο».

Είναι τουλάχιστον απογοητευτικό, που λίγοι «ενήλικες» παρακολούθησαν την εξαιρετική παράσταση το απόγευμα του περασμένου Σαββάτου. Ευτυχώς, έχομε καλλιεργημένους εκπαιδευτικούς, με ευρύτητα πνεύματος, που πήγαν μαζί με τους μαθητές και μαθήτριές τους να δουν το μνημειώδες έργο, που έχει ‘σπάσει τα ταμεία των κινηματογράφων’ στο εξωτερικό. Είμαι σίγουρη, πως θα ακολούθησε πολύωρη συζήτηση, προς όφελος της μόρφωσης και της καλλιέργειας αυτών των τυχερών παιδιών, που έχουν δασκάλους/δασκάλες αυτού του πνευματικού ύψους, ήθους και ωριμότητας.

Ο Σμαραγδής, με αριστοτεχνικό, καλλιτεχνικό τρόπο και ιδιαίτερη ευαισθησία, δεν «ξεδιπλώνει» μόνον τη ζωή και το έργο του μεγάλου Καζαντζάκη, αλλά δίνει και σημαντικά ιστορικά στοιχεία για τις τραγικές συνθήκες μέσα από τις οποίες μεγαλούργησε η Ελλάδα μας, όπως Τούρκικη σκλαβιά, ωμότητες εναντίον των Ελλήνων από τον Ναζισμό και η γενοκτονία κατά την θρυλική Κατοχή, παρεμβάλλοντας με έξυπνο τρόπο, πραγματικές ταινίες/ντοκιμαντέρ που είχαν «κρυφά» τραβηχτεί τότε και αποδεικνύουν τη φρίκη του πολέμου.

Όσοι έχουν διαβάσει τα έργα του Νίκου Καζαντζάκη, χαίρονται και τον προφορικό του λόγο, όπως τόσο συγκινητικά αποδίδει ο πρωταγωνιστής, ενώ οι ‘αμύητοι’ στα βιβλία και στη φιλοσοφία του μεγάλου μας Λογοτέχνη, έρχονται σε άμεση επαφή με τη μεγαλειώδη σκέψη του και τον συναισθηματικό του πλούτο, που οδηγεί σε υψηλές σκέψεις, αφαιρεί παρωπίδες, και φανερώνει το μεγαλείο της ψυχής του.

Στενόκαρδες κριτικές, πάντα υπάρχουν και όσο ψηλότερα βρίσκεται μια προσωπικότητα, τόσο μεγαλύτερος κι ο πόλεμος εναντίον της, με λογής-λογής συκοφαντίες ή προσωπικές κοντόθωρες αναλύσεις, όπως π.χ. η επίκριση για την ταινία του Γιάννη Σμαραγδή για την μη αναφορά σε εντελώς προσωπικές σχέσεις του Καζαντζάκη, χωρίς να αντιλαμβάνονται πως η σεξουαλική ζωή του καθενός, αν δεν θίγει ή προσβάλλει τον άνθρωπο, τον συνάνθρωπο και τις αξίες του, δεν μας αφορά και ούτε ωφελεί κανέναν μας παρόμοια κουτσομπολίστικη διήγηση.

Μια από τις σημαντικότερες Μορφές του 20ου μας αιώνα, μοιράστηκε την τύχη των Μεγάλων Πνευματικών μας, όπως του Σωκράτη που κακολογήθηκε και του έδωσαν το κόνιο, και με Κορωνίδα τη Σταύρωση του Κυρίου Ημών Ιησού Χριστού, που βασανίστηκε και σταυρώθηκε. Τόσοι πολλοί αδαείς, κοντόθωροι και με συμπλέγματα ή εμμονές, είδαν τον Νίκο Καζαντζάκη από τη δική τους στενή οπτική τους γωνία και το ελλιπές από αγάπη φτωχό τους συναίσθημα. Δεν εύχομαι παρά να θυμηθούμε τα τελευταία λόγια του Ιησού επάνω στο Σταυρό, που παρακάλεσε τον Πατέρα-Θεό «Πάτερ, άφες αυτοίς ού γαρ οίδασι τι ποιούσι»(Λουκ.23,24) και την απάντηση του Νίκου Καζαντζάκη στο Βατικανό, όταν το 1964 απαγόρευσε το βιβλίο του «Ο τελευταίος πειρασμός», στέλνοντας τηλεγράφημα στον Πάπα Πίο ΙΒ΄, με τη λατινική ρήση του «πατέρα» της λατινόφωνης Εκκλησίας, Τερτυλλιανού: «Ad tuum, Domine, tribual appelo», δηλαδή, «Στο δικαστήριό σας κύριε, κάνω έφεση». Το τηλεγράφημα του Καζαντζάκη, δεν είχε κανένα αποτέλεσμα.

Η Ελληνική Εκκλησία με τη σειρά της, χαρακτήρισε το συγκεκριμένο έργο «σκανδαλώδες και επικίνδυνο δια κάθε Χριστιανό» και απαίτησε να απαγορευθεί η κυκλοφορία του. Η απάντηση του Νίκου Καζαντζάκη φανέρωνε τα αισθήματά του, τη μεγαλοσύνη του και το σεβασμό του στην Εκκλησία μας: «Μου δώσατε μια κατάρα, Άγιοι Πατέρες, σας δίνω μια ευχή: Σας εύχομαι να’ ναι η συνείδησή σας τόσο καθαρή, όσο είναι η δική μου και να’ στε τόσο ηθικοί και θρήσκοι όσο είμαι εγώ».

Ο μεγάλος μας Νίκος Καζαντζάκης, που με τόση γνώση και ευαισθησία μας έδωσε στην ταινία του ο Γιάννης Σμαραγδής, παραμένει αξεπέραστος για τους έχοντες ευρύτητα πνεύματος. Αισιόδοξος οιωνός για την αναγνώριση της πνευματικής αξίας του Μεγάλου μας Νίκου Καζαντζάκη, αποτελεί η ταινία του Γιάννη Σμαραγδή, όπως και η Παγκόσμια μη κερδοσκοπική Εταιρεία Φίλων Νίκου Καζαντζάκη, με πρόεδρο τον γνωστό Επιστήμονα/Συγγραφέα/ Διανοητή Γιώργο Στασινάκη, με εκατοντάδες χιλιάδες μέλη σε περισσότερα από 30 κράτη της υφηλίου.