Οταν ο καλλιτέχνης εμπιστεύεται τα εσωτερικά του σήματα

Γράφει ο Γιώργος Σακελλαρίδης διδάκτορας μουσικής παιδαγωγικής και διευθυντής Χορωδιών «Αν αναλάβεις ολόκληρη την ευθύνη της “διεύθυνσης” της “συμφωνίας” όλων των σημάτων σου (σκέψεων και συναισθημάτων), θα πρέπει να ακούς ολόκληρη την “ορχήστρα”. Δεν μπορείς να βαδίζεις μόνο με το ρυθμό των τυμπάνων εξωτερικών εντολών. Πρέπει επίσης να ακούς και τις “χορδές” της συνείδησής σου, τη φωνή του παιδιού μέσα σου και όλες τις άλλες φωνές εσωτερικής προέλευσης τις οποίες έχεις το προνόμιο να “διευθύνεις”. Γουαίην Ντύερ Ο καλλιτέχνης «βαδίζει» στις λογικές των «εξωτερικών εντολών», όταν η ζωή του , η προσωπικότητα του, τα «βήματα» του έργου του, εξαρτώνται και «οδηγούνται» από τους τρόπους σκέψεις και τις γνώμες άλλων. Τότε ο καλλιτέχνης είναι Μιμητής, δεν είναι Δημιουργός. Είναι «εξαρτημένος» από μια περιορισμένου ή μεγάλου αριθμού, «κοινή γνώμη», ή από μια «κρίσιμη μάζα» ατόμων που αρέσκεται σε στερεότυπους τρόπους σκέψης, σε τρόπους σκέψης «ελέγχου» της ζωής και του έργου του , που αρέσκεται σε καλλιτεχνικά έργα χωρίς φαντασία, πρωτοτυπία και «προσωπικότητα». Οι εξωτερικές ανταμοιβές είναι που «κατακλύζουν» το νου και τη ψυχή αυτού του καλλιτέχνη. Τα βραβεία, οι «φτιαχτές» διθυραμβικές δημοσιεύσεις, το «πάθος» των χειροκροτημάτων, το υπέρμετρο οικονομικό όφελος, είναι μερικοί από τους «δυνάστες τυμπανιστές» που «κρατούν», δέσμιο, στο «ρυθμό» τους, τις σκέψεις και τα συναισθήματα του καλλιτέχνη αυτού, που «εγκλωβίζουν» το έργο του στην «αναπαραγωγή» και το μιμητισμό. Ο καλλιτέχνης που εμπιστεύεται «τα εσωτερικά του σήματα», είναι αυτός που εμπιστεύεται τις σκέψεις του, τα συναισθήματά του, τις πεποιθήσεις του. Είναι αυτός που βασίζεται στις δημιουργικές του «δυνάμεις» (όχι στο Μιμητισμό), σε μια Φαντασία που βλέπει μπροστά και «προς τον άνθρωπο», που εμπιστεύεται τη μοναδικότητα των ατομικών του θέσεων και απόψεων για τη ζωή και το έργο του. Που «παλεύει» για το «νέο», το «καινοτόμο», το «διαφορετικό» (σε μια συγκεκριμένη περίοδο ζωής, μια και αυτό το «διαφορετικό» σήμερα, μπορεί να είναι «κοινότυπο» αύριο). Ο «εσωτερικά προσανατολισμένος» καλλιτέχνης, δεν «εκτιμά» κανένα σύστημα εξωτερικών αμοιβών, δεν κάνει συμβιβασμούς με πολιτικούς, εκπαιδευτικούς, ή κοινωνικούς φορείς που δεν ανταποκρίνονται στα οράματα και τους σκοπούς του. Προτιμά κάθε φορά να περιμένει να «ωριμάσουν» οι συνθήκες για δράση, παρά να δράσει παραβαίνοντας τις αξίες του , να δράσει επειδή «δρουν» και οι άλλοι. Ο «εσωτερικά προσανατολισμένος» καλλιτέχνης και άνθρωπος, για να εμπιστευθεί τα «εσωτερικά του σήματα» πρέπει πρώτα να βεβαιωθεί πως καταφέρνει- μετά από προσπάθειες και συναισθηματική «εκπαίδευση»- να είναι ειλικρινής και τίμιος με τον εαυτό του, ανεξάρτητα από τις γνώμες των «άλλων» και κυρίως εκείνων των «άλλων» που έχουν λόγους να αμφισβητούν το άτομο του περισσότερο, και λιγότερο ίσως το έργο του. Η ειλικρίνεια του κάθε καλλιτέχνη προς τον εαυτό του μετριέται σε μεγάλο βαθμό από το κατά πόσο είναι διατεθειμένος να αλλάξει εκείνες τις συνήθειες του που τον εμποδίζουν να είναι πράγματι τίμιος και ειλικρινής. Καθένας έχει το δικαίωμα του λάθους. Καθένας έχει το δικαίωμα να «περάσει» από «αρνητικές» πράξεις και συναισθήματα. Φτάνει τα αρνητικά, να γίνουν «δάσκαλοι του». Φτάνει να του «δείξουν» τους «δρόμους» του ήθους, της συναδελφικής ηθικής, της ευγένειας και της ανθρωπιάς. Αυταπάτη, ανειλικρίνεια, «κοροϊδία» του εαυτού βιώνει ο καλλιτέχνης- γενικότερα ο κάθε άνθρωπος- όταν προσπαθεί να πείσει τον εαυτό του, αλλά και τους άλλους, για κάτι που δεν είναι. Όταν «δυσπιστεί» απέναντι στα «εσωτερικά σήματα» που προσπαθούν να του αποκαλύψουν την αυθεντική του καλλιτεχνική ταυτότητα και να του πουν ποιος είναι πραγματικά σαν άνθρωπος. Ειλικρίνεια που οδηγεί σε εσωτερική γαλήνη και ηρεμία σημαίνει να «απαλλαγείς από την ανάγκη να εκτιμάς την αξία σου με εξωτερικά κριτήρια». Ειλικρίνεια θα πει να καταφέρεις να βλέπεις τον εαυτό σου όσο γίνεται με περισσότερη αντικειμενικότητα. Να αναπτύσσεις την ικανότητα να ζεις όπως εσύ επιλέγεις «σήμερα», παρά να συνεχίζεις να «είσαι αυτό που ήσουν πάντα» ή να ζεις και να είσαι έτσι όπως θέλουν οι «άλλοι». Ο καλλιτέχνης που δεν εξελίσσει την προσωπικότητα του μέσα στο χρόνο, είναι δύσκολο να εξελίξει μονομερώς το καλλιτεχνικό του έργο. Όπως λέει ο Ντύερ: Πετυχαίνοντας την “εναρμόνιση” των εξωτερικών και των εσωτερικών σημάτων, καταφέρνεις να έχεις μια “καλή”- “καθαρή” συνείδηση, να έχεις προσωπική ακεραιότητα. Μπορείς να δημιουργήσεις τη δική σου ολοκλήρωση… γιατί μόνο εσύ μπορείς να διευθύνεις τη δική σου «εσωτερική συμφωνία». Η «διεύθυνση» της «εσωτερικής συμφωνίας» είναι ότι καλύτερο μπορεί να έχει διευθύνει –στην κυριολεξία- ένας καλλιτέχνης μουσικός!