Η σοφή λαϊκή εμπειρία επαναλαμβάνει συνέχεια ότι: «όπου υπάρχει φτώχεια, υπάρχει γκρίνια». Η λαϊκή αυτή ρήση, με κάποια παράφραση -με διαφορετικά λόγια- θα μπορούσε να τοποθετηθεί και για τις πολύ δύσκολες ημέρες που περνούν, μαζί με την υπόλοιπη χώρα, και τα δώδεκα λαμπερά διαμάντια του Αιγαίου-τα Δωδεκάνησα.
«Σ αυτό το Αιγαίο», καθώς γράφει ο ιστορικός ερευνητής Μάκης Αξιώτης, «που ακούγεται η λύρα της Σαπφούς και του Αλκαίου, η κιθάρα του Αρίωνα, η φωνή του Ομήρου, η σκέψη του Επίκουρου, του Πιττακού, του Πυθαγόρα.
Εδώ που κυκλοφορούν τα πολύμορφα νομίσματα, αντίκρισμα στον πλούτο και το εμπορικό δαιμόνιο των κατοίκων της θάλασσας και της στεριάς. Η φιλοσοφία, η δραματική τέχνη, εδώ γεννιούνται αντάμα με τη λυρική ποίηση. Εδώ δανείζονται από τους Φοίνικες το Αλφάβητο και γεμίζουν τα μάρμαρα και οι πάπυροι από τα πολύτιμα έργα της σκέψης τους...».
Η παγκόσμια οικονομική κρίση, που ξέσπασε με ένταση το 2008, όπου κατά το φθινόπωρο του έτους εκείνου αυτός ο τόσον εντυπωσιακός κύκλος του χρήματος και των αγορών ηττήθηκε κατά κράτος, είχε και στη δωδεκανησιακή περιφέρεια, αναπόφευκτα, τον δυσμενή της αντίκτυπο.
Ανέτρεψε προβλέψεις, αύξησε, σε μεγάλο ποσοστό, την ανεργία, έκλεισε κερδοφόρες επιχειρήσεις, που προηγούμενα παρήγαγαν και δημόσιο πλούτο, αλλά και δημιουργούσαν θέσεις εργασίας· και γενικά έκαμε φτωχούς φτωχότερους. Και καθόλες τις ενδείξεις, η κρίση, έστω και υπό κάπως ηπιότερη μορφή θα συνεχιστεί.
Μοιραία, όλοι οι παραγωγικοί κλάδοι της δωδεκανησιακής οικονομίας θα εξακολουθήσουν να δέχονται την αρνητική επίδραση. Εν τω μεταξύ, ο αποθεματικός αντίκτυπος γίνεται εδώ, στα νησιά μας, εντονότερος, εξαιτίας «της τουριστικής μονοκαλλιέργειας», που μας χαρακτηρίζει ως τοπική οικονομία.
Όταν από πολλά χρόνια μερικοί διατύπωναν επιφυλάξεις ως προς τη μονόπλευρη τουριστική αναπτυξιακή πολιτική και υστέρηση των δύο άλλων παραγωγικών τομέων -γεωργίας και μεταποίησης- πολλοί μας καταλόγιζαν τη μομφή των υπερβολικά απαισιόδοξων.
Ωστόσο, είναι γνωστό, αφότου από τον 17ο αιώνα άρχισε να εδραιώνεται στην επιστημονική σκέψη πως δεν μπορεί μια κοινωνία, μια ελεύθερη αγορά, να προχωρήσει ορθολογικά δημοσιονομικά εάν αγνοηθεί το βασικό αξίωμα ότι δεν πρέπει να δαπανώνται σε αξία περισσότερα απ όσα παράγονται.
Παρά ταύτα, δεν τηρείτο η παραπάνω δημοσιονομική «επιταγή» τόσο από τους διοικούντες όσο και από τους διοικούμενους.
Με αποτέλεσμα: και το Κράτος να δανείζεται και να είναι σήμερα υπερχρεωμένο στο εξωτερικό, αλλά και το ίδιο πρόβλημα και στα περισσότερα ελληνικά νοικοκυριά.
Η αγορά κινδυνεύει να μείνει από τραπεζική υποστήριξη, η δε πολιτεία για να εκπληρώσει τις δανειακές και άλλες υποχρεώσεις της καταφεύγει σε φορολογικές επιβαρύνσεις, οι οποίες, όμως, θα μπορούσαμε να πούμε πως δεν δικαιολογούνται μέσα στην κρίση που περνάμε.
Έτσι, στραγγαλίζεται η ιδιωτική επιχειρηματική δραστηριότητα. Και εάν, παρ ελπίδα, συνεχιστεί, τότε κατά το κοινώς λεγόμενο «κινδυνεύει να ψοφήσει ο γάιδαρος πάνω που θα έχει μάθει να μην τρώει σανό».
Σήμερα, πλέον, εξαιτίας και των ανασταλτικών οικονομικών συγκυριών και αφού ληφθεί υπόψη ότι οι κύκλοι της ύφεσης είναι μέσα στη φύση του οικονομικού συστήματος που βιώνει επί αιώνες η ανθρωπότητα, επιβάλλεται να ξεκινήσει συνειδητά τοπικά το κατάλληλο «κλίμα» για την ανάληψη πρωτοβουλιών για ένα καλά προγραμματισμένο ξεκίνημα.
Έτσι, και μόνο, θα επιτευχθεί το πέρασμα από τη στατική κατάσταση του «είναι» στη δυναμική, κατά το δυνατόν, εξελικτική πορεία των μεταβολών (εν τω γίγνεσθαι), καθώς θα συμπλήρωνε ο Καθηγητής της Γλωσσολογίας Γεώργιος Μπαμπινιώτης.
Ωστόσο, χωρίς να παραγνωρίζεται η μέχρι τώρα συμβολή οιουδήποτε Δωδεκανήσιου που εξυπηρέτησε τα κοινά τα τελευταία 60 μεταπελευθερωτικά χρόνια, είναι, νομίζω, πια καιρός να επαναξεταστεί η τακτική που ακολουθείται.
Ο τόπος -τα Δωδεκάνησα- χρειάζεται, είτε μας αρέσει είτε όχι νέα πνοή, νέα αντίληψη και σε πολλές περιπτώσεις (γιατί και αυτό να μην το παραδεχθούμε;) και νέους σε νοοτροπία και ηλικία ανθρώπους.
Η προσπάθεια που θα αναληφθεί να είναι περισσότερο «νευρώδης» και κατά μία σοφή επισήμανση τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1980, του μακαρίτη συμπατριώτη μας Γιάννη Ζίγδη, η «οικονομο-θεολογία» να παύσει να αποτελεί «το πιστεύω» μας.
Αναμφισβήτητα, η Ελληνική Πολιτεία, ευθύς αμέσως με την Απελευθέρωση, αντιμετώπισε με στοργικό ενδιαφέρον τα δωδεκανησιακά προβλήματα. Και πρέπει να ομολογηθεί ότι στα περισσότερα θέματα η ευθύνη για την μη προώθησή τους βαραίνει εμάς. Δεν υπήρχε, και δεν υπάρχει, δυστυχώς, μέχρι σήμερα, ο απαιτούμενος συντονισμός στα όσα λέμε και πράττουμε.
Δεν κατορθώσαμε να δημιουργήσουμε το απαραίτητο Συντονιστικό Πανδωδεκανησιακό ακομμάτιστο Όργανο, το οποίο θα συντόνιζε τα μεγάλα θέματα της περιοχής. Και με το κύρος που θα διέθετε, θα ήταν εκάστοτε καθοριστική η παρέμβασή του. Αντ αυτού, κάθε φορέας παρουσιάζει διαφορετικές απόψεις και ενέργειες. Δεν παραδειγματιστήκαμε από την αναπτυξιακή διαδρομή της κυπριακής οικονομίας.
Η ελεύθερη Κύπρος, της οποίας η οικονομία αποτελεί νέο ισχυρό παράγοντα και η οποία χαρακτηρίστηκε από πολλούς ως ένα «μικρό οικονομικό θαύμα», έχει την ίδια, περίπου, διαρθρωτική δομή με της Δωδεκανήσου.
Και είναι, πλέον, κοινή η πεποίθηση ότι πίσω από την επιτυχία της οικονομικής ανασυγκρότησης της Μεγαλονήσου μετά την Ανεξαρτησία της το 1960, και παρά την εισβολή του 1974 και τη βίαιη κατοχή του 1/3 του εδάφους της, βρίσκονται κυρίως:
ο προγραμματισμός, η ορθολογική και πειθαρχημένη οργάνωση, η σκληρή δουλειά, η υπευθυνότητα των συνδικαλιστικών Οργανώσεων, ως και η κινητήρια αναντικατάστατη δύναμη της ιδιωτικής πρωτοβουλίας, που έχει ξαπλώσει τις δραστηριότητές της σε όλους ανεξαίρετα τους παραγωγικούς κυπριακούς τομείς.
Ενώ εμείς, εδώ, χάσαμε με την ασυνεννοησία μας και αδιαφορία πολλές ευνοϊκές ρυθμίσεις που υπήρχαν και αφήσαμε να εξανεμιστεί, με την πάροδο του χρόνου, η τόσον σημαντική για την ορθολογική ανάπτυξη των νησιών δωδεκανησιακή ακίνητη περιουσία του Δημοσίου.
Και εάν θελήσουμε να εξακριβώσουμε το πώς πετύχαμε να εφαρμοστούν στην παραμεθόρια περιοχή μας οι συντελεστές φόρου προστιθέμενης αξίας-Φ.Π.Α.- τούτο, εκτός των άλλων, οφείλεται κυρίως στον ενιαίο συγκρατημένο λόγο, που συστηματικά και επίμονα προβάλλαμε επί τετραετία, 1983-1987, ως και αργότερα μέχρι το 1990, αφού με επικεφαλής το Επιμελητήριο Δωδεκανήσου και την Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων σχηματίστηκε ολιγομελής συντονιστική επιτροπή, η οποία συνέχεια, με την υπηρεσιακή υποστήριξη του Επιμελητηρίου, βρισκόταν σε εγρήγορση.
Κατ αυτόν τον τρόπο πετύχαμε τις μειώσεις, δοθέντος, μάλιστα, και του δικαίου του αιτήματος, καθόσον ο φόρος προστιθέμενης αξίας ενσωμάτωσε προϋπάρχοντες έμμεσους φόρους, κυρίως το χαρτόσημο, οι οποίοι στη Δωδεκάνησο ήταν μικρότερης κλιμακας.
Το 1992 αυτοί οι συντελεστές, με σύμφωνη γνώμη και των Ευρωπαϊκών κοινοτήτων, επεκτάθηκαν και σε όλα τα υπόλοιπα νησιά του Αιγαίου. Έτσι, η Δωδεκάνησος και δικαιώθηκε αλλά και πρωτοστάτησε.
Κοντολογίς: Η κατάσταση είναι, πράγματι, κρίσιμη, ωστόσο, υπό προϋποθέσεις, και ιάσιμη.
Καθόσον, όπως και παλαιότερες παρόμοιες, ενυπάρχουν στη φύση της και ορισμένες καθοριστικές δυνατότητες αναστροφής.
Αρκεί, με εργατικότητα και συλλογικότητα, να το επιδιώξουμε έγκαιρα και προγραμματισμένα. Και κατά την Κεϊνσιανή ρήση, επιβάλλεται να ξεφύγουμε από τις προηγούμενες παλιές νοοτροπίες και τακτικές.
Αλλοίμονο, δε, εάν εμείς οι σημερινοί Δωδεκανήσιοι δεν ανταποκριθούμε των καιρών. Οι μελλοντικές γενιές θα μας ελεεινολογούν...
* Του Κυριάκου Φίνα
ΣΥΝΔΕΣΗ / ΓΙΝΕΤΕ ΣΥΝΔΡΟΜΗΤΗΣ
Ακολουθήστε τη Ροδιακή στο Google News
