Θ. Πελεγρίνης: Πρύτανης, καθηγητής ή ηθοποιός;

"Το μόνο που μπορεί να δώσει νόημα στη ζωούλα μας είναι η δημιουργία. Και κάτι άλλο ακόμα: η δημιουργία", είπε μεταξύ άλλων ο πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών Θεοδόσης Πελεγρίνης, με αφορμή τη νέα του θεατρική δουλειά, τον "Ιουλιανό".

Ο Θεοδόσης Πελεγρίνης δεν είναι αυτό που θα έλεγε κανείς τυπικό δείγμα πρύτανη ελληνικού Πανεπιστημίου. Η παρουσία του μπορεί να ταίριαζε καλύτερα σε ένα βρετανικό πανεπιστήμιο, ή μάλλον σε ένα γαλλικό.

Σε κάθε περίπτωση είναι αυτό που στη δημοσιογραφία λέγεται: "το καλύτερο θέμα". Κι αυτό γιατί κάθε του ενέργεια θα συζητηθεί, θα προκαλέσει πιθανόν και θα πικάρει τους πιο συντηρητικούς.

Αφορμή για τη συνέντευξη του πρύτανη του Πανεπιστημίου Αθηνών, Θεοδόση Πελεγρίνη, στο ΑΜΠΕ, στάθηκε η νέα του θεατρική δουλειά και παρουσία στο Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης (Πειραιώς 206, Ταύρος), όπου ανεβάζει τον "Ιουλιανό", έναν μονόλογο δικό του.

Ο "Ιουλιανός", πέρα από το ενδιαφέρον που μπορεί να παρουσιάζει η ίδια η πλοκή του, βασίζεται σε ένα πρωτοποριακό εγχείρημα: Δύο ηθοποιοί στον ίδιο ρόλο -ο Κώστας Καζάκος και ο Θεοδόσης Πελεγρίνης σκηνοθετούνται από τον Γιώργο Μανιώτη και την Πέμυ Ζούνη αντίστοιχα- ερμηνεύουν το ρόλο του ευνούχου, την ίδια μέρα, πρώτα ο ένας κι έπειτα ο άλλος, χωρίς να ένας να έχει υπόψη του την ερμηνεία του άλλου.



Η συζήτηση με τον πρύτανη - ηθοποιό έχει ως εξής:

Ερώτηση: Αν ζούσαμε στο Λονδίνο (λέμε τώρα), η παράσταση "Ιουλιανός" θα ήταν sold out, η "συνύπαρξη" Καζάκου - Πελεγρίνη θα ήταν πρώτο θέμα στις πολιτιστικές σελίδες και ενδεχομένως θα είχατε και μια μεγάλη άδεια από τα καθήκοντά σας (sabbatical). Αντιθέτως, εδώ...

Απάντηση: … Πράγματι, η αντίδραση εδώ στην Ελλάδα, υπήρξε σφοδρή. Με τον χειρότερο μάλιστα τρόπο: της ειρωνείας και της χλεύης. Το πιο θλιβερό είναι η στάση και ανθρώπων, που υποτίθεται ότι έχουν κάποιο είδος παιδείας. Έφτασαν στο σημείο, στην προσπάθειά τους να με εκθέσουν, να στραφούν εναντίον του θεάτρου με απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς.

Ερ: Ο Ιουλιανός είναι ένα αγαπημένο σας ιστορικό πρόσωπο. Για ποιο λόγο;

Απ: Αγαπημένο πρόσωπο, ναι βέβαια. Όπως συμβαίνει με πολλούς, άλλωστε... Ο Ιουλιανός, αν έχεις μια στοιχειώδη επαφή με την ιστορία, δεν μπορεί να περάσει απαρατήρητος στη σκέψη σου. Αν δεν τον αγαπήσεις, θα τον μισήσεις. Αδιάφορος όμως, αδύνατον. Εν πάση περιπτώσει, εκείνο που θαυμάζω στον Ιουλιανό είναι οι μικρές πλευρές του εαυτού του. Το γεγονός, ας πούμε, ότι ένιωθε ντροπή να ιδρώνει μπροστά στους άλλους ή να φτύνει. Αυτά, ένας αυτοκράτορας που γύρευε να κατακτήσει την οικουμένη.

Ερ: H παράσταση έχει χαρακτηριστεί πρωτοποριακό εγχείρημα...

Απ: Πρωτοποριακό, πράγματι - σε διεθνή, ίσως, κλίμακα. Δύο ηθοποιοί, ο ένας μετά τον άλλο, ερμηνεύουν το ίδιο έργο, χωρίς να έχει ο ένας υπόψη πώς το έχει δουλέψει ο άλλος. Η αποθέωση της ερμηνείας.

Ερ: Η συνεργασία με τον Κώστα Καζάκο είναι...

Απ: … αρκετών ετών - είκοσι, και πλέον ίσως. Συνεργαστήκαμε για πρώτη φορά σε μια παράσταση του Γαλιλαίου του Μπρεχτ. Υπήρξα, επίσης, πρέπει να πω, καθηγητής στη σχολή Θεάτρου, που ίδρυσε τη δεκαετία του 1990.

Ερ: Η παρέα-συνεργασία με Ζούνη και Μανιώτη αποδείχτηκε...

Απ: Με τον κ. Γιώργο Μανιώτη έχω συνεργαστεί στο παρελθόν. Με έχει σκηνοθετήσει δύο ή τρεις φορές στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Με την Πέμη Ζούνη η γνωριμία είναι παλιά, από τα τέλη της δεκαετίας του 1970, στο Πανεπιστήμιο. Εγώ τότε υφηγητής Φιλοσοφίας και εκείνη τελειόφοιτη της φιλοσοφικής σχολής. Μετά, οι δρόμοι μας χωρίσανε. Συναντηθήκαμε πριν από δυο χρόνια που ήρθε να με δει σε μια παράστασή μου για τον Σοπενχάουερ. Και μετά, με σκηνοθέτησε. Αυτή είναι η δεύτερη συνεργασία μας στο θέατρο.

Ερ: Θέλει κουράγιο να βγεις στη σκηνή (έχετε δηλώσει). Δεν είναι περίπου σαν να "βγαίνεις" στο αμφιθέατρο; (ίσως και πιο εύκολο)...

Απ: … Αν ρωτάτε για μένα, όχι. ʼλλο το αμφιθέατρο κι άλλο το θέατρο. Ασφαλώς και σαν δάσκαλος θα πρέπει να έχεις τη δυνατότητα επικοινωνίας με το ακροατήριό σου. Αλλά εκεί είσαι "ντυμένος", καλυμμένος πίσω από την ιδιότητα του καθηγητή, με το όπλο της βαθμολογίας, με τις γνώσεις των άλλων, δοκιμασμένες, να τις μεταφέρεις… Στη σκηνή είσαι γυμνός. Εσύ κι η ψυχή σου. Όλα στο φως: και οι αδυναμίες σου και οι δυνάμεις σου. Ένας ανελέητος αγώνας να πείσεις τον θεατή να σε συμπαθήσει.

Ερ: "Το θέατρο δεν είναι πόρνη, ούτε κι εγώ εκδιδόμενος"... έχετε πει. Τι δηλώνετε πρώτα; Καθηγητής, δάσκαλος, ηθοποιός;

Απ: Εγώ ποτέ δεν είπα ότι το θέατρο είναι πόρνη. Την παρομοίωση αυτή την απέδωσα στους επικριτές μου, σε εκείνους που, στην προσπάθειά τους να με πολεμήσουν, ασεβούν πάνω στην ιερή τέχνη του Θεάτρου. Εκδιδόμενος, ναι. Σας είπα, στη σκηνή ο ηθοποιός είναι υποχρεωμένος να παίζει γυμνός. Καθηγητής, δάσκαλος, ηθοποιός; Όλα. Αυτά, κι αν ήταν δυνατόν, κι άλλα. Μακάρι να είχα μπροστά μου τον χρόνο να ψάχνω και σε άλλους χώρους δημιουργίας. Το μόνο που μπορεί να δώσει νόημα στην ζωούλα μας: η δημιουργία. Και κάτι άλλο ακόμα: η δημιουργία. Α, και κάτι ακόμα: η δημιουργία…

Ερ: Ο υπουργός Παιδείας έχει αποφασίσει το σύστημα αξιολόγησης των εκπαιδευτικών. Σας βρίσκει αντίθετο;

Απ: Κάθε άλλο. Απλώς, θα ήθελα να πω ότι εμείς οι δάσκαλοι στο πανεπιστήμιο, αξιολογούμαστε όσο κανείς άλλος στη δουλειά του. Μπαίνουμε στο πανεπιστήμιο ύστερα από κρίση του επιστημονικού έργου μας και κάθε φορά που μπαίνουμε στην αίθουσα διδασκαλίας κρινόμαστε από τους φοιτητές. Το ότι υπάρχουν διαβαθμίσεις μεταξύ μας, υπάρχουν. ʼλλοι καλύτεροι, άλλοι χειρότεροι.

Ερ: Με ποια κίνηση του υπουργού Παιδείας διαφωνείτε;

Απ: Με τον υπουργό τα πάμε καλά. Είναι άνθρωπος διαλλακτικός και διαλεκτικός. Αν με ρωτάτε για το υπουργείο, εκεί υπάρχουν προβλήματα, όπως σε όλο το Δημόσιο. Οι γνωστές αγκυλώσεις.

Ερ: Τι σας τρομάζει σε καιρό κρίσης;

Απ: Η αδράνεια. Να βυθίζεσαι, και να μην γίνεται τίποτα να σωθείς. Και η αδιαφορία. Μισώ τους αδιάφορους, όπως έλεγε ο Γκράμσι. Αλλά η αδιαφορία είναι μια πληγή που απλώνεται πέρα από την κρίση, σε ολόκληρη της κοινωνία και γυρεύει να σκοτώσει.

Ερ: Πώς θα θέλατε να ήταν σήμερα η τριτοβάθμια εκπαίδευση;

Απ: Πολλά θα ήθελα, που δεν είναι δυνατόν, στον περιορισμένο χρόνο της συνέντευξής μας αυτής, να εκθέσω. Μπορώ, όμως, να σας πω τι δεν θα ήθελα ποτέ να αλλάξει στην τριτοβάθμια εκπαίδευση: ο δημόσιος χαρακτήρας της.

Ερ: Ποιον ρόλο ονειρεύεστε για το μέλλον;

Απ: Τον επόμενο. Όποιος κι αν είναι αυτός. Αρκεί να υπάρξει ο επόμενος. Δεν θα ήθελα να τελειώσει ποτέ το "όνειρο" που ζω στο θέατρο.

Πηγή: ΑΜΠΕ
var switchTo5x=true; stLight.options({publisher: "a62b7025-1c15-422d-b317-4315738b6bb8"});