Ιστορικό σημείωμα από το αρχείο του Σταμάτη Μανούση

Με αφορμή τη συμπλήρωση 65 χρόνων από την ύψωση της ελληνικής σημαίας στη Ρόδο

Αναφορά στην χειροτονία του τότε Μητροπολίτου ΚΩΟΥ Εμμανουήλ στη Μητρόπολη Αθηνών, στη μετάβαση του στη Ρόδο και στην ύψωση της ελληνικής σημαίας την 31η Μαρτίου 1947 στο Διοικητήριο της Ρόδου. “... 23 Φεβρουαρίου 1947. Συγκίνησις κατέχει τας ψυχάς των Δωδεκανησίων και δη των Κώων. Εις τον Μητροπολιτικόν Ναόν των Αθηνών χειροτονείται Μητροπολίτης Κω ο Νισύριος Αρχιμανδρίτης καθηγητής Εμμανουήλ Καρπάθιος. Κατάμεστος ο Ναός της Μητροπόλεως από Δωδεκανησίους. Επικεφαλής της Ιεράς Συνόδου ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος, ο αείμνηστος Δαμασκηνός. Κάθιδρος και συγκινημένος αναβαίνει ο εψηφισμένος τας βαθμίδας του Ιερού Βήματος, δια να δεχθεί από τας χείρας του Μακαριωτάτου την χάριν του Αγίου Πνεύματος. Ρίγη συγκινήσεως καταλαμβάνουν το εκκλησίασμα, όταν ηκούσθη η βροντώδης φωνή του Μακαριωτάτου... “Η Θεία Χάρις η πάντοτε τ’ ασθενή θεραπεύουσα και τα ελλείποντα αναπληρούσα προχειρίζεται τον θεοφιλέστατον πρεσβύτερον Εμμανουήλ Μητροπολίτη Κώου”. Τα μάτια γεμίζουν δάκρυα όταν κάτω από το θείον της Ιεράς Μητροπόλεως της πρωτευούσης ηκούσθη δια πρώτην φοράν-του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Κώου Εμμανουήλ, Υπερτίμου και Εξάρχου Κυκλάδων Νήσων, πολλά τα έτη. Η Κως ύστερα από χηρείαν 25 ετών του Μητροπολιτικού Θρόνου, αποκτά Μητροπολίτην και δη Δωδεκανήσιον, τον πρώτον μετά την Απελευθέρωσιν. Η μοίρα επεφύλαξε το προνόμιον εις τον Μητροπολίτη να είναι ο πρώτος χειροτονηθείς μετά την απελευθέρωσιν και να κληθεί να ποιμάνει έναν λαό ήσυχον, πράον. Οι εν Αθήναις Κώοι διεκηρύξαμεν παντού όπου υπάρχουν συμπατριώτες μας, και εις Αμερικήν και παντού, την τύχην την οποία είχε η Κως να αποκτήσει τοιούτον Μητροπολίτην, σεμνόν, δεινόν συγγραφέα και εκκλησιαστικόν ρήτορα. Εσπεύσαμεν να τον τιμήσωμεν με όλας μας τας δυνάμεις και κατά την χειροτονίαν του και κατά την δεξίωσιν η οποία εγένετο εις το Αρχιεπισκοπικόν Μέγαρον Αθηνών. Την 30ήν Μαρτίου 1947 συνοδεύσαμεν τον Σεβασμιώτατον εις την Ρόδον. όπου την 31ην Μαρτίου η μοίρα του επεφύλαξε και άλλο προνόμιον. Να ευλογήσει την ελληνικήν σημαίαν, η οποία ύστερα από τόσων ετών δουλείαν θα υψώνετο στον ιστόν του Διοικητηρίου Ρόδου. Κατά την τελετήν, η οποία εγένετο την 12ην μεσημβρινήν της 31.3.47, διεγνώσαμεν δια πρώτην φοράν, το δύστροπον του χαρακτήρος του. Την 12η μεσημβρινήν ακριβώς κατέφθασε ο στρατιωτικός Διοικητής, Αντιναύαρχος Περικλής Ιωαννίδης, σύμφωνα με το καταρτισθέν πρόγραμμα διά να υψώσει την σημαίαν, ενώ δέκα λεπτά ενωρίτερον ο Σεβασμιώτατος περιεβλήθη τον αρχιερατικόν μανδύαν αναμένοντας την έλευσιν του Διοικητού. Τα δέκα λεπτά της αναμονής τον ηρέθισαν και τον εξόργισαν. Ήρχισε να διαμαρτύρεται. Το πρώτον σύμπτωμα το οποίον υπέπεσεν εις την αντίληψιν και των παρευρισκομένων ήτο ότι ο Δεσπότης κατήχετο από κάποιαν νευρικότητα, ίσως όμως και από “εγωισμό”. Θα εσκέπτετο την ώραν εκείνην· “εγώ κοτζάμ Δεσπότης να περιμένω όρθιος έναν Διοικητή...” και η σκέψη του αυτή τον κτύπησε στα νεύρα. Την 1η Απριλίου 1947 αναχωρήσαμεν διά κορβέτας, η οποία διετέθη από το Πολεμικόν Ναυτικόν διά να μεταβεί εις Κω, όπου την 2αν Απριλίου θα εγένετο η ενθρόνισίς του με όλας τας τιμάς που αποδίδονται εις Αρχιερέα. Κατά τον πλουν προς Κω, ο Σεβ. εξέφρασε προς τον κυβερνήτην την επιθυμίαν, να προσεγγίση το πολεμικόν την ιδιαιτέραν του πατρίδα-Νίσυρον-διά να προσκυνήσει την Παναγία την Σπηλιανή, της οποίας κάποτε υπήρξε ηγούμενος. Ο κυβερνήτης εξετέλεσε την επιθυμίαν του και το σκάφος προσέγγισε την Νίσυρον. Ο Σεβασμιώτατος όμως μετενόησε και δεν απεβιβάσθη. Οι λόγοι της αρνήσεώς του φαίνεται ότι υπήρξαν δύο: ή ο Σεβ. περίμενε κανένα βενζινόπλοιον πολυτελείας δια να τον παραλάβει και όχι απλή βάρκα, ή ενεθυμήθη ότι κάποτε, όταν ήταν ηγούμενος της Σπηλιανής εξεδιώχθη από τους συμπατριώτες τους Νισυρίους. Το πολεμικόν μετά την άρνησιν του Μητροπολίτου απέπλεσε κατευθυνόμενο εις Κω. Ολίγα μίλια έξω της Νισύρου ήλθε το θλιβερόν άγγελμα του θανάτου του Βασιλέως Γεωργίου του Β’. Ο ύπαρχος κατ’ εντολήν του κυβερνήτου διεwβίβασε στον Δεσπότην πως, σύμφωνα με τους κανόνες του Πολεμικού Ναυτικού, έπρεπε να γίνει επιμνημόσυνος δέησις υπέρ του νεκρού βασιλέως. Πρώτος δε λιμήν όπου θα προσέγγιζε το πολεμικόν ήτο η Κως. Ο Δεσπότης με διαφόρους δικαιολογίας ότι τάχα δεν είχε γίνει ακόμη η ενθρόνησίς του ή ότι ο κόσμος θα εκουράζετο κατά την δέησιν και πολλά άλλα, ηρνήθη. Ο παριστάμενος Πρόεδρος των Καλυμνίων κ. Κων/νος Χριστοφίδης πρότεινε εις τον κυβερνήτην να γίνει η επιμνημόσυνος δέησις εις την Κάλυμνον. Ο Δεσπότης απεβιβάσθη νύκτωρ, φιλοξενηθείς το βράδυ εκείνο εις την οικίαν του Αλέξη Θυμανάκη, το πολεμικό δε ανεχώρησε την πρωίαν δια Κάλυμνον, όπου και εγένετο εις τον Μητροπολιτικόν Ναόν του Χριστού η επιμνημόσυνος δέησις, στην οποία παρέστη και εγώ, εγκαταλείψας τον Δεσπότην και μη παραστάς εις την ενθρόνισίν του. Όταν κατά τον Ιούλιον του 1947 κατέβηκα εις την Κω, έπειτα από 25 χρόνια εξορίας, ευρέθην προ ενός λαού και κλήρου εξαγριωμένου εναντίον του Δεσπότη. Την ευθύνη της εκλογής του ως Μητροπολίτου την απέδωσαν εις δικάς μου ενεργείας, αδίκως, ενώ εγώ απλώς ως πρόεδρος των εν Αθήναις Κώων επετέλεσα το καθήκον μου και ετίμησα διά των περιποιήσεών μου προς τον Μητροπολίτην, την πατρίδα μου. Ήρκισεν ένας μήνας δια ν’ αντιληφθεί ο λαός της Κω και ο κλήρος το ποιόν του νέου Ιεράρχου. Δεν άφησε ευκαιρίαν που να μη δημιουργήσει επεισόδια, προ παντός, εναντίον του κλήρου, ο οποίος πραγματικά τον έτρεμε. Κύριος στόχος δε, το πρόσωπο του αείμνηστου Αρχιμανδρίτου Φιλήμονα Φωτόπουλου. Σελίδας ολόκληρας αφιέρωσε ο συγγραφέας-δεσπότης δια τον Φιλήμονα. Με ειρωνείας και ύβρεις τον περιέλουσε... Νίκος Στ. Μανούσης