Ημέρα μνήμης των τοπικών ηρώων μας Παπά – Λουκά και Ανθούλας Ζερβού

07 Απριλίου 1919

Γράφει η Μαρία Καραγιάννη - Μαρμαροκόπου Συνταξιούχος Εκπαιδευτικός Μια ημέρα - σταθμός στην νεότερη ιστορία της Δωδεκανήσου και ιδιαίτερα της Ρόδου, λησμονημένη σήμερα από πολλούς παλαιότερους Ροδίτες και, δυστυχώς, άγνωστη σε όλους σχεδόν τους νεότερους……. Η Κυριακή, 07 Απριλίου του 1919, έχει μείνει στη νεότερη ιστορία της Δωδεκανήσου και ιδιαίτερα της Ρόδου, ως το «Αιματηρό Πάσχα του 1919». Είναι μια σελίδα της ιστορίας μας που την έγραψαν με τον πατριωτισμό τους, την αυτοθυσία τους και το αίμα τους, δύο κάτοικοι στο χωριό της Ρόδου «Βιλλανόβα», όπως λεγόταν τότε το σημερινό «Παραδείσι». Πρωταγωνιστές, ήρωες και μάρτυρες ήταν ό ιερέας παπά – Λουκάς και μια απλή χωρική, η Ανθούλα Ζερβού. Αφέντες των νησιών μας τότε ήταν οι Ιταλοί που ήλθαν στα 1912, δήθεν προσωρινά, δήθεν σαν σύμμαχοι και δήθεν σαν «ελευθερωτές» για να μας απαλλάξουν από τους Τούρκους που κατείχαν τα νησιά μας από το 1522, όταν οι ορδές του «αιμοσταγούς» Σουλεϊμάν του Μεγαλοπρεπούς, μετά από σκληρό αγώνα εναντίον των Ιπποτών, πού από το 1309 ήταν κυρίαρχοι των νησιών μας. Τότε, στο πλάι των Ιπποτών πολέμησαν και όλοι οι ντόπιοι κάτοικοι της Ρόδου εναντίον των Τούρκων του Σουλειμάν. Σε εκείνο τον αγώνα σκοτώθηκε και η ηρωίδα της Ρόδου Αναστασία. Το έτος 1912, που κατέλαβαν οι Ιταλοί «σαν ελευθερωτές» τα νησιά μας, ήταν η χρονολογία λήξης των νικηφόρων Βαλκανικών Πολέμων στους οποίους η Ελλάδα είχε πολεμήσει σαν σύμμαχος στο πλάι και των Ιταλών. Σύμφωνα με τις υποσχέσεις των συμμάχων περίμενε να της παραχωρηθούν τα Δωδεκάνησα και τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου για τη συμμετοχή της στον προαναφερθέντα πόλεμο. Δυστυχώς, στα Δωδεκάνησα πρόλαβε και «έβαλε πόδι» η Ιταλία, με τον ισχυρισμό ότι θα τα παραχωρούσε στην Ελλάδα, όταν η Τουρκία θα της παραχωρούσε την Τριπολίτιδα στην βόρεια Αφρική. Όταν όμως έγινε αυτό, η Ιταλία ήδη είχε ξεχάσει την υπόσχεσή της και συνέχισε να κρατά τα Δωδεκάνησα. Η Ελληνική κυβέρνηση προέβη σε πολλά διαβήματα, πήρε πολλές υποσχέσεις για την παραχώρηση της Δωδεκανήσου, πολλές συμφωνίες υπεγράφησαν και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός Ελευθέριος Βενιζέλος προέβη σε σχετικά διαβήματα, αλλά η Ιταλία είχε τρελλά ερωτευθεί τα Δωδεκάνησα και δεν άκουγε κανέναν !!!. Αντίθετα, είχεν αρχίσει να εφαρμόζει πρόγραμμα «εξιταλισμού» των νησιών μας και χρησιμοποιούσε κάθε σκληρό και παράνομο μέσο για να επιτύχει τα σχέδιά της. Έκλεισε τα Ελληνικά σχολεία, έπαυσε τους Έλληνες δασκάλους και έφερε από την Ιταλία δασκάλες και δασκάλους να διδάξουν τους προγόνους μας την ιστορίαν, όπως την ήθελαν εκείνοι και όχι όπως ήταν στην πραγματικότητα. Ο Λαός υποφέρει αλλά αντιστέκεται και εφαρμόζει αυτό που περιληπτικά και επιγραμματικά λέει η μαντινάδα μιας γριάς Χαλκίτισσας : «Μά ό,τι κι αν μας εκάμνασι Και ό,τι και αν μας ελέγαν εμείς κρυφά φιλούσαμε τη γαλανή σημαία» Και φθάνουμε έτσι στις παραμονές του Πάσχα του 1919, οπότε ο τότε Μητροπολίτης Ρόδου, ο Μακαριστός Απόστολος Τρύφωνος, πληροφορείται ότι 17 δήμαρχοι απ΄ όλα τα Δωδεκάνησα, με επικεφαλής τον τότε Ιταλό δήμαρχο της πόλης της Ρόδου, υπέγραψαν έγγραφο με το οποίο πλαστογραφούσαν την θέληση και τους πόθους των κατοίκων της Δωδεκανήσου και τους παρουσίαζαν ότι, δήθεν, θέλουν να συνεχισθεί η Ιταλική κατοχή. Ελέχθη μάλιστα ότι το έγγραφο αυτό το έστειλαν και στο συνέδριο «Των πέντε» στο Παρίσι, υποστηρίζοντας την διατήρηση της Ιταλικής εξουσίας στα νησιά μας. Ο Μητροπολίτης τότε, καλεί όλους τους εντεταλμένους παράγοντες και εκπροσώπους του λαού στην Μητρόπολη της Ρόδου και από κοινού αποφασίζουν την Ημέρα του Πάσχα, στην Β΄ Ανάσταση, σε όλες τις εκκλησίες της Δωδεκανήσου να κάνουν ένα ειρηνικό συλλαλητήριο, κρατώντας στα χέρια τους μόνο τις αναμμένες Λαμπριάτικες λαμπάδες τους και να διαδηλώσουν τον πόθο τους για την ένωσή τους με την μητέρα Ελλάδα, διαψεύδοντας, με αυτόν τον τρόπο, τους 17 Δημάρχους που παρουσίασαν τους Δωδεκανήσιους ως «αρνησιπάτριδες». Συγχρόνως, οι εκπρόσωποι του λαού, με πρώτο τον Μητροπολίτη θα υπέγραφαν ένα ψήφισμα να το στείλουν στις μεγάλες δυνάμεις, δηλώνοντας τον πόθο του Λαού να ενωθεί με την μητέρα Ελλάδα. Πράγματι , στην Μητρόπολη συντάχθηκε το Δημοψήφισμα και εστάλη, όχι μόνο στις μεγάλες δυνάμεις, αλλά και σε όλους τους ιερούς Ναούς για να το διαβάσουν οι ιερείς στην Β΄ Ανάσταση, την ημέρα του Πάσχα. Οι Ιταλικές αρχές τα είχαν πληροφορηθεί αυτά και έδωσαν διαταγή στους Καραμπινιέρους να παρακολουθούν σε όλες τις Εκκλησίες τους Χριστιανούς για να μην γίνουν έκτροπα……. Στα περισσότερα χωριά της Ρόδου τα συλλαλητήρια για την Ένωση με την Μητέρα Ελλάδα έγιναν, σύμφωνα με όσα αποφασίστηκαν στην Ιερά Μητρόπολη Ρόδου, την ημέρα του Πάσχα, στην Β΄ Ανάσταση. Σε μερικά χωριά όμως «δια τον φόβο όχι των Ιουδαίων, αλλά των Ιταλών» δεν πραγματοποιήθηκαν συλλαλητήρια. Στο Παραδείσι, την τότε Βιλλανόβα συνέβησαν τα γεγονότα ως εξής : Κατά την Β΄ Ανάσταση όλος ο παρευρισκόμενος λαός διαδήλωσε βροντοφωνάζοντας τον διακαή του πόθο να ενωθεί με την Μητέρα Ελλάδα. Έπειτα από αυτό το πάνδημο συλλαλητήριο συνελήφθηκαν από τους παρευρισκόμενους και παρακολουθούντας Ιταλούς Καραμπινιέρους οι δάσκαλοι : Κωνσταντίνος Πανταζής και Νικόλαος Μαγκαφάς. Την ώρα που τους οδηγούσαν προς την Χωροφυλακή για να τους φυλακίσουν, ακολούθησαν και όλοι όσοι ήσαν στην εκκλησία, ζητωκραυγάζοντας και απαιτώντας, ή να τους αφήσουν ελεύθερους, ή να συλλάβουν και όλους τους άλλους παρευρισκόμενους κατοίκους. Μαζί με το πλήθος ακολούθησαν και οι δύο ιερείς, Παπά - Ναστάσης και Παπά – Λουκάς διαδηλώνοντας. Τότε, ένας στρατιώτης έλαβε διαταγή από τον ανώτερό του να χτυπήσει τον Παπά – Λουκά, που συχνά «τους έμπαινε στη μύτη». Πράγματι, ο στρατιώτης «ελόγχισε» τον Παπά – Λουκά ο οποίος αιμόφυρτος έπεφτε νεκρός έπειτα από το θανατηφόρο χτύπημα. Λίγο πιο πέρα, την ίδια στιγμή, ένας άλλος Ιταλός στρατιώτης κτυπούσε, με τον υποκόπανο του όπλου του, ένα δωδεκάχρονο παιδάκι και μια γυναίκα από τις παρευρισκόμενες, ή Ανθούλα Μανωλά – Ζερβού, έτρεξε να ελευθερώσει το παιδί από τα χέρια του Ιταλού, κάνοντάς του συγχρόνως παρατήρηση για την άνανδρη συμπεριφορά του. Όμως, ό στρατιώτης αποθρασύνθηκε ακόμη περισσότερο και πυροβόλησε την ηρωίδα γυναίκα στο στήθος, η οποία, ακόμη και πληγωμένη, προσπάθησε να πάρει από κάτω μια πέτρα να πετροβολήσει τον Ιταλό. Τότε, λογχίστηκε πίσω από την πλάτη από άλλους τρείς Ιταλούς στρατιώτες και έπεσε νεκρή. Περίπου έτσι διαδραματίστηκαν τα παραπάνω γεγονότα εκείνο το ματωμένο Πάσχα που ήταν 7 Απριλίου του 1919. Και οι δύο άφησαν πίσω τους πολυμελείς οικογένειες, πέντε αγόρια ο Παπά – Λουκάς και η Αείμνηστη Ανθούλα, μια κόρη και τρία αγόρια. Τέτοια γεγονότα, όσο τα χρόνια περνούν γίνονται θρύλος γιατί, από τη φύση τους, ξεφεύγουν από τα όρια του πραγματικού και του αληθινού. Όμως, τα γεγονότα της Δεύτερης Ανάστασης του 1919, στην παλιά «Βιλλανόβα» της Ρόδου, στο σημερινό Παραδείσι, είναι πάντα ζωντανά και αληθινά και συνεχίζουν να μεταδίδονται από στόμα σε στόμα και από γενιά σε γενιά μέχρι και σήμερα, 94 χρόνια μετά από τότε που συνέβησαν, όπως ακριβώς διαδραματίστηκαν εκείνο το αιματοβαμμένο Πάσχα. Μετά από αυτά τα γεγονότα, η τυραννία των Ιταλών στα νησιά μας έγινε σκληρότερη, όμως, σκληρότερη έγινε και η αντίσταση του λαού μας. Σε όλα τα χωριά και τα νησιά δημιουργήθηκαν περισσότερες αντιστασιακές ομάδες …… και κάθε οικογένεια, σχεδόν, είχε και ένα μέλος σε κάποιαν αντιστασιακή ομάδα. Για τα παιδιά της Δωδεκανήσου που γεννήθηκαν στα τελευταία χρόνια της σκλαβιάς, όπως οι συνομήλικοί μου και εγώ, ο αείμνηστος καθηγητής, Φιλόσοφος, πεζογράφος και Ποιητής, Φώτης Βαρέλης, έγραψε το παρακάτω ποίημα- εμβατήριο: «Είμαστε δώδεκα νησιών βλαστάρια, Μεγαλωμένα στα χρόνια της σκλαβιάς, που της Ελλάδος μας γινήκαμε καμάρια της υπομονής και της παλικαριάς. Βλέπαμε τους παππούδες μας να κλαίνε Και τους γονείς μας να θρηνούνε μυστικά και τους δασκάλους μας ακούγαμε να λένε πώς είμαστε από περήφανη γενιά» ……………………….…….. Στα Δημοτικά σχολεία που πήγαμε, όταν πια λειτούργησαν κανονικά μετά την απελευθέρωση, οι δάσκαλοί μας, με κάθε ευκαιρία, μας μιλούσαν για την ιδιαίτερη ιστορία του τόπου μας και τους αγώνες του λαού μας σε όλους τους αιώνες των εξακοσίων χρόνων σκλαβιάς και το ίδιο συνέβαινε και στο Γυμνάσιο, όπου και οι καθηγητές μας, με κάθε ευκαιρία μας μιλούσαν για την τοπική μας ιστορία και έτσι μας δίδαξαν, δάσκαλοι και καθηγητές, να είμαστε υπερήφανοι και ευγνώμονες προς όσους αγωνίσθηκαν για μας. Έτσι μεγαλώσαμε εμείς. Σήμερα όλα είναι διαφορετικά. Δυστυχώς, η ιστορία η Ελληνική, δεν διδάσκεται όπως θα έπρεπε και τα περισσότερα σύγχρονα Ελληνόπουλα επιθυμούν να γίνουν «Ευρωπαίοι», χωρίς το «Έλληνες» μπροστά. Κατά την ταπεινή μου γνώμη, είναι καιρός, η σύγχρονη Ελληνική πολιτεία να ξαναμελετήσει το εκπαιδευτικό μας σύστημα και να μην το προσαρμόσει τελείως στα Ευρωπαϊκά πρότυπα, τουλάχιστον, όσον αφορά την θρησκεία μας, την γλώσσα μας και την ιστορία μας, ενώ οι σύγχρονοι γονείς και ιδιαίτερα οι μητέρες, πρέπει να γαλουχούν τα παιδιά τους με «γάλα ανδρείας και Λευτεριάς», όπως έλεγε και ο Εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός. Σήμερα, 7 Απριλίου 2013, επέτειος της ηρωικής θυσίας των αείμνηστων Παπά – Λουκά και Ανθούλας Ζερβού στην τότε Βιλλανόβα σημερινό Παραδείσι, άς ευχηθούμε να είναι αιωνία η μνήμη των ηρώων μας και εκεί που βρίσκονται, ας ικετεύουν τον Ύψιστο, τόσο υπέρ του τόπου μας και της Πατρίδας μας γενικά, όσο και υπέρ ημών των σημερινών. Τις δεήσεις και την μεσητεία τους προς τον Μεγαλοδύναμο τις έχουμε και θα τις έχουμε πάντα ανάγκη, ιδιαίτερα σε δύσκολους καιρούς, όπως τους σημερινούς.