Η σύγχρονη γυναίκα: χειραφετημένη ή καταπιεσμένη;

Γράφει η Μαρία Καρίκη Ψυχολόγος Χιλιάδες χρόνια τώρα η γυναίκα προσπαθεί να βγει από τη θέση του «υποδεέστερου» φύλου και να αποδείξει στην κοινωνία ότι αποτελεί ισότιμο μέλος με τον άντρα. Διεκδικεί μια θέση σαν ίση προς ίσο. Και έτσι μέσα από ατομικούς και συλλογικούς αγώνες κατάφερε να μπει στο χώρο της επιστήμης, του αθλητισμού, της τεχνολογίας, του στρατού, της εκπαίδευσης, του πολιτισμού, του συνδικαλισμού, της πολιτικής και της επιχειρηματικότητας. Και αισθάνεται δικαιωμένη, αλλά όχι ακόμα τόσο ικανοποιημένη όσο θα ήθελε. Υπάρχουν στοιχεία που υποδεικνύουν ότι έχει ακόμη πολύ δρόμο να διανύσει: - Σχεδόν σε όλα τα κράτη της Ευρώπης το ποσοστό ανεργίας των γυναικών παραμένει συστηματικά υψηλότερο σε σχέση με αυτό των αντρών, ενώ η μακροχρόνια ανεργία πλήττει περισσότερο τις γυναίκες. - Η αμοιβή των γυναικών είναι μικρότερη από αυτή των αντρών για ίδια και ίσης αξίας εργασία. Η διαφορά στις αμοιβές είναι μεγαλύτερη στον ιδιωτικό τομέα (25%) από ότι στο δημόσιο τομέα (9%). - Ακόμη υπάρχει ο διαχωρισμός ανάμεσα στα «αντρικά» και στα «γυναικεία» επαγγέλματα και όσες γυναίκες διαλέγουν έναν εργασιακό χώρο που είναι κυρίως ανδροκρατούμενος βιώνουν άμεσα ή έμμεσα κάποιο βαθμό ρατσισμού ή ειρωνείας. - Σύμφωνα με τον ΟΗΕ οι γυναίκες κάνουν τα 2/3 της παγκόσμιας εργασίας, εισπράττουν το 10% του παγκόσμιου εισοδήματος και κατέχουν το 1% του παγκόσμιου πλούτου. - Παρά τη νομική πλαισίωση, οι γυναίκες εξακολουθούν να έχουν μειωμένη παρουσία στα κέντρα των αποφάσεων (οικονομικών, πολιτικών, συνδικαλιστικών). - Οι γυναίκες είναι δυσανάλογα τα θύματα σε εγκλήματα βίας (σωματική βία και βιασμός). Στην πολιτισμένη Ευρώπη, η ενδοοικογενειακή βία ξεπερνάει ως αιτία θανάτου στις γυναίκες τα ατυχήματα και τον καρκίνο. Στις ανατολικές χώρες η κατάσταση της βίας κατά των γυναικών εξακολουθεί να είναι τραγική. - Τα ΜΜΕ προβάλλουν το πρότυπο της γυναίκας – υπερανθρώπου, εκείνο της δυναμικής και επιτυχημένης εργαζόμενης μητέρας η οποία θα είναι πάντα περιποιημένη, ελκυστική, όμορφη, αδύνατη, στοργική «προλαβαίνοντας» να ανταποκριθεί ικανοποιητικά σε όλους τους ρόλους της. - Η επιστήμη της ψυχιατρικής και της ψυχολογίας επισημαίνει ότι στις έρευνες των τελευταίων δεκαετιών οι γυναίκες συγκριτικά με τους άντρες παρουσιάζουν υψηλότερα ποσοστά κατάθλιψης, διαταραχής πανικού, φοβιών, αϋπνίας, διαταραχής μετατραυματικού στρες, καθώς και διαταραχών διατροφής (όπως η βουλιμία και η ανορεξία). Οι σύγχρονες γυναίκες αισθάνονται συνεχώς εξαντλημένες και υπό πίεση χρόνου με συναισθήματα μοναξιάς και αποξένωσης. Συχνά, η χαμηλή τους αυτοεκτίμηση είναι αποτέλεσμα της ανεπάρκειας που νιώθουν να ανταποκριθούν σε όλους τους ρόλους που τους επιδίδονται και νιώθουν ενοχές που δεν μπορούν να τα προλάβουν όλα! Όλα αυτά τα δεδομένα και τόσα άλλα που δεν αναφέρθηκαν παραπάνω δεν έχουν ως στόχο να κάνουν τις γυναίκες να θυμώσουν και να απογοητευτούν, αλλά να τονίσουν τη συνειδητοποίηση και τη συνεχή επαγρύπνηση που απαιτούνται προκειμένου να φτάσει η γυναίκα στην πολυπόθητη χειραφέτησή της. Είναι στο χέρι κάθε σύγχρονου άντρα και γυναίκας να σταματήσουμε αυτό τον ανόητο πόλεμο ανάμεσα στα δύο φύλα. Γιατί θα πρέπει τόσο απεγνωσμένα και τόσο φανατικά να αποδείξουμε ποιο είναι το «ασθενές» φύλο, πού είναι καλύτερος ο άντρας και πού η γυναίκα; Αντί να ψάχνουμε επίμονα για τις διαφορές μας γιατί να μην αναζητήσουμε τον τρόπο που «συμπληρώνει» ο ένας τον άλλο; Είναι σημαντικό να αναγνωρίσουμε και να απορρίψουμε τα στερεότυπα που είναι τόσο βαθιά ριζωμένα στη συνείδηση των κοινωνικών μας ρόλων, τα οποία μόνο μέσα από μια ειδική εκπαίδευση οπτικής του φύλου θα μπορούσαμε να αποβάλλουμε. Ας μην ξεχνάμε ότι πίσω από κάθε φύλο υπάρχει η ανθρώπινη αξία, η μοναδική προσωπικότητα του καθενός και η ιδιοσυγκρασία του. Ας σταματήσουμε να υψώνουμε τοίχους ανάμεσά μας και αντ’ αυτού ας χτίσουμε γέφυρες επικοινωνίας, αμοιβαίου σεβασμού και αλληλοκατανόησης. Ίσως τότε η αρμονική συνύπαρξη των δύο φύλων και η ισότιμη αντιμετώπιση των γυναικών να ήταν έννοιες αυτονόητες και αβίαστες!