To καρτέλ των φόρων

Έχουν προσπαθήσει πολλοί Έλληνες οικονομολόγοι να απαριθμήσουν όλους του φόρους που επιβαρύνουν μια επιχείρηση και συνιστούν αντικίνητρο ανάπτυξης. Απαριθμώντας τις φορομπηχτικές κρατικές επινοήσεις, εγώ προσωπικά κατέληξα στο ότι η συνολική φορολογική επιβάρυνση των κερδών μιας επιχείρησης (σημ: αναλύοντας διεξοδικά όλους τους αφανείς φορολογικούς συντελεστές) φθάνει στο 58% σήμερα και ήταν στο 67% μέχρι πέρυσι.

Αυτό το εξωπραγματικό αθροιστικό αποτέλεσμα είναι κατ’ αρχήν δείγμα της στρέβλωσης που το μακρύ χέρι του κράτους δημιουργεί στην οικονομία μιας χώρας ,όπως η δική μας. Εννοείται ότι κανείς εχέφρων άνθρωπος δεν συμφωνεί με τους εξοντωτικούς φόρους στα κέρδη των επιχειρήσεων, ειδικά σήμερα σε καιρό ύφεσης και ανεργίας.

Προσωπικά είμαι υπέρμαχος της λογικής μιας ελάχιστα ρυθμισμένης αγοράς, χωρίς να παραβιάζονται οι βαθμοί ελευθερίας και αποτελεσματικότητας του κεφαλαίου, και φυσικά είμαι κατά της βαριάς φορολογίας και του αρπακτικού κρατικού χεριού- που μπαίνει στην οικονομία και στις τσέπες τόσο των πλούσιων, πολύ δε περισσότερο των φτωχών.

Αλλά αναρωτιέμαι αν έχουν κατανοήσει κάποιοι πώς και γιατί αυτή η φορο-καταιγίδα επιβάλλεται τα τελευταία χρόνια. Αναρωτιέμαι δε ποιους έμμεσα ευνοεί, εκτός από το τρύπιο, φαύλο και σπάταλο υπερ-χρεωμένο Δημόσιο. Το ερώτημα μου λοιπόν είναι: Γιατί δεν κατανοούμε ότι αυτό το ιλιγγιώδες 50-60% που θα επιβληθεί στα κέρδη (αν τα γράψει ποτέ) μια νέα επιχείρηση είναι και αποτέλεσμα της εσκεμμένης αδυναμίας τόσων ετών από τις κυβερνήσεις, να εισπράξουν τους φόρους από συγκεκριμένες επιχειρήσεις (και μεγαλο-οφειλέτες ιδιώτες φυσικά),που έχουν λεφτά να πληρώνουν για φοροτεχνικές και νομικές υπηρεσίες αποφυγής φορολογίας;

Υπάρχουν ή δεν υπάρχουν στην χώρα, εδώ και πολλά χρόνια, καρτέλ εγχώριων ισχυρών ομίλων και ολιγοπώλια από συγκεκριμένες πολυεθνικές, που γλυτώνουν μεγάλο μέρος αυτών των δυσβάστακτων φόρων; Έχουν ή δεν έχουν όφελος αυτά τα συμφέροντα στο να αποτραπεί το ενδεχόμενο να εισέλθουν νέοι επενδυτές σε κλάδους παραγωγής ; Έχουμε σκεφτεί μήπως αυτή η εξοντωτική φορολόγηση πολλές φορές δεν ακουμπάει καν αυτούς τους ομίλους, γιατί φρόντισαν να γλυτώνουν; (ενώ αυτή η ίδια φορολόγηση διαλύει τους αδύναμους και χρεωμένους). Δεν ισχυρίζομαι φυσικά ότι πίσω από τους φόρους βρίσκονται άλλοι: βρίσκεται πάντα το φαύλο Κράτος και φυσικά οι ατελείωτες ανάγκες του, από την κακοδιαχείριση, να κλείσει τρύπες και να πληρώσει τα δανεικά στους ξένους.

Δείτε όμως σας παρακαλώ τι συμβαίνει με πολλούς ομίλους, σε πολλές χώρες, όχι μόνο στην Ελλάδα. Και αναφέρομαι για το περίφημο transfer pricing (μέθοδος διαμόρφωσης τιμή μετάβασης του προϊόντος που καταγράφει συγκεκριμένα περιθώρια κέρδους στις ενδο-ομιλικές συναλλαγές και αποτυπώνεται αναλόγως στους ισολογισμούς .Ετσι μια πολυεθνική «επιτρέπει» στις ελληνικές π.χ. θυγατρικές της μικρή κερδοφορία, προκειμένου να μην χρειάζεται να προβαίνει σε αυξήσεις κεφαλαίου, στην περίπτωση καταγραφής συσσωρευμένων ζημιών).

Πρόκειται για τον απόλυτο στρουθοκαμηλισμό στη φοροδιαφυγή. Και οι ελληνικές κυβερνήσεις από το 2010 και μετά έσπευσαν να διαφοροποιήσουν το φορολογικό καθεστώς για τις ελληνικές θυγατρικές ξένων πολυεθνικών εταιρειών, που τους δίνει τη δυνατότητα αφορολόγητης εξαγωγής των μερισμάτων.

Θέλω να επισημάνω ξανά ότι είμαι υπέρ της δραστικής μείωσης της φορολογίας, ώστε να δοθούν κίνητρα επενδύσεων-ο μόνος τρόπος να ανοίξουν θέσεις εργασίας. Είμαι κατά της ληστρικής επιδρομής του κράτους στα εταιρικά κέρδη και στα κέρδη των μετόχων. Αλλλά δεν μπορώ να αγνοώ ότι την ίδια στιγμή που το διαθέσιμο εισόδημα των ελληνικών νοικοκυριών συρρικνώνεται με ταχύτατους ρυθμούς λόγω των συνεχών «μέτρων σωτηρίας της χώρας», οι τιμές των περισσότερων προϊόντων που βάζουμε στα σπίτια μας πληρώνοντας τις πολυεθνικές εταιρείες, παραμένουν οι υψηλότερες στην Ευρωπαϊκή Ένωση.

Ξέρουμε από έρευνες ότι αυτές οι διαφορές είναι τεράστιες (έως 95% στα είδη προσωπικής υγιεινής, έως 44 % στα απορρυπαντικά, μέχρι 51 % στα αναψυκτικά, έως και 38% στις μπύρες και έως 47 % στα δημητριακά). Και θα πει κάποιος: και τι σχέση έχουν αυτά με την φορολογία; Εδώ ακριβώς είναι η ουσία του πράγματος! Στην ελληνική οικονομία παρατηρείται από το ΙΟΒΕ-και όχι μόνο- για πάνω από 15 χρόνια, το φαινόμενο υπερ-συγκέντρωσης σε σημαντικούς κλάδους της οικονομίας. Αποτέλεσμα είναι η εμφάνιση φαινομένων καταστρατήγησης του ανταγωνισμού, μέσω της πρακτικής συντονισμένης εναρμόνισης των τιμών (καρτέλ) και αποκλεισμού εισόδου νέων «παικτών».

Να μην αμελούμε ότι τα ποσοστά της συγκέντρωσης διαφόρων κλάδων, και κυρίως σε βασικά καταναλωτικά αγαθά, ξεπερνούν το 70%, ενώ είναι γνωστές αρκετές περιπτώσεις καταγραφής «καρτέλ» σε συγκεκριμένες αγορές όπως και τα πρόστιμα που έχει επιβάλλει η Επιτροπή Ανταγωνισμού. Μόλις πέρυσι επενέβη (;) να πιάσει το μεγάλο καρτέλ υπερτιμολόγησης των δημοσίων έργων. Άραγε πόσα έχασε η ελληνική οικονομία από αυτό τον πακτωλό των καπέλων στα μεγάλα έργα, ώστε σήμερα να φθάσουμε στο σημείο να φορολογείται ότι…. κινείται;

Έχει αποτιμήσει κανείς ποιο ποσοστό της εταιρικής φοροδιαφυγής είναι εκείνο από μια χούφτα κατασκευαστές, προμηθευτές εξοπλισμών και εργολάβους που έστηναν διαγωνισμούς και παράλληλα γλίτωναν φόρους; Πώς γινότανε αυτό; Μα, σε κάθε μεγάλη σύμβαση δημοσίων έργων, και κυρίως αυτές για προμήθεια υλικού υποδομών και εξοπλιστικών προγραμμάτων, ενεργοποιούνται ακόμη και σήμερα ,πρακτικές αποφυγής φορολόγησης, παρόμοιες με αυτές που εμφανίζουν τα…super markets! Ποιες είναι οι πρακτικές; Κατασκευαστικές και εταιρείες εξοπλιστικών προγραμμάτων, έχουν ένα ευαγγέλιο παράκαμψης της φορολογίας που στηρίζεται σε 4 πυλώνες, παρόμοιες με τις πολυεθνικές από τις οποίες ψωνίζουμε γάλα και απορρυπαντικά!

Μιλάω για μεθόδους που κανένα ΣΔΟΕ και καμιά Επιτροπή Ανταγωνισμού δεν αποτίμησαν ποτέ στα απολεσθέντα δημόσια έσοδα, γιατί απλά δεν τα κυνήγησαν σοβαρά, με άνωθεν εντολές. Πρόκειται για πρακτικές όπως οι υψηλές χρεώσεις δικαιωμάτων χρήσης σημάτων (royalties) μεταξύ των εταιρειών ενός ομίλου, όπως η ίδρυση μιας σειράς off shore εταιρειών που αποσκοπούν στην απόκρυψη εσόδων και στη μειωμένη φορολόγηση, όπως η πρακτική που παρατηρείται στον ενδοκοινοτικό ΦΠΑ με την μέθοδο των διαδοχικών συναλλαγών (carousel) προκειμένου να αποφευχθεί η καταβολή του.

Και φυσικά υπάρχει το μεγάλο σπορ του δανεισμού των θυγατρικών από τις μητρικές εταιρείες τους, με υψηλά επιτόκια, με αποτέλεσμα να ανεβαίνει το χρηματοοικονομικό κόστος (σπορ στο οποίο επιδόθηκαν επί χρόνια κυρίως οι ελληνικές τράπεζες και οι όμιλοι κατασκευών).

Αν αυτά δεν τα σταματήσει το κράτος, τότε το flat tax 15 ή 20% για όλους, δεν πρόκειται να επιτευχθεί ποτέ. Να το πάρουμε χαμπάρι: οι φόροι δεν πέφτουν, όχι μόνο γιατί δεν μειώνουμε το σπάταλο κράτος και δεν νοικοκυρεύουμε το δημόσιο, αλλά γιατί δεν εισπράττονται εκείνοι οι φόροι που έπρεπε να εισπραχθούν από τους λίγους ομίλους που ξέρουν να τους γλιτώνουν. Και έτσι όσοι νέοι επενδυτές, μικροί και μεγάλοι, θέλουν να εισέλθουν τώρα στην αγορά, χάνουν με το καλημέρα το μισό των κερδών τους.

Το θέμα είναι καθαρά ζήτημα αντίληψης περί δίκαιης κατανομής των βαρών, χωρίς να καταφεύγει τελικά η Πολιτεία στο να επιβάλλει οριζόντια σε όλη την κοινωνία, τα εξοντωτικά αυτά φορολογικά βάρη. Και αν βρεθεί κάποιος να πει ότι καλώς την γλιτώνουν οι μεγάλοι και δεν πληρώνουν, τότε δεν κατανοούν ότι νομιμοποιούν τις κυβερνήσεις, που τις ελέγχουν οι δανειστές, να μας βάζουν όλο και περισσότερους φόρους, σε επιχειρήσεις και νοικοκυριά.

Κράτος χωρίς έσοδα και κοινωνία με ανεργία, απαιτούν επενδύσεις και θέσεις απασχόλησης. Αν όμως οι ευκαιρίες επενδύσεων σε κλάδους έκλεισαν από τους παλιούς παίχτες (οι οποίοι και φόρους γλυτώνουν και επενδύσεις δεν κάνουν) τότε πώς θα πέσουν λεφτά στην αγορά από ξένους επενδυτές; Ειδικά αν βλέπουν ότι ο συνδυασμός του χρεωμένου γραφειοκρατικού δημοσίου και η μη πάταξη της φοροδιαφυγής, είναι η βασική αιτία που δεν πέφτουν οι φόροι! Λέτε να μην ξέρουν οι ξένοι τους λόγους που έχουμε τόσο υψηλούς συντελεστές στην Ελλάδα;
Το ξέρουν, και μάλιστα πολύ καλά…