Ζώντας στο “εδώ και τώρα”

Γράφει η
Μαρία Καρίκη
Ψυχολόγος

Στη σύγχρονη εποχή των μεγάλων ταχυτήτων και των προθεσμιών, οι άνθρωποι σκέφτονται συνεχώς τι έχουν να κάνουν μετά. Υπάρχει διάχυτο το άγχος μήπως δεν προλάβουν όλα όσα πρέπει να κάνουν. Ζουν για να εκπληρώνουν υποχρεώσεις. Συχνά διαμαρτύρονται ότι δεν υπάρχει ελεύθερος χρόνος. Ότι πρόκειται για μια πολυτέλεια που δεν μπορούν να έχουν.

Συναντάς ανθρώπους γύρω σου και τους αισθάνεσαι βιαστικούς, αγχωμένους και πιεσμένους. Δεν απολαμβάνουν το παρόν τους. Σαν να μην υπάρχει αυτός ο χρόνος. Κι όμως είναι ο μόνος χρόνος που έχουμε για να συναντηθούμε «ουσιαστικά» με τον εαυτό μας, για να κάνουμε τον εσωτερικό μας διάλογο.

Συνήθως τον καταναλώνουμε απλά για να σκεφτούμε το μετά. Τι έχουμε να διευθετήσουμε, τι έχουμε να ολοκληρώσουμε. Εκτελεστικά και στεγνά, αφιερωνόμαστε στο αύριο που μας περιμένει.

Επίσης, πολλές φορές μένουμε προσκολλημένοι στο παρελθόν. Μετανιώνουμε για πράγματα που κάναμε ή δεν κάναμε. Θυμόμαστε και αναπολούμε στιγμές που θα θέλαμε να κρατούσαν κι άλλο. Θυμόμαστε ανθρώπους που θα θέλαμε να είχαμε ακόμη στη ζωή μας. Αν, μάλιστα, ζήσαμε ωραίες στιγμές στο παρελθόν που τώρα πια δεν ζούμε, εγκλωβιζόμαστε στην ανάμνησή τους και μπορεί να μη μας αρέσει για αυτό το λόγο το παρόν που ζούμε. Εξωραΐζουμε έτσι το παρελθόν και όλα τα άλλα μοιάζουν ασήμαντα, μικρά.

Το παρόν, ωστόσο, είναι ό,τι πιο σημαντικό έχουμε. Είναι ο χωροχρόνος στον οποίο πραγματικά ζούμε. Εδώ είναι όλα πιθανά. Εδώ προκύπτουν οι ευκαιρίες, εδώ γίνονται αντιληπτές οι προοπτικές, εδώ βιώνουμε τις εμπειρίες μας. Το παρόν είναι το πλαίσιο στο οποίο διαδραματίζεται η ίδια η ζωή και απαιτεί τη δέουσα προσοχή.

Στο «εδώ και τώρα» βιώνουμε τις στιγμές μας, αισθανόμαστε, γελάμε, ζούμε. Πολλοί άνθρωποι ακροβατούν ανάμεσα στο χτες και στο αύριο, προσπερνώντας το «τώρα» μηχανικά, σχεδόν αυτοματοποιημένα. Το παρόν χρειάζεται συνειδητότητα, αφύπνιση. Οφείλουμε να είμαστε με επίγνωση στο «τώρα», διαφορετικά θα το αφήνουμε να φύγει ανεκμετάλλευτο.

Κάθε στιγμή από το παρόν που δεν βιώνεται συνειδητά μετατρέπεται σε ένα αδρό, κενό χτες. Αν ήμασταν όλοι περισσότερο εστιασμένοι στο παρόν, τότε σίγουρα θα βιώναμε λιγότερο άγχος, λιγότερη μελαγχολία και θλίψη.

Κι αυτό γιατί το «εδώ και τώρα» αποτελεί το κομβικό σημείο της αλλαγής, των αποφάσεων και των επιλογών μας. Κάθε «εδώ και τώρα» είναι μια ευκαιρία να επαναπροσδιορίσουμε τα πράγματα, να τα προσεγγίσουμε αλλιώς, να πράξουμε αλλιώς. Είναι ο χρόνος που δίνεις στον εαυτό σου να γευτεί τη ζωή, να νιώσει τα συναισθήματά του, να αισθανθεί συμμετοχικός και ενεργητικός κι όχι παθητικός και αδρανής.

Χωρίς το παρόν, αφαιρούμε ένα μεγάλο κομμάτι της ισορροπίας μας. Γινόμαστε φορείς άγχους και αγωνίας για το τι μέλλει γενέσθαι. Επενδύουμε στο αύριο, χωρίς την υποδομή του παρόντος.

Προσδοκούμε απεγνωσμένα τις στιγμές του αύριο, χωρίς να λαμβάνουμε υπόψη πόσο ποιοτικό ή μη είναι το παρόν μας. Για να διαχειριστούμε, όμως, τους φρενήρεις ρυθμούς της εποχής μας και το άγχος που απορρέει από αυτούς, χρειάζεται να συνειδητοποιήσουμε πόσο πολύτιμο είναι το «εδώ και τώρα» και να το αξιοποιήσουμε ως τη μόνη οδό που έχουμε για να ζήσουμε, να χαλαρώσουμε και να αποσυμπιεστούμε.

Πρώτα πρέπει να γίνουν οι πράξεις στο παρόν και μετά να προσδοκούμε ένα καλύτερο μέλλον. Ωραία και πολύτιμα τα όνειρα και οι στόχοι, αλλά δυστυχώς δεν μπορούν να ευδοκιμήσουν σε έναν καταβεβλημένο, εξαντλημένο εαυτό, που δεν χτίζει τις άμυνές του, που δεν «γεμίζει» στιγμές στο παρόν του, παρά μόνο απαιτεί από το μέλλον να υλοποιήσει όλα όσα έχει σχεδιάσει, στεγνά και υπολογιστικά.