Ψυχιατρική μεταρρύθμιση: Διαφορετικοί ασθενείς. Διαφορετικές ανάγκες

Rodiaki NewsRoom

Χωρίς αμφιβολία, μία από τις πιο ριζοσπαστικές κινήσεις σε πολιτικό-κοινωνικό επίπεδο τον περασμένο αιώνα υπήρξε η αποσυλοποίηση και το κλείσιμο των μεγάλων ψυχιατρείων, τουλάχιστον στις χώρες της δύσης.

Στη Μ. Βρετανία, από το 1950, πάνω από σαράντα πέντε μεγάλα ψυχιατρεία έκλεισαν οριστικά.
Στην Αμερική , ο πληθυσμός των χρόνιων ασθενών στα κρατικά ψυχιατρικά νοσοκομεία έπεσε περισσότερο από 90% τις τελευταίες πέντε δεκαετίες.

Στην Ιταλία, ο περίφημος Νόμος 180 που ψηφίστηκε το 1978 απαγόρευσε στην ουσία τις νέες εισαγωγές σε ψυχιατρικά νοσοκομεία και προέβλεψε την δημιουργία καινούριων «δομών» στην κοινότητα.

Στην χώρα μας, ύστερα από τη δραματική δημοσιότητα που έλαβε η κατάσταση που επικρατούσε στην «Αποικία ψυχοπαθών της Λέρου», δημιουργήθηκε τα τελευταία 30 χρόνια μία σημαντική υποδομή, η οποία εγγυάται τόσο τη συνέχεια και ολοκλήρωση της αποασυλοποίησης, όσο και τη δημιουργία εναλλακτικών μορφών φροντίδας, που να είναι αφενός αποτελεσματικές και αφετέρου θα σέβονται τα δικαιώματα και την αξιοπρέπεια των ψυχικά ασθενών.

Πάνω σε αυτήν τη φιλοσοφία κινήθηκε στη Δωδεκάνησο και η μη κερδοσκοπική εταιρεία «Πανάκεια» που δημιουργήθηκε το 2003 με πρωταρχικό σκοπό την προαγωγή της ψυχικής υγείας στο Νομό Δωδεκανήσου. Ήδη λειτουργεί υπό την εποπτεία του Υπουργείου Υγείας και Κοινωνικής Αλληλεγγύης, τις εξής δομές:

1. Ξενώνας ψυχοκοινωνικής αποκατάστασης «Μελίτη» στον Αρχάγγελο

2. Προστατευμένο διαμέρισμα «Αργολίδα» στον Αρχάγγελο

3. Κέντρο Ημέρας «Κορωνίς» για την ψυχοκοινωνική επανένταξη ασθενών που διαβιούν στην κοινότητα της Ρόδου

4. Κέντρο Ημερήσιας φροντίδας ασθενών με άνοια «Αρσινόη» στη Ρόδο. Στο πλαίσιο της αντιμετώπισης της άνοιας και της πρόληψης της μνήμης έχει ήδη ξεκινήσει «η λειτουργία συμβουλευτικών σταθμών» σε Παραδείσι και Αρχάγγελο

Επιπλέον, κρίνεται αναγκαίο να αναφερθεί ότι οι υπηρεσίες που παρέχονται σε όλα τα προγράμματα είναι δωρεάν και ότι αυτήν τη στιγμή εξυπηρετούνται ημερησίως από τα προγράμματα της «Πανάκεια» πάνω από εκατόν είκοσι συμπολίτες μας.

Αυτή η μεταβολή του κέντρου βάρους της αντιμετώπισης από το νοσοκομείο στην κοινότητα συχνά αναφέρεται στη χώρα μας ως «ψυχιατρική μεταρρύθμιση».

Ο όρος υποδηλώνει κάτι θετικό , ότι δηλαδή με την αλλαγή αυτή αφενός θα ικανοποιηθούν καλύτερα οι ανάγκες των ασθενών (διαφορετικές ανάγκες), και αφετέρου ότι θα υπάρξει νέα προσέγγιση των ατόμων με ψυχικές διαταραχές (διαφορετικοί ασθενείς).

Κανείς δεν αμφισβητεί την σημασία των ψυχικών διαταραχών, γι’ αυτό και υποστηρίζουμε ότι το κράτος πρέπει να θέσει ως προτεραιότητα το κλείσιμο των ψυχιατρείων και την ανάπτυξη εναλλακτικών δομών φροντίδας.

Απαραίτητη προϋπόθεση , ωστόσο, γι΄αυτό είναι να έχει δημιουργηθεί πρώτα ένα σύστημα για την ορθή αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών σε επίπεδο πρωτοβάθμιας πρόληψης, προκειμένου η επίδραση της ψυχιατρικής μεταρρύθμισης στη χώρα μας να είναι μέγάλης εμβελειας και όχι περιορισμένης.

Του Δρ. Αναστάσιος Πλατής
Ψυχίατρος, Επιστημονικός υπεύθυνος της εταιρείας «Πανάκεια»