Θυμός: Η εκδοχή του εαυτού μας που δεν μας αρέσει

Rodiaki NewsRoom

Γράφει η ψυχολόγος
Μαρία Καρίκη

Τα συναισθήματα ακολουθούν διάφορους δρόμους: άλλοτε εκφράζονται, άλλοτε καταπιέζονται, άλλοτε μετατίθενται κι άλλοτε μετατρέπονται σε «απωθημένα» και κατάλοιπα που κουβαλάμε για ένα μεγάλο μέρος της ζωής μας. Για το κάθε συναίσθημα υπάρχει μια ανάλογη πηγή που το πυροδοτεί, τόσο σε ένταση όσο και σε διάρκεια. Τα θετικά συναισθήματα μας αρέσουν και τα επιζητούμε όσο γίνεται περισσότερο. Τα αρνητικά συναισθήματα είναι εκείνα που μας δυσκολεύουν. Μας καθιστούν ευάλωτους, μας ξυπνούν ανασφάλειες και παρορμήσεις. Πολλές φορές αναλαμβάνουν εκείνα τα τον κυριαρχικό ρόλο στη συμπεριφορά μας και γινόμαστε έρμαιά τους.

Ο θυμός είναι ένα από τα αρνητικά συναισθήματα που όλοι μας συναντούμε αρκετά συχνά. Είναι υγιές να θυμώνουμε όταν πρέπει, εκεί που πρέπει, χωρίς ωστόσο να επιτρέπουμε στον εαυτό μας να παρεκτραπεί τόσο που μετά θα το μετανιώσουμε. Το να εκφράζουμε το θυμό μας με έναν συγκροτημένο και οριοθετημένο τρόπο είναι μια δεξιότητα που προσπαθούμε όλοι μας να μάθουμε από μικρή ηλικία.

Πάνω στον θυμό μας πολλές φορές θέλουμε να απαντήσουμε, να υπερασπιστούμε το δίκιο μας, τη γνώμη μας, αλλά αρκετά συχνά μετατρεπόμαστε απλά σε «θηρία» που ενστικτωδώς θέλουν να επιβληθούν και να πληγώσουν τους άλλους. Χρησιμοποιούμε λέξεις που πονάνε, που προσβάλλουν και υποτιμούν. Ο τόνος της φωνής μας από αμυντικός γίνεται επιθετικός και όλα μοιάζουν με «πεδίο πολέμου» παρά με επικοινωνία έκφρασης και υπεράσπισης του εαυτού μας.

Ο θυμωμένος μας εαυτός βγάζει στην επιφάνεια μια εκδοχή μας που δεν μας αρέσει καθόλου εκ των υστέρων. Μοιάζουμε με υστερικούς ανθρώπους που δεν ακούν παρά μόνο θέλουν να υψώσουν τη φωνή τους και εξηγήσουν τη δική τους οπτική, τη δική τους κοσμοθεωρία. Μετά από την εκάστοτε έκρηξη μπορεί να νιώθουμε τύψεις, να ντρεπόμαστε, να λυπόμαστε, ίσως και να σκεφτόμαστε πώς αλλιώς θα μπορούσαμε να είχαμε αντιδράσει. Η εκτόνωση είναι σεβαστή και κατανοητή μέχρι εκείνο το σημείο που δεν παραβιάζει τα όρια του σεβασμού προς τον άλλο, αλλά κυρίως του αυτοσεβασμού μας.

Ο τρόπος που συμπεριφερόμαστε όταν θυμώνουμε δείχνει επίσης την ποιότητά μας ως άνθρωποι. Δείχνει το πόσο καλά ή όχι έχουμε δουλέψει με τα εσωτερικά μας θέματα και πόσο ανάγκη ή όχι έχουμε να μειώνουμε τους άλλους γύρω μας. Μια τέτοια ανάγκη ή παρόρμηση μπορεί να σημαίνει ότι έχουμε μέσα μας πολλές ανασφάλειες, συμπλέγματα ή απωθημένα συναισθήματα που αναδρομικά προβάλλονται σε ανθρώπους που δεν ευθύνονται πραγματικά.

Το να εκπαιδεύσουμε τον εαυτό μας να μη φτάνει σε ακρότητες όταν θυμώνει προαπαιτεί την αναγνώριση των δικών μας εκρήξεων, του μεγέθους τους, αλλά και των συνεπειών τους. Πρέπει να παραδεχτούμε την κακή διαχείριση του θυμού μας προτού αρχίσουμε να σκεφτόμαστε ή να οικειοποιούμαστε τεχνικές που θα μπορούσαν να βοηθήσουν. Το πρώτο ερώτημα που οφείλουμε να θέσουμε στον εαυτό μας είναι πρώτα από όλα γιατί «κουβαλάμε» τόση ένταση, η οποία αναζητά «αφορμές» να διοχετευτεί.

Τι είναι αυτό που μας απασχολεί και μας προβληματίζει πραγματικά σε αυτή τη φάση της ζωής μας; Δεν ζούμε όπως θα θέλαμε; Είμαστε εγκλωβισμένοι σε λάθος σχέσεις ή σε λάθος δουλειές; Έχουμε ματαιωθεί από την μη υλοποίηση των ονείρων και των προσδοκιών μας; Νιώθουμε στάσιμοι; Μη ικανοποιημένοι από τον εαυτό μας;

Όλα αυτά τα τεράστια ερωτήματα εντός μας έχουν τεράστια δυναμική και όσο μένουν ανεπεξέργαστα, μπορούν να προκαλέσουν ένταση, δυσφορία, δυσανασχέτηση, χωρίς απαραίτητα να μπορούμε να προσδιορίσουμε επακριβώς το «γιατί», παρά μόνο αν καταπιαστούμε με τα παραπάνω ζητήματα που ίσως διακαώς αποφεύγουμε. Ο θυμός σχεδόν πάντα κρύβει απογοήτευση, άγχος, συμπλέγματα, αίσθημα αδικίας.

Αν, λοιπόν, θέλουμε πραγματικά να αντιμετωπίσουμε το συναίσθημα του θυμού δεν αρκούν οι αποσπασματικές συμπεριφορικές τεχνικές. Χρειάζεται να καταφύγουμε σε βαθύτερο επίπεδο: στις πηγές πυροδότησης αυτού του συναισθήματος. Να σταθούμε απέναντί τους, να αναμετρηθούμε μαζί τους και να σκεφτούμε τι αλλαγές μπορούμε να πετύχουμε σε ό,τι δεν μας ικανοποιεί και σε ό,τι μας δυσφορεί.