1870. Πώς απεφεύχθη ο διορισμός Ευρωπαίου Επιτρόπου στην Ελλάδα

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Αντώνης Βενέτης

Τον Απρίλιο του 1870 οι περιβόητοι ληστές της Εύβοιας Χρήστος και Τάκος Αρβανιτάκης – συνέλαβαν, ανάμεσα στο Πικέρμι και τα Σπάτα Αττικής, μια ομάδα Άγγλων και Ιταλών περιηγητών.

Τελικά εξετέλεσαν τέσσαρες εξ αυτών στο Δήλεσι. Είναι η αποκληθείσα σφαγή στο Δήλεσι, η οποία διέσυρε διεθνώς το κύρος της χώρας. Το άκρως θλιβερό αυτό περιστατικό εντατικοποίησε τον αγώνα της χώρας κατά της ληστείας. Η πίεση όμως της Ευρώπης για λήψη δραστικών μέτρων κατά των ληστών, ήταν έντονη, αλλά ως συνήθως , η πελατειακή αντίληψη των Ελλήνων/ πολιτικών, εμπόδιζε την λήψη των αναγκαίων νόμων με αποτέλεσμα να υφίστατο άμεσος κίνδυνος να τεθή η χώρα υπό επίτροπο, τον οποίον θα διώριζαν οι προστάτιδες δυνάμεις, με σκοπό την πλήρη εξάλειψη της ληστείας. Έπρεπε λοιπόν να εκδοθή από τη Βουλή ο σχετικός – δρακόντιος – νόμος. Υπήρχε όμως δεδομένη η αντίδραση πολλών βουλευτών. Πρωτοστάτησαν όμως οι Ναυπάκτιοι Βουλευτές Αθανάσιος Ραντήρης, Ευθύμιος Πλαστήρας και Ν. Φαρμάκης και ο νόμος υπερψηφίστηκε και έτσι απεφεύχθη η κηδεμονία της χώρας από τους Ευρωπαίους.

Ξεφυλλίζοντας λοιπόν το βιβλίο του Μιχαήλ Γ. Σακελλαρίου (Κάλυμνος 1846- Πάτρα 1919), εις το οποίο συμπεριλαμβάνονται και τα άρθρα , τα οποία έχουν δημοσιευθή από τον συγγραφέα , στην εφημερίδα που εξέδιδε στην Πάτρα με τον τίτλο «Κραυγή του εκπνέοντος Ελληνισμού», μέρος του οποίου , της 24-4-1911, αναφερόμενο στη σφαγή του Δήλεσι και στην ψήφιση του σχετικού νόμου για την εξάλειψη της ληστείας, εις την οποίαν, ως ήδη ελέχθη, επρωτοστάτησαν οι Ναυπάκτιοι βουλευτές της εποχής, παρατίθεται.

Έτσι: «Αυτή η ληστεία του Δήλεσι επέβαλε μεγάλας υποχρεώσεις εις το Κράτος να σκεφθή επί του ελεεινού θεάματος, το οποίον παρείχεν εις την Ευρώπην. Η επίσημος Αγγλία το διεκήρυξε σαφώς και στεντορείως. Η τιμή, είπεν η Αγγλία, του Βασιλέως Γεωργίου επιβάλλει εις το να διαλευκανθή το μυστήριον της ληστείας. Το επανέλαβεν η Βασίλισσα Βικτωρία εις τον εναρκτήριον της λόγον προ των Βουλών. Ένας Επίτροπος, είπον οι Υπουργοί, είναι ανάγκη, όπως ανορθώση την Ελλάδα και την καταστήση αξίαν του προορισμού της.

Η Ελλάς, είπον άλλοι, διέψευσε τας προσδοκίας της Ευρώπης!
Εν τοιούτον κήρυγμα επέβαλεν, ως είπον ανωτέρω, σκέψεις σοβαράς, όχι μόνον πώς να εξαλειφθή η ληστεία, αλλά και πώς να σωθή η ανεξαρτησία της Ελλάδος, να προληφθή η υπό κηδεμόναν διοίκησίς της. Από την επαύριον του Δήλεσι, ήτοι τον Απρίλιο του 1870 , έπρεπε να ψηφισθούν μέτρα δρακόντια κατά της ληστείας και μέτρα ανορθωτικά της διοικήσεως. Και όμως μόλις τον Ιανουάριον εισήχθη ο νόμος περί ληστείας. Είνε αληθές, ότι ο τόπος εξηγέρθη και οι Δήμαρχοι του τόπου εκαθάρισαν την χώραν από την ληστείαν , αλλ΄η ενέργεια αυτή ήτο συνέπεια της μεγάλης θλίψεως, την οποίαν η ληστεία του Δήλεσι επροξένησεν εις την καρδίαν του Ελληνικού λαού. Ήτο μια ενέργεια σπασμωδική, δεν ήτο ενέργεια συστηματική, μία πολιτική του Κράτους . και ο νόμος αυτός ο δρακόντειος της ληστείας του 1871 δεν προήρχετο εκ Κυβερνητικής πρωτοβουλίας. Ο νόμος υπήρξε σύλληψις και σύνταξις του βουλευτού Ναυπακτίας Αθανάσιου Ροντήρη.

Η Κυβέρνησις Κουμουνδούρου τον υιοθέτησε και τον υπεστήριξεν ως έργον Κυβερνητικόν. Ο Ροντήρης , ρήτωρ σοβαρός , βαθύς συγγραφεύς και πολιτικός , επωφελήθη της ψυχολογικής καταστάσεως της χώρας ως εκ της σφαγής των Άγγλων και τον επέβαλεν εις την Κυβέρνησιν Κουμουνδούρου με την υπόσχεσιν να γείνη μετά των φίλων του φίλος της Κυβερνήσεως. Ουδέποτε συναλλαγή πολιτική υπήρξεν ευγενέστερα , κοινοφελέστερα και γονιμωτέρα εις αποτελέσματα πολιτικοκοινωνικά.

Το νομοσχέδιον εύρεν αντίδρασιν ζωηράν προ πάντων υπό των δικηγόρων βουλευτών , εν ονόματι δήθεν της ελευθερίας του πολίτου, ως προς τον εκτοπισμόν των συγγενών. Ο Κουμουνδούρος, πρωθυπουργός, ο Κοντόσταυλος, υπουργός της Δικαιοσύνης, και ο Ροντήρης υπεστήριξαν το νομοσχέδιον με δύναμιν και επιχειρήματα αδρά. Και ο νόμος εψηφίσθη και η ληστεία έλαβε το θανατηφόρον της κτύπημα .
Ο νόμος αυτός τιμά τους Ναυπακτίους βουλευτάς , τον Ροντήρην , τον Ευθύμιον Πλαστήραν και τον Ν. Φαρμάκη οι οποίοι προς την επιψήφισίν του ειργάσθησαν υπερανθώπως.

Ο νόμος εψηφίσθη επί εν έτος δοκιμαστικώς, ως εκ της μεγάλης αντιδράσεως των δικηγόρων βουλευτών , οι οποίοι ωμιλούν μόνον εν ονόματι της ελευθερίας του πολίτου και δεν ελάμβανον υπ ΄όψιν ούτε των πολιτών συλλήβδην την ελευθερίαν , ούτε του Κράτους την τιμήν , την ελευθερίαν και την πρόοδον.
Ο Νόμος έδωκε λαμπρά αποτελέσματα. Το δε επόμενον έτος η Κυβέρνησις Δεληγεώργη κατέστησε τον Νόμον διαρκή αναζώντα διά Β. Διατάγματος κατά πάσαν επίκαιρον στιγμήν.

Δυστυχώς, μετά τας πρώτας εντυπώσεις επήλθεν η χαλάρωσις εν τη εφαρμογή του Νόμου και τη Κυβερνητική ενέργεια. Οι λησταί ανεφαίνοντο πανταχού και οι Σκαρτσώραι διεπράττον εγκλήματα φρικαλέα και μόνον η τύχη εβοήθει εις την σύλληψίν των. Η στρατιωτική δράσις ήτο παρωδία στρατού και η Κυβερνητική εποπτεία τελείως νεκρά. Ουδέ επί μίαν στιγμήν η έννοια του Κράτους και το πολιτικόν συμφέρον διήρχετο από την σκέψιν της επισήμου Ελλάδος.
Διατί; Έλλειπεν η εθνική πολιτική και ούτε ένας σπινθήρ εις την κεντρικήν εστίαν, όπου πυρούται και σφυρηλατείται το Εθνικόν μεγαλείον.
24 Απριλίου 1911».