Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και η Ελληνική Οικονομία

Rodiaki NewsRoom

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) είναι ένας διεθνής οργανισμός που ιδρύθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 1945, με έδρα την Ουάσιγκτον των ΗΠΑ. Η δημιουργία του αποφασίστηκε ένα χρόνο νωρίτερα στη συνδιάσκεψη του Μπρέτον Γουντς των ΗΠΑ από τις κυβερνήσεις των χωρών που συμμετείχαν στη συνδιάσκεψη, οι οποίες επιζητούσαν να διαμορφώσουν ένα πλαίσιο οικονομικής συνεργασίας για να αποτραπεί τυχόν επανάληψη των συνεχόμενων, μέχρι τότε, ανταγωνιστικών υποτιμήσεων των νομισμάτων χωρών, οι οποίες οδήγησαν στη «Μεγάλη ύφεση» της δεκαετίας του 1930.

Ένας από τους αρχιτέκτονες της δημιουργίας του ΔΝΤ ήταν ο διεθνούς φήμης οικονομολόγος Μέϊναρντ Κέυνς, ο υπέρμαχος του κρατικού παρεμβατισμού, της «Σχολής σκέψης της Ζήτησης».

Ο κύριος σκοπός του ΔΝΤ είναι η προώθηση της διεθνούς νομισματικής συνεργασίας και, επομένως, η διασφάλιση σταθερότητας του διεθνούς νομισματικού συστήματος. Κατά συνέπεια, το ΔΝΤ καλύπτει όλο το εύρος των πολιτικών αποφάσεων του μακροοικονομικού και χρηματοοικονομικού τομέα που διέπουν τη διεθνή οικονομική σταθερότητα.

Δηλαδή, το ΔΝΤ είναι ένας διεθνής οργανισμός που είναι αρμόδιος για τη διαχείριση του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος, παρακολουθώντας τις συναλλαγματικές ισοτιμίες και τα Ισοζύγια Πληρωμών των χωρών.

Στο ΔΝΤ συμμετέχουν 182 κράτη-μέλη (στοιχεία 2000), στα οποία το ταμείο παρέχει συμβουλές, υιοθετώντας πολιτικές που ενισχύουν την οικονομική σταθερότητα και στοχεύουν στη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των λαών.

Ιδιαίτερα, βοηθάει με δανεισμό τις χώρες-μέλη που έχουν μεγάλα και δισεπίλυτα προβλήματα κυρίως στο Ισοζύγιο Πληρωμών. Επιπλέον, προσφέρει και τεχνική υποστήριξη σε διάφορους τομείς της οικονομίας, όπως π.χ. στη φορολογική πολιτική, στη δημοσιονομική διαχείριση, στη διαχείριση δαπανών, στη διαχείριση δημοσίου χρέους κ.ά.

Οι πόροι του ΔΝΤ προέρχονται από τα 182 κράτη-μέλη, ανάλογα με το οικονομικό μέγεθος κάθε χώρας. Η Ελλάδα συμμετέχει με ένα δισεκατομμύριο δολάρια περίπου.

Δυστυχώς, το ΔΝΤ στοχοποιείται ως αποδιοπομπαίος τράγος και δαιμονοποιείται κυρίως από εκείνους που έχουν «περιορισμένη» γνώση και από τους ευκολόπιστους, οι οποίοι καθοδηγούνται από λαϊκιστές, δημαγωγούς και κινδυνολόγους, εκφράζοντας έτσι την περιφρόνησή τους στους «ειδικούς».

Στην εποχή μας, το ΔΝΤ έχει γίνει στόχος επικρίσεως από πολίτες και πολιτικά κόμματα, που δε συμφωνούν με τις επιλογές του, γιατί όπως υποστηρίζουν, το ΔΝΤ οδηγεί τους λαούς με «προγράμματα λιτότητας» στη φτώχεια. Πράγματι, το ΔΝΤ υποχρεώνει τις κυβερνήσεις των κρατών που ζητούν τη βοήθειά του να εφαρμόζουν σκληρά οικονομικά μέτρα, τα οποία συνήθως είναι αντιλαϊκά, επώδυνα και οδυνηρά για τους πολίτες.

Ωστόσο, πολλά από αυτά θεωρούνται από οικονομικής άποψης απαραίτητα, ώστε να επιτρέπουν την έξοδο των χωρών αυτών από τον οικονομικό μαρασμό και τη χρεοκοπία. Αυτοί όμως που επικρίνουν το ΔΝΤ, δεν γνωρίζουν τις λειτουργίες και τους στόχους του και ακόμη περισσότερο, δεν γνωρίζουν την περίπλοκη φύση και λειτουργία του διεθνούς οικονομικού συστήματος.

Ακόμη, δεν γνωρίζουν ότι το ΔΝΤ, όπως προανέφερα, είναι Κευνσιανής προέλευσης αλλά και προσέγγισης και, επομένως, βασίζεται σε Κευνσιανές πολιτικές, όπως π.χ. στην υποτίμηση νομισμάτων και στις αυξήσεις φόρων, ώστε να ισορροπεί η οικονομία και να επιτυγχάνονται τα επιθυμητά οικονομικά αποτελέσματα.

Αντίθετα, οι νεοφιλελεύθεροι-μονεταριστές της «Σχολής του Σικάγου» του Μίλτον Φρίντμαν, οι υπέρμαχοι της «Σχολής σκέψης της Προσφοράς», διαφωνούν ανοιχτά με τις πολιτικές του ΔΝΤ και υποστηρίζουν τις πολιτικές εκείνες που βασίζονται στην «ελεύθερη αγορά» και ειδικότερα, στο μικρό κράτος και στη χαμηλή φορολόγηση των πολιτών.

Σκεπτόμενοι ορθολογικά, είναι αδύνατο να πιστέψουμε ότι 182 χώρες επί συνόλου 200 περίπου που είναι μέλη του ΔΝΤ, πληρώνοντας μάλιστα υψηλές συνδρομές, δεν το αποπέμπουν, αλλά αντιθέτως αποδέχονται τη λειτουργία του και επιζητούν διακαώς τη βοήθειά του, όταν μάλιστα βρίσκονται σε δύσκολη οικονομική κατάσταση.

Ενδεικτικά, αναφέρω μερικές μόνο χώρες στις οποίες το ΔΝΤ επενέβη με δανεισμό και τεχνική υποστήριξη: Αργεντινή (1999 και 2000), Βραζιλία (1998 και 2002), Μεξικό (1995), Τουρκία (1999 και 2003), Ισλανδία (2008), Ρωσία (1998), Μεγάλη Βρετανία (1976), Λετονία, Ρουμανία, Ουκρανία, Ουγγαρία, κ.ά.

Η χώρα μας, ως ιδρυτικό μέλος, ζήτησε στις 23 Απριλίου 2010 τη συνδρομή του ΔΝΤ για να επιλύσει τη μεγάλη κρίση του δημοσίου χρέους που αντιμετώπιζε, ύψους περίπου 300 δις. ευρώ, καθώς και την επακόλουθη αποφυγή της χρεοκοπίας. Και, από τότε μέχρι σήμερα, ζούμε μια εφιαλτική ελεγχόμενη χρεοκοπία, με μία ραγδαία κατάρρευση του βιοτικού επιπέδου των πολιτών, και μία καταστροφική απώλεια της εθνικής μας ανεξαρτησίας.

Ζούμε, δηλαδή, μία κοινωνικοοικονομική καταστροφή, με μείωση του ΑΕΠ κατά 25%, με δεκάδες χιλιάδες καταστήματα κλειστά, με 1.300.000 ανέργους και με 2.000.000 περίπου ανασφάλιστους πολίτες. Μέχρι τέλους του 2004, ο δανεισμός του ΔΝΤ προς τη χώρα μας με τα δύο πρώτα μνημόνια ανερχόταν σε 48 δις. ευρώ περίπου και το ποσό αυτό είναι το μεγαλύτερο δάνειο που έχει καταβληθεί ποτέ σε χώρα-μέλος.

Ωστόσο, στο τρίτο πρόγραμμα διάσωσης (τρίτο μνημόνιο), το οποίο διανύουμε τώρα με επιπλέον χρηματοδότηση 86 δις. ευρώ, το ΔΝΤ προς το παρόν δεν συμμετέχει, επειδή θεωρεί ότι το χρέος μας δεν είναι βιώσιμο.

Όμως, στις μέρες μας, γίνονται διαβουλεύσεις με την Ευρωπαϊκή Ένωση και πιθανότατα θα συμμετάσχει στο δανεισμό, μετά τις παραμετρικές αλλαγές που θα γίνουν στο χρέος , όπως π.χ. στην επιμήκυνση των δόσεων και τη συνακόλουθη μείωση εξυπηρέτησής του ανά έτος.

Τελικά, το επίπεδο διαβίωσης που μας είχε εξασφαλίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση από τη δεκαετία του 1980 και μετά, με τα πλούσια πακέτα στήριξης και τον επίπλαστο ευδαιμονισμό μας, εξανεμίστηκε. Ο υπερδανεισμός και η κακοδιαχείριση, με ευθύνες αποκλειστικά του πολιτικού μας συστήματος, σε συνδυασμό με τις δομικές αδυναμίες και στρεβλώσεις της οικονομίας μας, μας οδήγησαν στον οικονομικό μαρασμό.

Η χώρα μας, μπορεί για την ώρα – τον Ιούλιο του 2015 – να απέφυγε τα χειρότερα, ωστόσο βιώνει τη μεγαλύτερη ύφεση, τόσο της ελληνικής όσο και της παγκόσμιας οικονομικής ιστορίας - σε περίοδο μάλιστα ειρήνης- πέφτοντας, σε όρους αγοραστικής δύναμης, από το 95% που ήταν το έτος 2009 στο 72% του μέσου κατά κεφαλήν εισοδήματος των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δηλαδή μειώθηκε κατά 23 μονάδες.

Έτσι, ενώ υπολειπόταν το έτος 2009 μόλις κατά 5% από το μέσο κατά κεφαλήν εισόδημα των 28 χωρών της Ε.Ε (100%), υποχώρησε σημαντικά και απομακρύνθηκε κατά 28% από το μέσο όρο των υπόλοιπων χωρών.

Ωστόσο, η Ελλάδα, διαθέτει σημαντικά συγκριτικά πλεονεκτήματα που έχουν να κάνουν με τη γεωγραφική της θέση, το εύφορο έδαφός της, την πολιτιστική της κληρονομιά (αρχαιολογικοί χώροι, μουσεία), τους τουριστικούς της προορισμούς, καθώς και όλα τα στοιχεία εκείνα που της επιτρέπουν να προσφέρει στους κατοίκους της ένα υψηλό επίπεδο διαβίωσης, με την προϋπόθεση όμως, ότι οι πολίτες και το πολιτικό της σύστημα θα ενεργοποιηθούν και θα αδράξουν την ευκαιρία, ώστε να δημιουργήσουν ένα νέο ανταγωνιστικό κράτος, κοινωνικά δίκαιο, βιώσιμο, εξωστρεφές και ανταγωνιστικό, το οποίο θα αποτελέσει την κινητήρια δύναμη για την επανεκκίνηση της οικονομίας, την επάνοδό της στην ομαλότητα και την επιστροφή της σε θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης.

Κοντολογίς, στην Οικονομία, όπως υποστηρίζουν οι οικονομολόγοι, μαγικές συνταγές και μαγικές λύσεις δεν υπάρχουν. Ούτε ουρανοκατέβατοι σωτήρες. Ούτε, ακόμη, δωρεάν γεύματα.

Και ακόμη περισσότερο, όπως υποστηρίζουν, η αύξηση της διανομής της «πίτας» προϋποθέτει την αύξηση της παραγωγής της. Κατά συνέπεια, σύμφωνα με την οικονομική θεωρία, πρώτα αυξάνεται η παραγωγή (το μέγεθος ) της «πίτας» και μετά ακολουθεί η αύξηση στη διανομή της.

Του Γιάννη Σαμαρτζή
Οικονομολόγου