Αναζητώντας κατανόηση...

Rodiaki NewsRoom

Κάθε πρόβλημα μπορεί να μοιάζει πιο βατό, όταν το μοιράζεσαι και κάθε σκέψη μπορεί να μοιάζει λιγότερο τρομακτική όταν την εκφράζεις.

Γράφει η ψυχολόγος
Μαρία Καρίκη

Πόσο δύσκολο άραγε είναι να βρει κανείς ανθρώπους που μπορούν να ακούσουν χωρίς κριτική; Να μπορείς να πεις όλα όσα θες να πεις –ακόμα και τα παράλογά σου- χωρίς φόβο, χωρίς δεύτερη σκέψη. Να μπορείς απλά να είσαι ο εαυτός σου και να μοιραστείς όλα όσα σε βαραίνουν. Πόσο ωραίο συναίσθημα! Πόση ανακούφιση μπορείς να νιώσεις! Να ξέρεις ότι εκείνος που έχεις επιλέξει να εμπιστευτείς θα σε ακούσει χωρίς να σε ειρωνευτεί, χωρίς να σε κοροϊδέψει, χωρίς να προβάλλει και να επιβάλλει τη γνώμη του ή αυτό που θεωρεί «σωστό». Τέτοιοι άνθρωποι στη ζωή μας ίσως είναι σπάνιοι.

Η κατανόηση βασίζεται στην ικανότητα του ακροατή να σέβεται την ανάγκη σου για «άνοιγμα» ψυχής. Δεν πρόκειται για μια ορθολογική διαδικασία, αλλά για μια συναισθηματική εμπειρία, όπου όλες οι σκέψεις και όλα τα συναισθήματα «επιτρέπεται» να εκφραστούν. Δεν χρειάζεται απαραίτητα να συμφωνούμε για να κατανοήσουμε. Μπορούμε, απλά να μπούμε στη θέση του άλλου και να νιώσουμε την οπτική μέσα από την οποία αντιλαμβάνεται τη ζωή του και τους ανθρώπους.

Αν μας ζητήσει την άποψή μας τη δίνουμε απλόχερα, αλλά όχι επιμένοντας και πιέζοντας. Η κατανόηση οδηγεί στην υποστήριξη και στην ενθάρρυνση του ατόμου να αναζητήσει μόνο του τις λύσεις που του ταιριάζουν. Να διερευνήσει τις εναλλακτικές και να επιλέξει εκείνη που πιστεύει ο ίδιος ότι θα τον βοηθήσει. Οτιδήποτε άλλο θεωρείται από τη μεριά του ακροατή παρέμβαση, καθοδήγηση ως και χειραγώγηση.

Στις δύσκολες στιγμές μας, εκεί που όλα μοιάζουν περίπλοκα, μπερδεμένα και αδιέξοδα είναι που έχουμε και περισσότερη ανάγκη από την κατανόηση. Δεν είναι η ώρα που χρειαζόμαστε επιπλήξεις, παρατηρήσεις, κηρύγματα και νουθεσίες. Χρειαζόμαστε μόνο κάποιον που θα είναι πρόθυμος να είναι δίπλα μας, όχι ως λογικός νους, αλλά ως άνθρωπος που μπορεί να μας συμπαρασταθεί με τους δικούς μας όρους. Οι όροι αυτοί μπορεί να ποικίλλουν: μπορεί να είναι η σιωπή, άλλοτε μια καλή κουβέντα, άλλοτε μια αγκαλιά κι άλλοτε μια υπενθύμιση ότι μπορούμε να τα καταφέρουμε ό,τι κι αν προκύψει.

Όσο κι αν πιστεύει κανείς ότι μπορεί να τα βγάλει πέρα μόνος του στις «μαύρες» του, πάντα θα βοηθούσε κάποιος που θα μπορούσε να του προσφέρει μια αποδοχή άνευ όρων και μια διακριτική παρουσία συμπαράστασης. Κάθε πρόβλημα μπορεί να μοιάζει πιο βατό, όταν το μοιράζεσαι και κάθε σκέψη μπορεί να μοιάζει λιγότερο τρομακτική όταν την εκφράζεις. Πολλές φορές, ωστόσο, φοβόμαστε να «ανοιχτούμε». Είμαστε επιφυλακτικοί και δεν ξέρουμε αν μπορούμε να εμπιστευτούμε, αν μπορούμε να αποκαλύψουμε τα ενδότερά μας στους ανθρώπους γύρω μας. Έτσι, ο φόβος μας εγκλωβίζει και μας κρατάει «μαγκωμένους».

Προσπαθούμε απεγνωσμένα, βιαστικά και πανικόβλητα να βρούμε τις λύσεις μόνοι μας, χωρίς να έχουμε την ευκαιρία να αποφορτιστούμε μιλώντας σε κάποιον. Ασκούμε μόνοι μας πίεση στον εαυτό μας με αποτέλεσμα να ζούμε υπό το μόνιμο καθεστώς του άγχους. Το παράδοξο είναι πώς ακόμα και να βρούμε με αυτό τον μοναχικό τρόπο μια λύση, πάλι δεν αισθανόμαστε ανακούφιση…

Η ψυχική ανάγκη του ανθρώπου για επικοινωνία και «μοίρασμα» είναι αναντικατάστατη. Όσο και αν προσπαθούμε να πείσουμε τον εαυτό μας ότι δεν χρειαζόμαστε κανέναν «ακροατή» και «συνομιλητή» επί ουσιαστικών θεμάτων, μάλλον προσπαθούμε μάταια. Βέβαια, δεν μπορούν όλοι εκεί έξω να υποστηρίξουν έναν τέτοιο ρόλο, αλλά σίγουρα αν ψάξουμε θα βρούμε έστω και έναν που θα μπορεί να μας παρέχει αυτό για το οποίο διψάμε περισσότερο: κατανόηση και αποδοχή. Χωρίς αυτά όλα μπορεί να μοιάζουν «βουνό», ενώ παράλληλα η εσωστρέφεια, η απομόνωση από τη δική μας μεριά διογκώνουν τα προβλήματα και τα κάνουν να μοιάζουν ανυπέρβλητα. Η κατανόηση δεν μαθαίνεται, δεν εκβιάζεται, δεν απαιτείται.

Έχει να κάνει με την ποιότητα ενός ανθρώπου να σέβεται βαθιά τον άλλο, να τον ακούει χωρίς προβολές δικές του και στερεότυπα, αλλά και να δίνει προτεραιότητα στην ταυτότητα, την διαφορετικότητα του ατόμου που εκφράζεται χωρίς να νιώσει την ανάγκη να τον περιορίσει, να τον ακυρώσει, να τον επισκιάσει. Οι άνθρωποι που μας προσφέρουν κατανόηση, μας χαρίζουν αυτόματα σχεδόν μια αίσθηση ελευθερίας, δύναμης και αυτοπεποίθησης.

Πώς; Απλά και μόνο επειδή μας δίνουν χώρο και χρόνο να εκφραστούμε, να αποσυμπιεστούμε, να είμαστε έστω και για λίγο ο εαυτός μας χωρίς τον φόβο της έκθεσης και της επίκρισης. Αυτή η αίσθηση είναι μοναδική. Αν την έχεις νιώσει έστω και μια φορά με κάποιον, θα την αναπολείς και θα την αναζητάς σε όλες τις δύσκολες στιγμές σου… Για αυτό αν ανήκουμε στους τυχερούς που έχουμε τέτοιους ανθρώπους στη ζωή μας, ας είμαστε ευγνώμονες και ας τους δείχνουμε με κάθε ευκαιρία πόσο πολύτιμοι είναι για εμάς…