Τεστ ΠΑΠ (Παπανικολάου) και HPV

Rodiaki NewsRoom

Γράφει ο Βασίλειος Χ. Μπόλκας
Mαιευτήριας - Χειρουργός Γυναικολόγος

Τεστ Παπανικολάου και HPVΤο τεστ παπ είναι μια εξαιρετικά σημαντική εξέταση – ανακάλυψη, την οποία και πρέπει να πραγματοποιούν όλες οι γυναίκες από την έναρξη της σεξουαλικής τους ζωής και εν συνεχεία, ετησίως. Αποτελεί μια από τις εξετάσεις ρουτίνας και ταυτόχρονα screening τέστ( δηλαδή μέθοδο πληθυσμιακού ελέγχου) για τον καρκίνο του τράχηλου της μήτρας, που εφαρμόζονται σήμερα. Σκοπός του είναι η εντόπιση πιθανών μη φυσιολογικών ή παθολογικών κυττάρων στον τράχηλο της μήτρας και παράλληλα αποτελεί την πρώτη γραμμή εντόπισης του ιού HPV ο οποίος πλέον εμφανίζεται σε ποσοστά πάνω από 50 με 55 % του γυναικείου πληθυσμού σήμερα.

Επίσης, πέρα από τον εντοπισμό τυχόν παθολογικών ή μη φυσιολογικών κυττάρων στον τράχηλο της γυναίκας, με το τεστ παπ μπορούμε να εντοπίσουμε κολπίτιδες, τραχηλίτιδες ή πιθανές μυκητιασικές μολύνσεις! Αυτό όμως που μονοπωλεί το ενδιαφέρον τα τελευταία χρόνια και αποτελεί ένα επιστημονικό προβληματισμό τόσο για τους ιατρούς όσο και για τις ασθενείς μας, αποτελεί ο ιός HPV.

Πώς γίνεται η λήψη του τεστ παπ;
Η γυναίκα ξαπλώνει στην ειδική γυναικολογική κλίνη ( καρέκλα- boom) σε θέση γυναικολογικής εξέτασης. Ο Γυναικολόγος τοποθετεί στην είσοδο του κόλπου, μια μικρή συσκευή που ονομάζεται κολποδιαστολέας. Μετά, με τη βοήθεια ειδικού φωτισμού, επισκοπεί- παρατηρεί τα τοιχώματα του κόλπου και τον τράχηλο και παίρνει ένα δείγμα κυττάρων από την επιφάνεια του τραχήλου με την βοήθεια μιας ξύλινης σπάτουλας. Εν συνεχεία, λαμβάνεται άλλο ένα δείγμα κυττάρων από τον ενδοτράχηλο με ένα ειδικό βουρτσάκι.
Λήψις τέστ Παπανικολάου Και τα δύο δείγματα κυττάρων τοποθετούνται σε ειδικά γυάλινα πλακάκια (αντικειμενοφόρες πλάκες) και σταθεροποιούνται με ειδικό σπρέϊ, ώστε να διατηρηθεί το υλικό για μερικές ημέρες. Στο τέλος, αφαιρείται ο κολποδιαστολέας και ακολουθεί εξέτασις του αιδοίου και της περιγεννητικής περιοχής. Το υλικό αποστέλλεται στον Κυτταρολόγο, ο οποίος και εξετάζει τα πλακάκια κάτω από το μικροσκόπιο.

Ποιός ιατρός κάνει το τεστ παπ;
Είναι μια εξέταση στην οποία συνεργάζονται δύο ιατρικές ειδικότητες. Ο Γυναικολόγος κάνει τη λήψη κατά την διάρκεια της γυναικολογικής εξέτασης. Ο Κυτταρολόγος εξετάζει το δείγμα στο μικροσκόπιο και γράφει την έκθεση με το αποτέλεσμα. Την έκθεση πρέπει να δει ο Γυναικολόγος, ο οποίος θα συνεκτιμήσει την κλινική εικόνα που είχε δει και θα συμβουλεύσει την ασθενή για πρόσθετες εξετάσεις αν χρειάζονται, πιθανή θεραπεία ή πότε να επιστρέψει για επανέλεγχο. Επίσης, και ο Κυτταρολόγος μπορεί να πάρει το τέστ Παπανικολάου.

Πόσο τακτικά πρέπει να γίνεται το τεστ παπ;
Κάθε γυναίκα πρέπει να μιλήσει με τον Γυναικολόγο, ο οποίος θα της συστήσει το πόσο συχνά πρέπει να γίνεται η εξέταση, ανάλογα με το ιστορικό της. Σε γενικές γραμμές συστήνεται σε κάθε γυναίκα να αρχίσει το τεστ παπ τον πρώτο χρόνο μετά την έναρξη της σεξουαλικής δραστηριότητας και να το επαναλαμβάνει μια φορά το χρόνο αν τα αποτελέσματα είναι φυσιολογικά.

Τι προετοιμασία χρειάζεται πρίν την λήψη του τεστ παπ;
Το τελευταίο 24ωρο πριν το τεστ θα είναι χρήσιμο να αποφεύγεται η σεξουαλική επαφή. Επίσης, πρέπει να αποφεύγεται η χρήση κολπικής κρέμας ή ταμπόν καθώς και οι κολπικές πλύσεις τις προηγούμενες 48 ώρες. Τέλος, θα πρέπει η λήψη να μήν γίνεται τις ημέρες της εμμήνου ρύσεως, αφού το αίμα της περιόδου μπορεί να έχει συμπαρασύρει κύτταρα από την επιφάνεια του τραχήλου, εκεί ακριβώς δηλαδή όπου γίνεται και η λήψη!.

Πότε είναι οι καλύτερες ημέρες για το τεστ παπ;
Σε γενικές γραμμές, είναι καλό να αποφεύγονται οι ημέρες της περιόδου. Πολλοί κυτταρολόγοι προτιμούν τις ημέρες στην αρχή της δεύτερης φάσης του κύκλου, δηλαδή 15η – 18η ημέρα του κύκλου. Δύο ημέρες πριν το τεστ δεν πρέπει να γίνεται ενδοκολπική πλύση ή να χρησιμοποιείται ενδοκολπική κρέμα ή να υπάρχει σεξουαλική επαφή.
Τεχνική συλλογής των κυττάρων του τεστ παπ σε υγρό (Κυτταρολογία υγρής φάσεως)
Η τεχνική αυτή χρησιμοποιείται τα τελευταία χρόνια και έχει ως εξής: τα κύτταρα συλλέγονται από τον τράχηλο με ένα ειδικό βουρτσάκι (σπάτουλα λήψης τέστ Πάπ υγρής φάσεως)
Συλλέγονται, συγχρόνως, κύτταρα από το εξωτερικό μέρος του τραχήλου και από τον ενδοτραχηλικό σωλήνα. λήψις εκ του ενδοτραχήλου εισαγωγή της σπάτουλας λήψις στο υλικό- δοχείον μεταφοράς
Στη συνέχεια, το τελικό τμήμα της βούρτσας αποσπάται και τοποθετείται σε ένα φιαλίδιο με ειδικό υγρό. Όλο το υλικό αποστέλλεται στο εργαστήριο. Η τεχνική αυτή, επειδή μεσολαβεί μια φάση διατήρησης των κυττάρων σε υγρό, λέγεται διεθνώς LBC (Liquid Based Cytology). Στην Ελλάδα έχει επικρατήσει ο όρος Κυτταρολογία Υγρής Φάσης. Η ονομασία Thin Prep αφορά εμπορική ονομασία (προϊόν συγκεκριμένης εταιρείας).

Ποιά μέθοδος λήψις του τεστ παπ είναι καλύτερη;
Η Κυτταρολογία Υγρής Φάσης (LBC), κατ΄αρχήν, έχει μεγαλύτερο κόστος από το παραδοσιακό τεστ παπ. Έχει, όμως, και δύο ισχυρά πλεονεκτήματα: το πρώτο είναι η καλύτερη εικόνα για τον κυτταρολόγο. Και αυτό, διότι, ο κυτταρολόγος έχει στην διάθεσή του πολύ περισσότερα κύτταρα κατά την μικροσκοπική εξέταση, που έχει ως αποτέλεσμα την ανίχνευση περισσότερων περιπτώσεων LSIL. Αυτό είναι απόρροια της ειδικής επεξεργασίας που γίνεται στο εργαστήριο με ειδικό μηχάνημα όπου τα κύτταρα απομονώνονται από το υγρό και από τις άλλες προσμίξεις (βλέννη, αίμα κ.λπ.). Το δεύτερο πλεονέκτημα είναι, ότι το υλικό στο φιαλίδιο διατηρείται στο εργαστήριο και εάν κατά την εξέταση των κυττάρων στο μικροσκόπιο υπάρξει ένδειξη μόλυνσης από HPV ή αμφιλεγόμενη ατυπία, λόγω πιθανής φλεγμονής από ιό (κατηγορία ASCUS), μπορεί να γίνει αναζήτηση του HPV-DNA στο εργαστήριο και να διευκρινιστεί το πρόβλημα, χωρίς να χρειαστεί να έρθει ξανά η γυναίκα στο ιατρείο για λήψη καινούργιου υλικού. Οι μελέτες έχουν δείξει, ότι η τεχνική LBC πλεονεκτεί μόνο στην ανεύρεση περισσότερων περιπτώσεων χαμηλού βαθμού ενδοεπιθηλιακών βλαβών (LSIL), ενώ δεν φαίνεται να υπάρχει σημαντική διαφορά στην ανεύρεση υψηλόβαθμων αλλοιώσεων (HSIL), που αποτελεί και τον κύριο στόχο μας.

Έχω τον ιό HPV, τί σημαίνει αυτό και τι μπορώ να κάνω;
Ο ιός HPV( human papilloma virus), συνήθως εντοπίζεται σε ένα τεστ παπ ρουτίνας. Πρόκειται για το πιο συχνό σεξουαλικώς μεταδιδόμενο νόσημα το οποίο δυστυχώς δεν έχει κλινικά συμπτώματα για να το ανιχνεύσουμε από αυτά – γι αυτό και στηριζόμαστε στο τεστ παπ! Ο ιός HPV μεταφέρεται από τον ερωτικό σύντροφο στην γυναίκα ή και αντιστρόφως χωρίς κανείς εκ των δύο να αντιλαμβάνεται κάποια ενόχληση. Μπορεί να εμφανίζεται σε διαφορετικές φάσεις της ζωής μας σε συνδυασμό με άλλα γεγονότα μειωμένης άμυνας του οργανισμού, όπως για παράδειγμα stress, κόπωση ή απλά σε ένα τέστ παπ. Ο ιός HPV αυτός χαρακτηρίζεται από υφέσεις και εξάρσεις. Ακόμα κι αν όμως παραμένει στον τράχηλο της γυναίκας, δεν πρέπει να μας φοβίζει ακριβώς διότι όταν δεν ανιχνεύεται, θεωρούμε πως δεν προκαλεί βλάβη! Οι θεραπείες από εκεί και πέρα, επί παραμονής του ιού και μη εξαφάνισής του, μπορεί να είναι είτε καυτηριασμός , αφαίρεση με loop διαθερμία ή Λέιζερ.

Καρκίνος τραχήλου που καλύπτει όλο τον τράχηλο
Μία καταπληκτική εξέλιξη, ειδικά για τις νέες κοπέλες, αποτελεί το νέο εμβόλιο για τον καρκίνο του τραχήλου της μήτρας, το οποίο προστατεύει σε πάρα πολύ μεγάλο βαθμό από τα κονδυλώματα, από τον ιό του hpv! Γι αυτό και συστήνεται ανεπιφυλάκτως από όλες τις Μαιευτικές και Γυναικολογικές Ενώσεις παγκοσμίως! Και μην ξεχνάτε ότι το τεστ παπ πρέπει να επαναλαμβάνετε κάθε χρόνο.