Φαίδρα Σπανού: «Η γυναίκα πρέπει να κάνει αυτό που πραγματικά θέλει...»

Βαρβάρα Μπογδάνου

Μετά τις τελευταίες εκλογές στο Επιμελητήριο Δωδεκανήσου, αναδείχτηκε στη διοικητική επιτροπή για πρώτη φορά στα χρονικά του οργάνου και μία γυναίκα, έχοντας διανύσει μία πολυετή πορεία στην τοπική επιχειρηματικότητα.
Αρκετά γνωστή για το δυναμισμό της, τις πρωτοπόρες ιδέες της, το πνεύμα συνεργασίας που τη χαρακτηρίζει και τις ικανότητές της η Φαίδρα Σπανού Συνιδιοκτήτρια της εταιρείας Μάρκετινγκ και Δημοσίων Σχέσεων, Highlight Ο.Ε. μιλά σήμερα στη «Ρ» για τη νέα της θέση, για την επιχειρηματική της δραστηριότητα και φυσικά για τα προβλήματα που αντιμετωπίζει η επιχειρηματικότητα στις μέρες μας.
Δεν παραλείπει να μιλήσει για τις εμπειρίες της, για το ρόλο της γυναίκας στους επαγγελματικούς χώρους, για τις προκλήσεις και για τη λειτουργία του επιμελητηρίου, σε συνδυασμό με το μέλλον του «επιχειρείν» στην Ελλάδα…

Κα Σπανού, μετά την εκλογή σας στην πρόσφατη διαδικασία του Επιμελητηρίου Δωδεκανήσου, καταλάβατε τη θέση της γενικής γραμματέως στη διοικητική επιτροπή. Είστε μάλιστα η πρώτη γυναίκα που συμμετέχει σε αυτό το όργανο. Πως αισθάνεστε και τι σημαίνει αυτό για εσάς;
Ομολογώ ότι χάρηκα πάρα πολύ για όλα. Για την εκλογή μου, για την πρώτη θέση σε ψήφους του τμήματός μου, για την εκλογή μου στη θέση της Γενικής Γραμματέως στην Διοικητική Επιτροπή. Όλα αυτά τα οφείλω στους συναδέλφους μου επιμελητηριακούς συμβούλους,με τους οποίους από το 2011 συνεργαστήκαμε αρμονικά και δημιουργήσαμε δεσμούς φιλίας και εκτίμησης. Μιας και μου δίνετε την ευκαιρία θα ήθελα να τους ευχαριστήσω δημοσίως και ιδιαίτερα τον Πρόεδρο κ. Γιάννη Πάππου και τον π. Αντιπρόεδρο κ. Γιάννη Κακλιό για την εμπιστοσύνη που μου έδειξαν.
Το γεγονός ότι είμαι η πρώτη γυναίκα που καταλαμβάνει θέση στην Διοικητική Επιτροπή είναι ένα θέμα το οποίο αφορά γενικά την παρουσία της γυναίκας στα πολιτικά δρώμενα. Ο αριθμός των γυναικών που ασχολούνται με τα κοινά είναι συντριπτικά λιγότερος από αυτόν των ανδρών. Αν συνυπολογίσουμε ότι οι ψηφοφόροι και μάλιστα οι γυναίκες εμπιστεύονται περισσότερο τους άνδρες, τότε αναπόφευκτα οι γυναίκες που εκλέγονται είναι πολύ λιγότερες.
Άρα πρέπει πρώτα η γυναίκα που θέλει, να μη φοβάται να συμμετέχει στα κοινά και να δοκιμάζει τον εαυτό της σε μια εκλογική αναμέτρηση. Κατόπιν να μάθει η κοινωνία μας να εμπιστεύεται τις γυναίκες και να τις ψηφίζει. Κυρίως,να πιστέψει η γυναίκα , στην γυναίκα. Τότε το τοπίο θα είναι σαφώς διαφορετικό.

Πώς σας αντιμετωπίζουν οι άνδρες συνάδελφοί σας;
Τα τελευταία 21 χρόνια που δραστηριοποιούμαι μόνη σε ποικίλους χώρους, δεν είχα ποτέ, μα ποτέ κανένα πρόβλημα με άνδρες συνεργάτες. Όποια ανταγωνιστικότητα και αν αντιμετώπισα δεν είχε σχέση με το φύλο μου. Ειδικά στον χώρο του Επιμελητηρίου δεν συναντώνται τέτοιου είδους φαινόμενα. Οι ευκαιρίες ανάδειξης ικανοτήτων και προσώπων είναι ίδιες για όλους. Ιδιαίτερα εμφανές ήταν το 2011 που υπήρχαν δύο παρατάξεις. Η επόμενη ημέρα της εκλογικής αναμέτρησης μας βρήκε όλους να λειτουργούμε «επί ίσοις όροις». Ίσως ακούγεται ωραιοποιημένο αλλά είναι η πραγματικότητα. Οι άνδρες συνάδελφοί μου με βοήθησαν πολύ, μου μετέφεραν τις γνώσεις τους και με ανέδειξαν. Αν ο άντρας σεβαστεί μία γυναίκα γίνεται ο καλύτερος υποστηρικτής της.

Οι άντρες συνάδελφοί μου με βοήθησαν πολύ, μου μετέφεραν τις γνώσεις τους και με ανέδειξαν

Ποιο ρόλο πρέπει να παίξει σήμερα το επιμελητήριο δεδομένης της πίεσης ή ακόμα και της επίθεσης που δέχεται η επιχειρηματικότητα στον τόπο μας;

Τα Επιμελητήρια εκ του νόμου περί του σκοπού και των αρμοδιοτήτων τους, γνωμοδοτούν, εισηγούνται και συμβουλεύουν την Πολιτεία. Επίσης διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο σε θέματα ανάπτυξης. Αντίστοιχες είναι οι παροχές προς τα μέλη τους. Ενισχύουν τους κλάδους των επαγγελματιών ιδιαίτερα σε εκπαιδεύσεις και επιμορφώσεις. Συμμετέχουν σχεδόν στο σύνολο των κέντρων αποφάσεων όλων των φορέων του τόπου μας και η συμμετοχή τους είναι ουσιαστική.
Σήμερα, και είναι ένα θέμα που ήδη ξεκίνησε να πραγματεύεται η Διοίκηση του Επιμελητηρίου Δωδεκανήσου, το Επιμελητήριο θα πρέπει να διαδραματίσει σημαντικότερο και ουσιαστικότερο ρόλο στα έργα υποδομής και ανάπτυξης που δρομολογούνται στον τόπο μας. Θα πρέπει να δοθεί η δυνατότητα από την κεντρική εξουσία να γίνει το Επιμελητήριο διαχειριστής σημαντικών έργων όπως π.χ. μαρίνα, λιμάνια κλπ. Εξάλλου αυτό το μοντέλο έχει δοκιμαστεί σε άλλες χώρες της Ευρώπης με μεγάλη επιτυχία, όπως είναι η Γαλλία. Είναι κοινή διαπίστωση πιστεύω σε όλους τους πολίτες ότι στην Ελλάδα, για σημαντικά θέματα, αντί να αντιγράψουμε καλές τακτικές της Ευρώπης, συμπεριφερόμαστε σαν να προσπαθούμε να ανακαλύψουμε τον τροχό.
Επίσης, θα ήθελα να γίνει κατανοητό ότι μέλη του Επιμελητηρίου δεν είναι μόνο τα 51 του Διοικητικού Συμβουλίου. Είναι όλες οι επιχειρήσεις/επαγγελματίες που είναι εγγεγραμμένοι/ες στα μητρώα. Όλα τα μέλη λοιπόν μπορούν να επικοινωνούν με τη διοίκηση και να καταθέτουν τις προτάσεις τους και τις απόψεις τους. Οι πόρτες του Επιμελητηρίου ήταν και είναι ανοιχτές για όλους.

Πολλοί πιστεύουν ότι σήμερα η μικρομεσαία επιχείρηση βρίσκεται υπό διωγμό. Εσείς τι λέτε;
Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις βρίσκονται σήμερα υπό τεράστια πίεση. Στο σκέλος εφαρμογής των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων και βελτίωσης του επιχειρηματικού περιβάλλοντος, η Ελλάδα φαίνεται να παραμένει κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.
Η τελευταία Έκθεση της Κομισιόν για τις ελληνικές μικρές επιχειρήσεις αναφέρεται στην αποτελεσματική εφαρμογή του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών, αλλά και στην ανάγκη θεσμοθέτησης ενός μηχανισμού έγκαιρης προειδοποίησης των επιχειρήσεων που βρίσκονται σε κρίση.
Οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις και οι ελεύθεροι επαγγελματίες, έχουν υποστεί τα τελευταία χρόνια λόγω της οικονομικής κρίσης μία φορολογική επιβάρυνση πάρα πολύ σημαντική και κατά τη γνώμη μου πρέπει να εξεταστεί εκ νέου και εκ βάθρων ο τρόπος που γίνεται η κατανομή των φορολογικών επιβαρύνσεων και να ληφθούν μέτρα για την άρση των προβλημάτων και των αδικιών σε σχέση με την κατανομή των φορολογικών βαρών. Για να εξελιχθούν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις σε κινητήριο μοχλό της οικονομίας, με στόχο την ανάπτυξη και την ανάκαμψη, είναι ιδιαίτερα σημαντικές οι διαρθρωτικές, θεσμικές και οικονομικές παρεμβάσεις/ αλλαγές με στόχο τη στήριξη της υλοποίησης των επενδυτικών και επιχειρηματικών τους σχεδίων.

Πώς ξεκινήσατε την επιχειρηματική σας πορεία και τι αποκομίσατε όλα αυτά τα χρόνια;
Μεγάλωσα σε επιχειρηματική οικογένεια και έτσι πορεύτηκα στη ζωή μου σαν να ήταν το αυτονόητο για μένα. Η γενιά μου είχε την τύχη να ζήσει τις καλές και κερδοφόρες εποχές της ελεύθερης αγοράς και πρέπει να είμαστε ευγνώμονες γι αυτό. Όσο δουλεύαμε, τόσο κερδίζαμε. Πάντα υπήρχαν αγωνίες, αβεβαιότητες αλλά και πολλές ικανοποιήσεις. Η επιχειρηματικότητα προσφέρει πολλές εναλλαγές, ευρύ φάσμα δημιουργίας και συνεχείς γνώσεις. Ακόμα και σήμερα που οι δυσκολίες φαντάζουν ανυπέρβλητες πιστεύω ότι το «επιχειρείν» προσφέρει ευκαιρίες, αρκεί να συγχρονιζόμαστε με τις νέες τάσεις και να προλαβαίνουμε τον ανταγωνισμό. Συμπερασματικά μπορώ να πω ότι η πορεία ενός επιχειρηματία/επαγγελματία, καθορίζεται από την διορατικότητά του, τη διαχείριση των ευκαιριών και την ορθότητα των αποφάσεών του.

Η γενιά μου είχε την τύχη να ζήσει τις καλές και κερδοφόρες εποχές της ελεύθερης αγοράς

Είναι πιο δύσκολα τα πράγματα για μία γυναίκα όπως πιστεύουν οι περισσότεροι;
Σύμφωνα με όλα τα στοιχεία που έχουμε σχετικά με τη θέση της γυναίκας σήμερα είναι βέβαιο ότι ακόμα τα πράγματα δεν είναι τόσο εύκολα και ούτε η γυναίκα έχει πάρει τη θέση που θα έπρεπε.Το θέμα είναι τεράστιο και πρέπει να απασχολήσει την κάθε μια γυναίκα ξεχωριστά. Η ίδια η γυναίκα προτού απαξιώσει τον φεμινισμό πρέπει να τον μελετήσει. Τότε μόνο θα καταλάβει την πραγματικότητα και πόσο διαστρεβλώθηκε εσκεμμένα στην πορεία του. Αναφέρομαι φυσικά σε όλες τις γυναίκες, σε όποιο τομέα και αν δραστηριοποιούνται (γυναίκα- υπάλληλο, γυναίκα-επιχειρηματία, γυναίκα-πολιτικό, γυναίκα-νοικοκυρά κλπ.)
Επειδή όμως αυτό το θέμα είναι τεράστιο, εγώ θα ήθελα να περιοριστώ σε μια ειδική κατηγορία γυναικών . Της γυναίκας που δραστηριοποιείται (επιχειρηματικά ή στα κοινά) σε μια μικρή κοινωνία όπως είναι η δική μας και δεν βρίσκεται κάτω από την ομπρέλα ενός άντρα, πατέρα ή συζύγου. Η γυναίκα λοιπόν αυτής της κατηγορίας πρέπει να «παίζει» με τους κανόνες της κοινωνίας που την περιβάλλει, τόσο όσο να μη χάνει την ελευθερία και την προσωπικότητα της. Τεράστια ισορροπία. Δεν συγχωρούνται εύκολα τα λάθη σε μία γυναίκα όσο σε έναν άντρα. Ευκολότερα «ετικετοποιείται» μία γυναίκα από ότι ένας άντρας. Η προσωπική ζωή μιας γυναίκας επηρεάζει την καριέρα της, επαγγελματική, πολιτική κλπ. κάτι το οποίο δεν θα δούμε να γίνεται σε έναν άντρα. Ως εκ τούτου, ναι, είναι πιο δύσκολα τα πράγματα για μια γυναίκα. Είναι όμως και ωραίες οι προκλήσεις…δεν είναι;

Εσείς πώς καταφέρατε να φτάσετε στο σήμερα και τι θα συμβουλεύατε μία γυναίκα που επιθυμεί να ασχοληθεί με την επιχειρηματικότητα;
Η αλήθεια είναι ότι δεν ξέρω που είμαι σήμερα. Ξέρω μόνο ότι είμαι καλά, τηρουμένων πάντα των αναλογιών και δεν έχω κάποιο μεγάλο παράπονο για την μέχρι σήμερα πορεία μου. Για μένα, το πόσο καλά είμαι δεν εξαρτάται μόνο και στεγνά από την επιχειρηματική μου δραστηριότητα αλλά γενικά από την παρουσία μου στο κοινωνικό σύνολο.
Η γυναικεία επιχειρηματικότητα παρουσιάζει διεθνώς τεράστιο ενδιαφέρον. Γνωρίζουμε όλοι ότι η Ε.Ε. με τις κατά καιρούς χρηματοδοτήσεις προσπαθεί να την ενισχύσει.
Σε περιόδους οικονομικής κρίσης αποδεικνύεται ότι η γυναικεία επιχειρηματικότητα αυξάνει, λόγω δυσκολίας στην εύρεση εξαρτημένης εργασίας. Αυτή η αύξηση παρατηρείται και στη χώρα μας. Φαίνεται λοιπόν ότι η οικονομική ανάγκη αποδεικνύεται ισχυρός παράγοντας που μπορεί να υπερβεί τα κοινωνικά στερεότυπα σχετικά με τους ρόλους των δύο φύλων.
Παρόλα αυτά οι ορατοί ή –πιο συχνά- οι αόρατοι φραγμοί που πηγάζουν από στερεοτυπικές αντιλήψεις για την ικανότητα ανάπτυξης επιχειρηματικής δραστηριότητας από γυναίκες, εξακολουθούν να υφίστανται. Ειδικότερα, ο διαχωρισμός των επαγγελμάτων σε “ανδρικά” και “γυναικεία”, καθώς και η αντίληψη περί ασυμβίβαστου της επιχειρηματικότητας με τις οικογενειακές υποχρεώσεις αλλά και τη “θηλυκή εικόνα” της γυναίκας, εξακολουθούν να αποτελούν χαρακτηριστικά φαινόμενα, που αναδεικνύουν τον συντηρητισμό της ελληνικής κοινωνίας σε πολλά πεδία της καθημερινής ζωής. Συνεπώς, ο “εγκλωβισμός” των γυναικών σε στερεοτυπικούς ρόλους που αναπαράγονται από γενιά σε γενιά αποτελεί το γενικό πλαίσιο αποθάρρυνσής τους για την ανάπτυξη επιχειρηματικών πρωτοβουλιών, μέσα από το οποίο προκύπτουν επιμέρους-συγκεκριμένοι φραγμοί. Πιστεύω ότι η γυναίκα πρέπει να κάνει αυτό που πραγματικά θέλει και το οικογενειακό της περιβάλλον οφείλει να την στηρίζει.