Σημάδια πολιτικής κόπωσης για Ερντογάν

Rodiaki NewsRoom

Οι πρόωρες εκλογές της 24ης Ιουνίου αναδεικνύουν την αδυναμία του

Του Γιώργου Κύρτσου
Ευρωβουλευτή της Ν.Δ.


Ο Ερντογάν κυριαρχεί στην πολιτική ζωή της Τουρκίας την τελευταία δεκαπενταετία και προσπαθεί να διατηρήσει τον απόλυτο έλεγχο των εξελίξεων γιατί, μετά το αποτυχημένο στρατιωτικό πραξικόπημα που εκδηλώθηκε σε βάρος του το 2016, γνωρίζει ότι δεν έχει οδό υποχώρησης ή διαφυγής.

Το σύστημα είναι βαθιά αντιδημοκρατικό και σε περίπτωση που ηττηθεί εκλογικά δεν θα περάσει στη σύνταξη αλλά σε ένα λαοδικείο ή στρατοδικείο αντιμέτωπος με βαριές κατηγορίες για όσα έχει κάνει. Είναι εγκλωβισμένος σε έναν πολιτικό αγώνα ζωής ή θανάτου και είναι αποφασισμένος να το πάει μέχρι το τέλος για να μην μετατραπεί σε σύγχρονο Μεντερές και εκτελεστεί από τους στρατιωτικούς.

Τρέχει να προλάβει
Η διενέργεια πρόωρων εκλογών στις 24 Ιουνίου φανερώνει ότι ο Ερντογάν τρέχει να προλάβει αρνητικές γι’ αυτόν εξελίξεις. Θυσιάζει 18 μήνες από αυτή την τετραετία για να εξασφαλίσει, τώρα που νομίζει ότι μπορεί, την εκλογική νίκη σε βουλευτικές και προεδρικές και να ενεργοποιήσει σε όφελός του τις προεδρικές υπερεξουσίες που έχουν εγκριθεί με ένα οριακό δημοψήφισμα βίας και νοθείας.

Η μεγάλη απειλή για τον Ερντογάν είναι η υπερθέρμανση της τουρκικής οικονομίας, η αντιμετώπιση της οποίας επιβάλλει αυστηρά οικονομικά μέτρα όπως είναι η άνοδος των επιτοκίων δανεισμού και η επιβολή λιτότητας σε έναν πληθυσμό που είδε το βιοτικό του επίπεδο να βελτιώνεται εντυπωσιακά την περίοδο της κυριαρχίας Ερντογάν αλλά τώρα βρίσκεται αντιμέτωπος με διψήφιο ποσοστό πληθωρισμού και την προοπτική της λιτότητας.

Εάν ο Ερντογάν κερδίσει τις εκλογές και μετατραπεί σε πρόεδρο με υπερεξουσίες θα ενισχυθούν οι πιθανότητες να πάρει τα αναγκαία μέτρα για τη σταθεροποίηση της οικονομίας. Προς το παρόν αφήνει τα πράγματα να εξελίσσονται, γεγονός που υπονομεύει τη διεθνή ανταγωνιστικότητα των μεγάλων τουρκικών επιχειρήσεων που έχουν μεγάλα χρέη σε συνάλλαγμα και διευρύνει το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών που είναι της τάξης του 5,6% του ΑΕΠ. Έκφραση της αβεβαιότητας που επικρατεί είναι η συνεχής διολίσθηση της τουρκικής λίρας.

Πολιτική αντεπίθεση
Κι ενώ όλα έδειχναν ότι ο Ερντογάν θα επιτύγχανε σχετικά εύκολα τους εκλογικούς του στόχους αξιοποιώντας τις αδυναμίες της αντιπολίτευσης και κλιμακώνοντας τις διώξεις σε βάρος των πολιτικών αντιπάλων του, η αντιπολίτευση βρήκε τον τρόπο να αντεπιτεθεί.

Το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα, που είναι το ισχυρότερο κόμμα της αντιπολίτευσης, κινείται θεωρητικά στην κεντροαριστερά και εκφράζει τον κεμαλικό εθνικισμό, έδωσε εντολή σε 15 βουλευτές του να σχηματίσουν για λογαριασμό ενός ακροδεξιού εθνικιστικού κόμματος - πρόκειται για το Καλό Κόμμα, του οποίου ηγείται η Μιράλ Ακσενέρ - κοινοβουλευτική ομάδα, ώστε να παρακάμψει τους νομοθετικούς περιορισμούς που έχει επιβάλει ο Ερντογάν και να πάρει μέρος στις εκλογές του Ιουνίου.

Η κ. Ακσενέρ έχει τις πολιτικές της ρίζες στους ακροδεξιούς εθνικιστές - το κόμμα του Μπαχτσελί και τους Γκρίζους Λύκους - με τους οποίους συνεργάζεται εκλογικά ο Ερντογάν για να εξασφαλίσει την εκλογική νίκη.

Είναι αρκετά πιθανό η παρουσία του κόμματος της κ. Ακσενέρ στην εκλογική αναμέτρηση του Ιουνίου να εξασθενίσει τους ακροδεξιούς εθνικιστές συμμάχους του κ. Ερντογάν και να ρίξει το ποσοστό του ιδίου στον πρώτο γύρο των προεδρικών εκλογών κάτω από το 40%.

Πριν από την αιφνιδιαστική κίνηση του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος ο Ερντογάν έμοιαζε κυρίαρχος του παιχνιδιού. Είχε κλιμακώσει τη βία σε βάρος των Κούρδων φυλακίζοντας τους περισσότερους κοινοβουλευτικούς εκπροσώπους τους και το κόμμα που τους εκπροσωπεί πολύ δύσκολα θα επαναλάβει τον άθλο να φτάσει στο 10% των ψήφων που επιτρέπει κοινοβουλευτική εκπροσώπηση.

Είχε βρει τρόπο να απαγορεύσει στο Καλό Κόμμα της κ. Ακσενέρ να πάρει μέρος στις εκλογές βάσει μιας διάταξης που επιβάλλει να περάσουν έξι μήνες μεταξύ της ίδρυσης ενός κόμματος και της συμμετοχής του στις εκλογές. Ορίζοντας την εκλογική αναμέτρηση στις 24 Ιουνίου ο Ερντογάν απέκλειε το Καλό Κόμμα με βάση την προθεσμία που αναφέραμε, για λίγες μέρες.

Με τον ελιγμό όμως του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, το Καλό Κόμμα εμφανίζεται να έχει δική του κοινοβουλευτική ομάδα σε αυτή τη Βουλή και αποκτά αυτόματα το δικαίωμα να πάρει μέρος στις εκλογές της 24ης Ιουνίου. Με αυτή την κίνηση περιορίζεται και η αποτελεσματικότητα της εκλογικής συμμαχίας του Ερντογάν με τους ακροδεξιούς εθνικιστές εφόσον πολλά στελέχη του χώρου και ίσως το μεγαλύτερο μέρος της βάσης θα προτιμήσουν την αυτόνομη εκλογική κάθοδο με την Ακσενέρ παρά τη συνεργασία με τον Ερντογάν.

Δύσκολη συνέχεια
Σε ό,τι αφορά τα ελληνοτουρκικά η πολιτική κατάσταση που έχει δημιουργηθεί στη γειτονική χώρα ετοιμάζει μια δύσκολη συνέχεια.

Πρώτον, η περίοδος της ευημερίας φαίνεται ότι έχει φτάσει στο τέλος της και το καθεστώς μπορεί να θελήσει να αποπροσανατολίσει την κοινή γνώμη δημιουργώντας νέες εστίες έντασης.

Δεύτερον, ο Ερντογάν γνωρίζει ότι δίνει έναν πολιτικό αγώνα ζωής ή θανάτου. Επομένως δεν υπάρχουν όρια σε αυτά που μπορεί να επιχειρήσει για να επιβιώσει.

Τρίτον, τόσο το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα που εκφράζει την κεμαλική παράδοση όσο και το Καλό Κόμμα που στηρίζεται σε ένα μίγμα ακροδεξιάς και εθνικισμού έχουν πιο σκληρές θέσεις έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου από τον Ερντογάν.